Postawy rodziców wobec szczepień ochronnych wieku dziecięcego a realizacja Programu Szczepień Ochronnych w Polsce

• Authors: Eliza Jasek , Anna Merklinger-Gruchała

Title variants

EN

Parents’ attitudes towards vaccinations in children and implementation of the preventive vaccination programme in Poland

Abstracts

EN

Introduction: Vaccinations are the most effective way to prevent infectious diseases. Therefore, the increasing rate of opt-out from vaccinations is worrying. The aim of this study was to assess the impact of parents’ attitudes towards children’s vaccinations on the implementation of the preventive vaccination programme (Polish: Program Szczepień Ochronnych, or PSO). Material and methods: The study was conducted among parents of children registered with a non-public health institution in Kraków – Nowa Huta (single-centre study, N = 136). The study employed the diagnostic survey method, using the author’s own questionnaire, and the information from this was correlated with the data contained in the children’s immunization cards. Results: It was shown that parents who had their children vaccinated in accordance with the PSO had a more favourable attitude towards preventive vaccinations than parents who did not do this, after taking into account the degree of trust in medical staff, the content of books and medical journals and the fact of previous occurrences of unfavourable post-vaccination reactions. It was found that for each unit by which parents’ positive attitude towards vaccinations increased, the probability of vaccinations according to the schedule increased by 43% (odds ratio = 1.43; 95% CI 1.12–1.82; p < 0.01). Conclusions: Parents’ attitudes towards vaccinations influence the implementation of PSO. Attitude research is an important research area that will make it possible to develop more effective educational interventions among parents.

PL

Wprowadzenie: Szczepienia ochronne stanowią najskuteczniejszy sposób zapobiegania chorobom zakaźnym. Wzrastająca dynamika rezygnacji ze szczepień jest zatem niepokojąca. Celem badania była ocena wpływu postaw rodziców wobec szczepień ochronnych dzieci na realizację Programu Szczepień Ochronnych (PSO). Materiał i metody: Badanie zostało przeprowadzone wśród rodziców dzieci zadeklarowanych do NZOZ w Krakowie – Nowej Hucie (badanie jednoośrodkowe, N = 136). W badaniu posłużono się metodą sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety autorskiej, w korelacji z analizą danych zawartych w kartach uodpornienia dzieci. Wyniki: Wykazano, że rodzice realizujący szczepienia zgodnie z PSO wykazywali bardziej przychylną postawę wobec szczepień ochronnych niż rodzice, którzy nie realizowali szczepień zgodnie z PSO, po uwzględnieniu stopnia zaufania do personelu medycznego, treści książek i czasopism medycznych oraz wcześniejszego wystąpienia niekorzystnego odczynu poszczepiennego. Stwierdzono, że wraz ze wzrostem o jedną jednostkę postawy wobec szczepień w kierunku pozytywnym, szanse na realizację szczepień zgodnie z kalendarzem wzrastały o 43% (iloraz szans = 1,43; 95% PU 1,12–1,82; p < 0,01). Wnioski: Postawy rodziców wobec szczepień ochronnych wpływają na realizację PSO. Badanie postaw stanowi ważny obszar badawczy, dzięki któremu możliwe będzie opracowanie skuteczniejszych interwencji edukacyjnych prowadzonych w środowisku rodziców.

Keywords

PL

szczepienia ochronne; immunizacja; postawy rodziców; realizacja programów szczepień ochronnych

EN

vaccination; immunization; parents’ beliefs; parents’ attitudes; implementation of vaccination programme

• Publisher: Uniwersytet Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie
• Journal: Państwo i Społeczeństwo
• Year: 2024
• Volume: XXIV
• Issue: 2
• Pages: 79-93

Dates

published

2024

Contributors

author

Eliza Jasek

• Uniwersytet Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie

author

Anna Merklinger-Gruchała

• Uniwersytet Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie

References

• World Health Organization. Vaccines and Immunizatio; https://www.who.int/health-topics/vaccines-and-immunization#tab=tab_1 [dostęp: 14.06.2023].
• Bernatowska E, Grzesiowski P. Wprowadzenie [w:] Bernatowska E, Grzesiowski P (red.). Szczepienia ochronne. Obowiązkowe i zalecane od A do Z. Wyd. 2 rozsz. i auaktualnione. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017: 9–10.
• Saczuk K, Nowak-Kapusta Z. Szczepienia ochronne – wiedza i opinie osób dorosłych [w:] Bejda G, Lewko L, Krajewska-Kułak E (red.). Zachowania prozdrowotne jako element aktywności życiowej człowieka. T. II. Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Białystok 2021: 49–67.
• Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 28 października 2022 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2023 (Dz. Urz. Min. Zdr. 2022, poz.113); https://dziennikmz.mz.gov.pl/DUM_MZ/2022/113/oryginal/akt.pdf [dostęp: 14.06.2023].
• Duda S, Głogowska-Gruszka A, Buczkowska M. Postawy i opinie rodziców dzieci w wieku do 6 lat zamieszkujących województwo śląskie na temat szczepień ochronnych w zależności od realizacji obowiązkowych szczepień. Probl Hig Epidemiol. 2019; 100(2): 115–123.
• Stosunek do szczepień ochronnych dzieci. Oprac. M Omyła-Rudzka. Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2019; https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_009_19.PDF [dostęp: 14.06.2023].
• Zgliczyński W. Postawy Polaków wobec szczepień ochronnych. Medfake, 2021; https://medfake.pl/ebook/postawy-polakow-wobec-szczepien-ochronnych [dostęp: 14.06.2023].
• Marchewka AK, Majewska A, Młynarczyk G. Działalność ruchu antyszczepionkowego, rola środków masowego komunikowania oraz wpływ poglądów religijnych na postawę wobec szczepień ochronnych. Post Mikrobiol. 2015; 54(2): 95–102.
• Martyn J. Postawy rodziców wobec Programu Szczepień Ochronnych. Praca doktorska. Promotor: prof. dr hab. n. med. P Januszewicz. Uniwersytet Rzeszowski, 3.10.2023; https://repozytorium.ur.edu.pl/items/10462a5b-f0b1-433f-ba07- -516a0ca4fa12 [dostęp: 4.06.2024].
• Odero, CO, Othero D, Were VO, Ouma C. The influence of demographic and socio-economic factors on non-vaccination, under-vaccination and missed opportunities for vaccination amongst children 0–23 months in Kenya for the period 2003–2014. PLOS Glob Public Health. 2024; 4(5): e0003048.
• Kędzierska AK, Ochman-Zawilińska M, Owsianowska J, Kowalczyk K, Wieder-Huszla S, Grabowiecka K, Jurczak A. Realizacja szczepień ochronnych u dzieci do drugiego roku życia. Piel Pol. 2019; 73(3): 252–257.
• Jung M. The effect of maternal decisional authority on children’s vaccination in East Asia. PloS One. 2018; 13(7): e0200333.
• Wallace AS, Wannemuehler K, Bonsu G, Wardle M, Nyaku M, Amponsah-Achiano K, Dadzie JF, Sarpong FO, Orenstein WA, Rosenberg ES, Omer SB. Development of a valid and reliable scale to assess parents’ beliefs and attitudes about childhood vaccines and their association with vaccination uptake and delay in Ghana. Vaccine. 2019; 37(6): 848–856.
• Polacy o obowiązku szczepienia dzieci. Oprac. M Gwiazda. Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2017; https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2017/K_100_17. PDF [dostęp: 14.06.2023].
• Dyda A, King C, Dey A, Leask J, Dunn AG. A systematic review of studies that measure parental vaccine attitudes and beliefs in childhood vaccination. BMC Public Health. 2020; 20(1): 1253.
• Taherdoost H. What Is the Best Response Scale for Survey and Questionnaire Design; Review of Different Lengths of Rating Scale / Attitude Scale / Likert Scale. International Journal of Academic Research in Management. 2019; 8(1): 1–10.
• Faleńczyk K, Piekarska M, Pluta A, Basińska H. Czynniki wpływające na postawy rodziców wobec szczepień ochronnych u dzieci. Post N Med. 2016; XXIX(6): 380–385.
• Furman FM, Zgliczyński WS, Jankowski M, Baran T, Szumowski Ł, Pinkas J. The State of Vaccine Confidence in Poland: A 2019 Nationwide Cross-Sectional Survey. Int J Environ Res Public Health. 2020; 17(12): 4565, https://doi.org/10.3390/ ijerph17124565.
• Leszczyńska K, Borkowska E, Irzyniec T, Pałka I, Stawicka K, Mazurek M, Podsiadło B. Postawa rodziców wobec szczepień ochronnych [w:] Markocka-Mączka K, Król H (red.). Dobrostan a rozwój i zdrowie dzieci i młodzież. Wydawnictwo Naukowe NeuroCentrum, Lublin 2016: 157–170.
• Pieszka M, Waksmańska W, Woś H. Wiedza rodziców dzieci do drugiego roku życia na temat szczepień ochronnych. Med Og Nauk Zdr. 2016; 22(3): 221–226.
• Babicki M, Malchrzak W, Mastalerz-Migas A. Assessment of Attitudes, Main Concerns and Sources of Knowledge Regarding COVID-19 Vaccination in Poland in the Unvaccinated Individuals – A Nationwide Survey. Vaccines. 2022; 10(3): 381, https://doi.org/10.3390/vaccines10030381.
• Kahneman D. Pułapki myślenia: o myśleniu szybkim i wolnym. Szymczak P (tłum.). Media Rodzina, Poznań 2022.
• Kowalewska B, Suchwałko A. Szczepienia ochronne – wiedza i opinia społeczna [w:] Bejda G, Lewko L, Krajewska-Kułak E (red.). Zachowania prozdrowotne jako element aktywności życiowej człowieka. T. II. Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Białystok 2021: 878–900.
• Garett R, Young SD. Online misinformation and vaccine hesitancy. Transl Behav Med. 2021; 11(12): 2194–2199.
• Zaufać Szczepieniom. VAX-TRUST. Uniwersytet Jagielloński w Krakowie; https://zaufacszczepieniom.project.uj.edu.pl/oprojekcie [dostęp: 14.06.2023].

Identifiers

DOI

10.48269/2451-0858-pis-2024-2-006

Biblioteka Nauki

59581607