Filozofowanie jako czynnik stymulujący rozwój myślenia dywergencyjnego u dzieci w młodszym wieku szkolnym

• Authors: Ewelina Szlachta

Title variants

EN

Philosophizing with children as a way of stimulating their divergent thinking ability

Abstracts

EN

Divergent thinking is one of creative attitude components that characterizes talented people. Stimulating the development of this type of thinking is one of the tasks facing modern schools, because it is necessary for the proper functioning of an individual in modern society and the realization of his or her subjectivity. Rapid changes in the surrounding reality require an equally quick response and the ability to create new, diverse solutions to emerging problems. The aim of this article is to present philosophizing with children as method that helps stimulate development of divergent thinking. At the beginning, the relationship between creative abilities and creative thinking was discussed, one of the constitutional elements of which is divergent thinking. Then, a definitional approach to the above issue is presented, which is the basis for considering the characteristics of philosophizing with children, aimed at the development of divergent thinking, and in a broader perspective, the integral development of the student as a person.

PL

Myślenie dywergencyjne stanowi jeden z komponentów postawy twórczej, charakterystycznej dla osób uzdolnionych. Stymulowanie rozwoju tego typu myślenia jest jednym z zadań stojących przed współczesną szkołą, gdyż jest ono niezbędne dla właściwego funkcjonowania jednostki we współczesnym społeczeństwie oraz realizowania przez nią swojej podmiotowości. Szybkie zmiany w otaczającej rzeczywistości wymagają równie szybkiej reakcji oraz umiejętności wytwarzania nowych, różnorodnych rozwiązań dla pojawiających się problemów. Podejmowanym w artykule zagadnieniem jest stymulowanie rozwoju myślenia dywergencyjnego dzieci w młodszym wieku szkolnym z wykorzystaniem filozofowania. Na wstępie omówiony został związek zdolności i myślenia twórczego, którego jednym z elementów konstytucyjnych jest myślenie dywergencyjne. Następnie przedstawiono ujęcie definicyjne powyższego zagadnienia, będące podstawą dla podjęcia rozważań dotyczących charakterystyki filozofowania z dziećmi, mającego na celu rozwój myślenia dywergencyjnego, a w szerszej perspektywie integralny rozwój osoby wychowanka.

Keywords

PL

filozofia; filozofowanie z dziećmi; myślenie dywergencyjne; kreatywne myślenie; myślenie pytajne

EN

philosophy; philosophizing with children; divergent thinking; creative thinking; problem finding

• Publisher: Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
• Journal: Państwo i Społeczeństwo
• Year: 2023
• Volume: XXIII
• Issue: 2
• Pages: 29-43

Dates

published

2023

Contributors

author

Ewelina Szlachta

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

References

• de Bono E., Myślenie równoległe, tłum. K. Dmoch, Prima, Warszawa 1998.
• de Bono E., Naucz się myśleć kreatywnie. Podręcznik twórczego myślenia dla dorosłych i dla dzieci, tłum. M. Madaliński, Prima, Warszawa 1995.
• de Bono E., Naucz swoje dziecko myśleć, tłum. M. Madaliński, Prima, Warszawa 1994.
• Buła A., Rozwijanie wiedzy społeczno moralnej uczniów klas początkowych przez filozofowanie, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Informatyki, Łódź 2006.
• Chruszczewski M.H., Zdolności w akcji. Pozaintelektualne uwarunkowania efektywności operacji wytwarzania dywergencyjnego i konwergencyjnego, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2013.
• Dobrołowicz W., O niektórych cechach psychicznych uczniów kreatywnych, [w:] Twórczość w procesie rozwoju i wychowania dzieci i młodzieży. Materiały z sesji naukowej, red. S. Popek, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Instytut Psychologii, Lublin 1982, s. 33–43.
• Dyrda B., Teoretyczne podstawy twórczości, [w:] Rozwijanie twórczości i inteligencji emocjonalnej dzieci i młodzieży: poradnik dla wychowawców i nauczycieli, red. B. Dyrda, Impuls, Kraków 2004, s. 11–23.
• Guilford J.P., Creativity, „American Psychologist” 1950, vol. 5, issue 9, s. 444–454.
• Guilford J.P., Natura inteligencji człowieka, tłum. B. Czerniawska, W. Kozłowski, J. Radzicki, PWN, Warszawa 1978.
• Kizel A., Philosophy with Children as an educational platform for self-determined learning, „Cogent Education” 2016, vol. 3, article 1244026, http://dx.doi.org/10.1080/2331186X.2016.1244026.
• Krzywoń Ł., Filozofuj z dziećmi. Poradnik do prowadzenia filozoficznych dociekań z dziećmi i młodzieżą, Wydawnictwo Academicon, Lublin 2019.
• Limont W., Synektyka a zdolności twórcze: eksperymentalne badania stymulowania rozwoju zdolności twórczych z wykorzystaniem aktywności plastycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1994.
• Lubart T.I., Creativity, [w:] Thinking and Problem Solving, vol. 2, ed. R.J. Sternberg, 2nd ed., Academic Press, San Diego 1994, s. 289–332.
• Nęcka E., Proces twórczy i jego ograniczenia, wyd. 2 popr., Impuls, Kraków 1999.
• Nęcka E., Psychologia twórczości, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2001.
• Nęcka E., Twórcze rozwiązywanie problemów, Impuls, Kraków 1994.
• Sękowski A.E., Osiągnięcia uczniów zdolnych, wyd. 2 rozsz., Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001.
• Szmidt K.J., Szkoła przeciw myśleniu pytajnemu uczniów: próba określenia problemu, sugestie rozwiązania, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja” 2003, nr 2, s. 21–44.
• Szmidt K.J., Płóciennik E., Myślenie pytajne. Teoria i kształcenie, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2020.
• Topping K.J., Trickey S., Cleghorn P., Philosophy for children, IBE, Geneva 2020, https:// unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000373403 [dostęp: 22.10.2023].
• Wallas G., The Art of Thought, Harcourt, Brace and Company, New York 1926.
• West M.A., Rozwijanie kreatywności wewnątrz organizacji, tłum. M. Woźniak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

Identifiers

DOI

10.48269/2451-0858-pis-2023-2-002

Biblioteka Nauki

27323906