Niemcy wobec postkomunistycznego bloku w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1990–1995

• Authors: Bogdan Koszel

Title variants

EN

Germany towards the post-communist bloc in Central and Eastern Europe from 1990 to 1995

Abstracts

EN

The paper looks at the involvement of united Germany in the stabilisation and free market reforms in five former Eastern Bloc countries – Poland, Czechoslovakia (from 1993 on: the Czech Republic and Slovakia), Hungary, Romania, and Bulgaria – in the years 1990–1995. The text offers an overview of the multifaceted debates held in Germany at that time on the country’s need to do so and its interest in this particular area of Europe, pointing to the reasons why Germany, despite the variety of reunification problems it was facing, undertook the task of promoting the interests of these countries within the EC/EU, although the degree of this support varied. The countries that could rely on the greatest support from Germany were Hungary, Poland and Czechoslovakia, as Germany was treaty-bound to support these countries’ efforts geared towards association with and membership of the EU. Emphasis has also been placed on the role of the agreements on good neighbourhood and friendly cooperation, signed by Germany (Poland, Czechoslovakia), as well as on friendship and partnership in Europe (Hungary, Bulgaria, Romania), which guided the principles of future cooperation of these countries with united Germany.

PL

Autor dokonał analizy zaangażowania zjednoczonych Niemiec w proces stabilizacji i reform wolnorynkowych w pięciu państwach byłego bloku wschodniego: Polsce, Czechosłowacji (od 1993: Czech i Słowacji), na Węgrzech, w Rumunii i Bułgarii w latach 1990 – 1995. Przybliżył wielowątkową dyskusję w Niemczech na temat konieczności bądź niecelowości zainteresowania się Niemiec tym regionem Europy. Wskazał powody, dla których Niemcy pomimo problemów z reunifikacją wzięły na siebie rolę promotora interesów wymienionych państw we WE/UE, choć stopień tego poparcia był zróżnicowany – na największe mogły liczyć Węgry, Polska i Czechosłowacja: Niemcy traktatowo zobowiązały się do poparcia starań tych państw o stowarzyszenie i członkostwo w UE. Autor wskazał na rolę podpisanych przez Niemcy układów o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy (Polska, Czechosłowacja) oraz o przyjaźni i partnerstwie w Europie (Węgry, Bułgaria, Rumunia), które wytyczały zasady współpracy tych państw ze zjednoczonymi Niemcami w przyszłości.

Keywords

PL

Niemcy; państwa Europy Środkowo-Wschodniej; ustanowienie nowych relacji

EN

Germany; Central and Eastern European countries; establishment of new relations

• Publisher: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
• Journal: Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
• Year: 2023
• Volume: L
• Issue: 1
• Pages: 41-56

Dates

published

2023

Contributors

author

Bogdan Koszel

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Antwort der Bundesregierung auf die große Anfrage der Abgeordneten J. Hoffmann, E. Schwanhold, A. Fuchs und weiterer Abgeordneten und der Fraktion der SPD, Deutscher Bundestag, Drucksachen nr 13/5259, 11.07.1996.
• Archiv der Gegenwart, Siegler-Verlag für Zeitarchive, Königswinter 1990.
• Die Beratung Mittel- und Osteuropa beim Aufbau von Demokratie und sozialer Marktwirtschaft. Konzept und Beratungsprogramme der Bundesrtegierung. Fortbeschreibung 1996, Bundesministerium für Wirtschaft, Bonn 1995.
• Die Rolle Deutschlands in Europa. Rede des Bundeskanzlers auf der Tagung „Forum für Deutschland“ in Berlin am 13. März 1991, „Bulletin. Presse- und Informationsamt der Bundesregierung“ 1991, nr 33.
• Handel mit Mittel- und Osteuropa ein Pfeiler unserer Exportwirtschaft. Rede des Bundespräsidenten in Berlin am 15 November 1996, „Bulletin. Presse- und Informationsamt der Bundesregierung“ 1996, nr 101, s. 1091–1093.
• 40 Jahre BiBB. 40 Jahre Forschen – Beraten – Zukunft gestalten, Bundesinstitut für Berufsbildung, Bonn 2010.
• Baring A., Scheitert Deutschland? Abschied von unseren Wunschwelten, Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart 1997.
• Bender P., Die große Chance für den alten Kontinent, „Die Zeit”, 1.07.1989.
• Carnovale M. et al., Die Risiken des Umbruchs in Osteuropa und die Herausforderungen für die Europäische Gemeinschaft, Europa Union Verlag, Bonn 1993 (Arbeitspapiere zur internationalen Politik, 74).
• „Für Polen ist das nur eine Atempause der Geschichte”. Ein Gespräch mit Andrzej Szczypiorski, „KASAuslandsinformationen” 1992, nr 7, s. 29.
• Galtung J., Angst vor neuen Stärke und wachsendem Nationalismus, „Frankfurter Rundschau”, 4.10.1991.
• Jahn E., Der Umbruch in Osteuropa – ein Ereignis mit weltpolitischen Auswirkungen, „Osteuropa” 1993, vol. 43, nr 1, s. 21–32.
• Kaiser K., Germany in Central and Eastern Europe, [w:] United States Relations with Central and Eastern Europe, vol. 7, nr 4, red. D. Clark, Aspen Institute, Queenstown 1992, s. 27–34.
• Kaiser K., Unsere Rolle in Europa, [w:] Deutsche Ansichten. Die Republik im Übergang, red. M. Müller, W. Thierse, Verlag J.H.W. Dietz, Bonn 1992, s. 247–267.
• Kiwerska J., Przez Budapeszt, Pragę i Warszawę na Zachód. Ucieczki Niemców z NRD w 1989 roku, Instytut Zachodni, Poznań 2020.
• Koszel B., Mittelosteuropa im politischen Denken des vereinigten Deutschland, [w:] Die Idee des vereinigten Europa im deutschen und polnischen Perspektive, red. C. Trosiak, T. Wallas,Wydawnictwo Naukowe INPiD UAM, Poznań–Słubice 2002, s. 7–16.
• Koszel B., Mitteleuropa rediviva? Europa Środkowo i Południowo-Wschodnia w polityce zjednoczonych Niemiec, Instytut Zachodni, Poznań 1999.
• Koszel B., United Germany. Hope or Danger for Europe?, [w:] Poland and European Communities: proceedings of the conference “European Days at the Poznań University of Economics“ held in Poznań on April 21–23, 1993, red. J. Komorowski, R. Stawarska, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Poznań 1994, s. 39–47.
• Kruk A., Hans-Dietrich Genscher w polityce wewnętrznej i zagranicznej RFN w latach 1969–1992, Unikat 2, Katowice 2010.
• Lützeler P.M., Großmacht Deutschland? Essay über die Perspektive von außen, „Internationale Politik” 1997, vol. 52, nr 2, s. 8–14.
• Mickiewicz P., Polska droga do NATO. Implikacje polityczne i wojskowe, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2005.
• Międzynarodowe stosunki polityczne, red. E. Cziomer, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o.o. – Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2008.
• Między Rosją a Niemcami. Dyplomacja środkowoeuropejska w XX wieku, t. 2: Lata 1945–2000, red. E. Alabrudzińska, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2015.
• Nachbarschaftspflege. Handel der EU mit den Beitrittskandidaten Osteuropas, „Der Spiegel” 1997, nr 1, s. 23.
• Ociepka B., Niemiecka zagraniczna polityka kulturalna po zjednoczeniu. Bezpieczeństwo, dialog, promocja, „Przegląd Zachodni” 2020, nr 2, s. 45–63.
• Państwa wyszehradzkie. Systemy polityczne, gospodarka, współpraca, red. M. Szczepaniak, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Poznań 1996.
• Pradetto A., Europa nach der Revolution. Ost und West vor säkularen Herausforderungen, „Aus Politik und Zeitgeschichte” 1992, B6, s. 3–10.
• Royen Ch., Bemühungen um innere und äussere Stabilisierung in Ostmitteleuropa, „Die internationale Politik. Jahrbücher des Forschungsinstituts der Deutschen Gesellschaft für auswärtige Politik“ 1991–1992, s. 85.
• Schöllgen G., Geschichte als Argument. Was kann und was muß die deutsche Großmacht auf dem Weg ins 21. Jahrhundert tun?, „Internationale Politik” 1997, vol. 52, nr 2, s. 1–7.
• Schwarz H.-P., Die Zentralmacht Europas. Deutschlands Rückkehr auf die Weltbühne, Siedler, Berlin 1994.
• Skubiszewski K., Deutschland: Anwalt Mitteleuropas. Eine polnische Sicht der deutschen EuropaPolitik, „Internationale Politik” 1997, vol. 52, nr 2, s. 29–33.
• Stuth R., Deutschlands neue Rolle im sich wandelnden Europa, „Außenpolitik” 1992, nr 1, s. 22–32. „Süddeutsche Zeitung”, 3.09.1990.
• Walkowski M., Probleme der ökonomisch-gesellschaftlichen und finanziellen Barrieren in Landesund Landwirtschafsanpassungen der Mittel- und Osteuropaländer an die Europäischen Union, [w:] Die Idee des vereinigten Europa im deutschen und polnischen Perspektive, red. C. Trosiak, T. Wallas, Wydawnictwo Naukowe INPiD UAM, Poznań–Słubice 2002, s. 127–138.
• Weidenfeld W., Huterer M., Der Westen und die Stabilisierung der Demokratien in Osteuropa,„Europa-Archiv. Zeitschrift für internationale Politik” 1992, nr 12, s. 325–334.
• Wettig G., Das nationale Problem im nachkommunistischen Osteuropa, „Osteuropa” 1993, vol. 43, nr 2, s. 109–118.
• Wojciechowski S., Integracja i dezintegracja Jugosławii na przełomie XX i XXI wieku, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2002.
• Wojciechowski S., Nacjonalizm w Europie Środkowo-Wschodniej, Atla2, Wrocław 2000.
• Wolff-Powęska A., Identitätskrise in der Wendezeit, [w:] Länder Mittel- und Südosteuropas auf der Suche nach neuer Identität. Identität im erneuerten Nationalstaat, red. B. Koszel, H. Maretzki, Brandenburgische Landeszentrale für politische Bildung, Potsdam 1998, s. 27–40.

Identifiers

DOI

10.48269/2451-0718-btip-2023-1-003

Biblioteka Nauki

17867258