Idea i kształt zinstytucjonalizowania ochrony lokatorów w systemie prawa polskiego (1918–1939)

• Authors: Aneta Kaźmierczyk

Title variants

EN

The idea and shape of institutionalizing the protection of tenants in the system of Polish law (1918–1939)

Abstracts

EN

Protection of tenants was institutionalized in the Polish legal system in the interwar period. The analysis of the objectives and shape of the regulations introduced in the Act of 1920 and then of 1924 leads to the conclusion that over the years the regulations shaping the protection of tenants have been modified not only in terms of their content but also in the axiological aspect. The regulations introduced in the interwar period were to balance the rights of tenants and landlords. The introduced institutions were applied not only to tenants of residential but also commercial premises. The appropriate shape of the regulations and the scope of their application were to contribute to the protection of housing, but also to the development of the economy, protecting investors in the construction market and consumers. It is also important that the introduced regulations were supposed to be of a temporary nature, and they were to be in force only for the duration of a crisis situation caused by the devastation of World War I.

PL

Ochrona lokatorów została zinstytucjonalizowana w polskim systemie prawa w okresie międzywojennym. Analiza celów i kształtu regulacji wprowadzonych w ustawach z 1920 i 1924 r. prowadzi do wniosku, że na przestrzeni lat regulacje kształtujące ochronę lokatorów uległy modyfikacji nie tylko w warstwie merytorycznej, ale i aksjologicznej. Regulacje wprowadzone w okresie międzywojennym miały równoważyć prawa najemców i wynajmujących. Wprowadzone instytucje znajdowały zastosowanie nie tylko do najemców lokali mieszkalnych, ale też użytkowych. Odpowiedni kształt regulacji i zakres ich zastosowania przyczynić się miały zarówno do ochrony mieszkalnictwa, jak i rozwoju gospodarki, chroniąc inwestorów na rynku budownictwa oraz konsumentów. Istotne jest także, że wprowadzone regulacje z założenia miały mieć charakter przejściowy i obowiązywać jedynie na czas sytuacji kryzysowej spowodowanej zniszczeniami I wojny światowej.

Keywords

PL

ochrona lokatorow; ochrona wynajmujących lokale; eksmisja z lokalu; okres międzywojenny; instytucjonalizacja ochrony lokatorów

EN

II Rzeczpospolita; protection of tenants; protection of landlords; eviction from premises; interwar period; institutional protection of tenants; Second Polish Republic

• Publisher: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
• Journal: Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
• Year: 2022
• Volume: XXV
• Issue: 25
• Pages: 227-245

Dates

published

2022

Contributors

author

Aneta Kaźmierczyk

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

• https://orcid.org/0000000261376605

References

• Dbałowski W., Przeworski J., Przepisy o ochronie lokatorów (wraz z ustawą śląską) objaśnione orzecznictwem Izby Pierwszej i Trzeciej Sądu Najwyższego, Księgarnia F. Hoesicka, Warszawa 1930.
• Jezierski A., Leszczyńska C., Historia gospodarcza Polski, Wydawnictwo Key Text, Warszawa 2003.
• Kałkowski L., Stanisławska W., Z historii polskiego rynku nieruchomości, „Świat Nieruchomości” 2008, nr 63, s. 16–26.
• Krzekotowska K., Ochrona lokatorów w świetle prawa międzynarodowego ze szczególnym uwzględnieniem prawa niemieckiego, „Problemy Rozwoju Miast” 2008, t. 5, nr 2–4, s. 93–105.
• Skąpski J., Najem lokali mieszkalnych w świetle ustawy z dnia 2 VII 1994 r., [w:] Studia z prawa gospodarczego i handlowego. Księga pamiątkowa ku czci profesora Stanisława Włodyki, Dom Wydawnictw Naukowych, Kraków 1996.
• Windakiewicz J., Ustawa o ochronie lokatorów z dnia 18 grudnia 1920 Dz.U.Rz.P. Nr 4 z roku 1921 Poz. 19. Z uwagami ogólnemi i tabelą rozliczenia podwyżki komornego, Kraków 1921.
• Ustawa tymczasowa o ochronie lokatorów z dnia 4 września 1918 r., Dz.Pr.P.P, nr 10, poz.21.
• Ustawa z dnia 18 grudnia 1919 r. o ochronie lokatorów w byłej Dzielnicy Pruskiej, Dz.U.z 1919 r., nr 98, poz. 516.
• Ustawą z dnia 28 czerwca 1919 r. o ochronie lokatorów, Dz.Pr.P.P, nr 52, poz. 335. Ustawa z dnia 27 listopada 1919 r. o obowiązku zarządów gmin miejskich dostarczania pomieszczeń, Dz.U. z 1919 r., nr 92, poz. 498.
• Ustawa z dnia 29 października 1920 r. o spółdzielniach, Dz.U. z 1920 r., nr 111, poz. 733 ze zm.
• Ustawa z dnia 18 grudnia 1920 r. o ochronie lokatorów, Dz.U. z 1921 r., nr 4, poz. 19 ze zm.
• Ustawa Konstytucyjna z dnia 15 lipca 1920 r. zawierająca statut organiczny Województwa Śląskiego Dz.U. z 1920 r., nr 73, poz. 497.
• Ustawa z dnia 11 kwietnia 1924 r. o ochronie lokatorów, Dz.U. z 1924 r., nr 39, poz. 406 ze zm., t.j. Dz.U. z 1936 r., nr 39, poz. 297.
• Ustawa z dnia 27 marca 1926 r. zmieniająca ustawę o ochronie lokatorów, Dz.U. z 1926 r., nr 30, poz. 185.
• Ustawa w sprawie ochrony lokatorów z dnia 16 grudnia 1926 r., Dz.U.Śl., nr 29, poz. 54.
• Obwieszczenie kanclerza Rzeszy o ochronie lokatorów z 23 września 1918 r., Dz. Urz. Rzeszy, s. 1140.
• Rozporządzenie Ministerstwa Sprawiedliwości i Ministerstwa Opieki Społecznej z dnia 26 października 1918 r. o ochronie lokatorów (Dz.u.p., N. 381).
• Rozporządzenie tymczasowej Komisji Rządzącej z dnia 25 grudnia 1918 r., L. 31.
• Dekret o ochronie lokatorów i zapobieganiu brakowi mieszkań z dnia 16 stycznia 1919 r., Dz.Pr.P.P, nr 8, poz. 116.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 maja 1922 r. w przedmiocie rozciągnięcia mocy obowiązującej ustawy z dnia 18 grudnia 1920 r. o ochronie lokatorów na województwa: nowogródzkie, poleskie i wołyńskie oraz na powiaty: białowieski, grodzieński i wołkowyski województwa białostockiego, Dz.U. z 1922 r., nr 41, poz. 356.
• Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1933 r. – Kodeks zobowiązań, Dz.U. z 1933 r., nr 82, poz. 598.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1933 r. – Kodeks handlowy, Dz.U. z 1933 r., nr 82, poz. 600.
• Dekret z dnia 28 lipca 1948 r. o najmie lokali, Dz.U. z 1948 r., nr 36, poz. 259.
• Orzeczenie SN z 4.10.1921 r., Rw. 1521/21, LEX nr 1630747.
• Orzeczenie SN z 8.11.1921 r., Rw. 1254/21, Przegląd orzecznictwa RPEiS 1923, nr 2(1), s. 145.
• Orzeczenie SN z 2.11.1922 r., nr 1213/22, Przegląd orzecznictwa RPEiS 1923, nr 3 (4), s. 691.
• Orzeczenie SN z 6.05. 1922 r., Rw. 441/22, Przegląd orzecznictwa RPEiS 1923, nr 3 (4), s. 697.
• Orzeczenie SN z 6.05.1922 r., Rw. 586/22, OSP II 61, Przegląd orzecznictwa RPEiS 1923, nr 3 (4), s. 697.
• Orzeczenie SN z 13.05.1922 r., Rw. 634/22, OSP I 502.
• Orzeczenie SN z 30.11.1922 r., nr 625/22, Przegląd orzecznictwa RPEiS 1923, nr 3 (4), s. 693.
• Orzeczenie SN z 2.03.1926 r., Rw. 2361/23, „Przegląd Prawa i Administracji” 1926, s. 154.
• Orzeczenie SN z 29.09.1926 r., C. 2076/25, Zbiór urzędowy z 1926 r., nr 133.
• Orzeczenie SN z 29.10.1926 r., C. 786/26, Zbiór Urzędowy z 1926 r., nr 164.
• Orzeczenie SN z 26.04.1927 r., Rw. 676/27, Przegląd orzecznictwa RPEiS 1927, nr 7(4), s. 874.
• Orzeczenie SN z 6.09.1927 r., Rw. 121/27, Przegląd Prawa i Administracji (Lwów), 373/27.
• Orzeczenie SN z 28.09.1927 r., Rw. 1644/27, Przegląd orzecznictwa RPEiS 1927, nr 7(4), s. 874.
• Orzeczenie SN z 17.11.1927 r., C. 292/27, Zbiór urzędowy z 1927 r., nr 131.
• Orzeczenie SN z 8.05.1928 r., Rw. 2503/27 VII 369, „Głos Prawa” 1928 (Lwów), s. 337.
• Orzeczenie SN z 30.10.1928 r., Rw. 1240/28, OSP VIII 66.
• Orzeczenie SN z 14.11.1928 r., Rw. 1488/28, OSP IX 250.
• Orzeczenie SN z 23.04.1929, Rw. 338/29 VIII 389, „Głos Prawa” 1929 (Lwów), s. 342.
• Orzeczenie SN z 20.06.1929 r., Rw. 1439/29, „Ruch Prawniczy i Ekonomiczny” 1930, s. 178.
• Orzeczenie SN z 7.02.1930 r., I.C.2002/29, Przegląd orzecznictwa RPEiS 1930, nr 10/3, s. 170.
• Orzeczenie SN z 2.10.1934 r., C I 2259/33, Przegląd orzecznictwa RPEiS 1935, nr 15 (2), s. 447.
• Wyrok SN z 13.03.1936 r., C III 1129/35, Przegląd orzecznictwa RPEiS 1936, nr 16 (3), s. 626.
• Wyrok SN z 13.03.1936 r., C III 1079/34, Przegląd orzecznictwa RPEiS 1936, nr 16 (3), s. 656.
• Orzeczenie SN z 21.05.1937 r., C III 738/35, Przegląd orzecznictwa RPEiS 1938, nr 18 (3), s. 702.
• Orzeczenie SN z 18.12.1937 r., C III 1446/35, Przegląd orzecznictwa RPEiS 1939, nr 19 (1), s. 152.
• 100 lat Polski w liczbach. 1918–2018, Główny Urząd Statystyczny, Departament Opracowań Statystycznych, Warszawa 2018, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/inneopracowania/inne-opracowania-zbiorcze/100-lat-polski-w-liczbach-1918-2018,30,1.html [dostęp: 26.09.2022].
• Rocznik Statystyczny Warszawy 1921 i 1922, Warszawa 1924, http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/doccontent?id=14967 [dostęp: 26.09.2022].

Identifiers

DOI

10.48269/2450-6095-sdpipp-25-012

Biblioteka Nauki

2189387