Służba kobiet w liturgii – Tradycja Kościoła a współczesna praktyka pastoralna. Stan badań na rok 2020 przed ogłoszeniem motu proprio „Spiritus Domini”

• Authors: Jakub Akonom

Title variants

EN

Women’s ministry in liturgy – the Tradition of the Church and contemporary pastoral practice. State of the research in 2020 before promulgation of the motu proprio „Spiritus Domini”

Abstracts

EN

Liturgical ministry, which has its roots in the times before Jesus Christ’s birth, has been exercised by boys and young men for thousands years. The 20th century liturgical reforms have also opened doors to girls’ and women’s liturgical ministry. The aim of the article is to present the changes in celebration throughout history and to clarify the range of possibilities and general competences of women and girls during the celebration. The article presents state of the research in 2020 and does not include the issues raised in the motu proprio Spiritus Domini. The article is divided into four chronological parts. The first one deals with the archetypes of minsters from the Old Testament. The second one characterizes the evangelical context of the liturgical ministry. The third part describes the development of the altar boys’ service over the centuries. The fourth part concerns on the times after the Second Vatican Council, therefore on the actual liturgical renewal in the Church all over the world and in Poland. The text itself is based on the Holy Bible, the Church’s Magisterium’s documents and source literature. The thesis analyzes the above texts and is of analytical and theoretical nature. The result shows specific possibilities of women’s involvement in liturgical ministry structures. It also names the roles they undertake in liturgical groups during celebrations. Based on the available sources and historical circumstances it should be enabled for women and girls to engage in ministry that includes reading and singing, whereas the traditional liturgical ministry, apart from bringing the altar gifts by the laity, should be reserved for men and boys unless the diocesan bishop decides otherwise.

Keywords

EN

altar boys; altar girls; liturgical ministry; women; girls; liturgy

PL

ministranci; ministrantki; służba liturgiczna; kobiety; dziewczęta; liturgia

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
• Journal: Łódzkie Studia Teologiczne
• Year: 2023
• Volume: 32
• Issue: 1
• Pages: 53-67

Dates

published

2023

Contributors

author

Jakub Akonom

• Akademia Katolicka w Warszawie

References

• Pismo Święte
• Biblia Tysiąclecia, Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu wyd. V Poznań 2012.
• Nauczanie Kościoła
• Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus / Kodeks Prawa Kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu Polski, Poznań 1984.
• Codex Iuris Canonici, Pii X Pontificis Maximi iussu digestus, Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus.
• Franciszek, Motu proprio Spiritus Domini 10.01.2021, w: http://www.vatican.va/content/francesco/pl/motu_proprio/documents/papa-francesco-motu-proprio-20210110_spiritus-domini.html.
• Franciszek, Motu proprio Spiritus Domini 10.01.2021.
• Institutio generalis Missalis Romani r. III, w: Missale Romanum Ordo Missae, Watykan 1969.
• Instrukcja Inaestimabile Donum w sprawie niektórych norm dotyczących kultu tajemnicy Eucharystycznej, AAS 72 (1980), 18
• Instrukcja o niektórych kwestiach. dotyczących współpracy wiernych świeckich w ministerialnej posłudze kapłanów, Watykan 15.08.1997.
• Jan Paweł II, List apostolski w dwudziestą piątą rocznicę ogłoszenia Konstytucji Soborowej „Sacrosanctum Concilum” o świętej liturgii. Watykan 1988.
• Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentówn Instrukcja Redemptionis Sacamentum, 25.03.2004. 8, AAS, R. 96, 2004, 549–601.
• List apostolski w dwudziestą piątą rocznicę ogłoszenia Konstytucji Soborowej „Sacrosanctum Concilum” o świętej liturgii. Watykan 1988, 12.
• List okólny do Przewodniczących Konferencji Episkopatów, Prot. N. 2482/93, 15 marca 1994, por. Notitiae: Congregazione per il Culto Divino e la Disciplina Notitiae 30 [1994], 333–335, por. List do pewnego biskupa, 27 lipca 2001, Notitiae 38 (2002), 46–54.
• Międzydykasterialna instrukcja Ecclesiae de mysterio, 15 sierpnia 1997, nr 4, por. Notitiae 34 [1998], 9–42.
• Pius XII, Mediator Dei et hominum, 20 XI 1947 r., w: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pius_xii/encykliki/mediator_dei_20111947.html, (dostęp z dnia 10.01.2021).
• Przepisy wykonawcze do Instrukcji Kongregacji ds. Sakramentów i Kultu Bożego Inaestimabile Donum z 3 IV 1980 – (11 XII 1980), p .VIII.
• Sobór Watykański II, Konstytucja o Liturgii Świętej Sacrosanctum Concilium,w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Pallottinum, Poznań 1986.
• Sobór Watykański II, Konstytucja o Liturgii Świętej Sacrosanctum Concilium, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Pallottinum, Poznań 1986.
• Święta Kongregacja ds. Sakramentów i Kultu Bożego,
• Święta Kongregacja ds. Sakramentów i Kultu Bożego, Instrukcja Immensae Caritatis na temat ułatwień w przyjmowaniu Komunii sakramentalnej 20.01.1973, AAS 65 (1973), 264–271, I–IV.
• Święta Kongregacja Obrzędów, Instrukcja Inter Oecumenici. O należytym wykonywaniu Konstytucji o Liturgii Świętej 26.09.1964, 50, AAS 56 (1964).
• Święta Kongregacja Obrzędów, Instrukcja Tres adhinc annos. O należytym wykonywaniu Konstytucji o Liturgii Świętej 4.05.1967, p. 18, w: Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie, Rok LVII, Sierpień 1967, 169 – 173.
• Wyjaśnienie Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z 15 marca 1994 r. przypomniane i potwierdzone przez prefekta tejże Kongregacji 27 lipca 2001 r.
• Dokumenty Konferencji Episkopatu Polski
• Dyrektorium Duszpasterstwa Służby Liturgicznej, Warszawa 2009.
• Program formacyjny służby liturgicznej, 2013.
• Wskazania Konferencji Episkopatu Polski odnośnie do nadzwyczajnego szafarza Komunii świętej z 9 marca 2006, w: .https://nszafarze.pl/index.php/o-nas/dokumenty/6-dokumenty (dostęp: 08.07.2022).
• Literatura przedmiotu
• Adamczyk J., Możliwość udziału kobiet w ministerialnej posłudze Kościoła, Poznańskie Studia Teologiczne 20 (2006), 179–200.
• Adamiak E., Kobieta w Kościołach i wspólnotach chrześcijańskich. Próba syntezy teologicznej, Poznańskie Studia Teologiczne 2 (2001), 91–114.
• Blachnicki F., Formacja służby liturgicznej, 7.
• Borobio, D. La mujer come agente de la celebración litúrgica. Servicios y ministerios litúrgicos, Phase 56 (2016), 139–155.
• Chmiel J., Model kobiety w Biblii. Zarys hermeneutyczny, Ruch Biblijny i Liturgiczny 48 (1995), 255–259.
• Eisenberg J., Kobieta w czasach Biblii, Gdańsk 1986.
• Erdö P., „Sacra ministeria” a publiczne funkcje w Kościele, Communio 17 (1997) nr 3, 53–61.
• Erhlich E., Biblia o kobiecie, Ruch Biblijny i Liturgiczny 6, rok XXVIII 1975, 245–252.
• Kokot M., Znaczenie i główna myśl przedmarkowego opowiadania o Przemienieniu Pańskim, Collectanea Theologica 51/1, 33–47.
• Krakowiak Cz., Ministrantki przy ołtarzu?, w: https://www.liturgia.pl/Ministrantki-przy-oltarzu/ (dostęp: 10.01.2021).
• Krakowiak Cz., Posługi i funkcje świeckich w liturgii w świetle nowego „Ogólnego wprowadzenia do Mszału Rzymskiego” i instrukcji „Redemptionis Sacramentum”, w: Liturgia i ewangelizacja, red. W. Kazimieruk, I. Chłopkowska, Warszawa–Siedlce 2005, 21–48.
• Krakowiak Cz., Święcenia niższe, posługi i funkcje wiernych świeckich w liturgii, Lublin 2019.
• Krakowiak Cz., Teologiczne i normatywne zasady współpracy świeckich w ministerialnej posłudze kapłanów, Roczniki Teologiczne 48 (2001), z. 8, 41–44.
• Krzystek A., Odnowa liturgiczna pięćdziesiąt lat po ogłoszeniu soborowej konstytucji Sacrosanctum Concillum w Metropolii Szczecińsko-Kamieńskiej, Colloquia Theologica Ottoniana 2/2015, 105–138.
• Krzywkowska J., Wybrane aspekty posłannictwa wiernych według Kodeksu Prawa Kanonicznego, Kościół i Prawo 4(17) 2015, nr 2, 39–53.
• Litawa K., Posługi świeckich w liturgii eucharystycznej – zarys historyczny, Liturgia Sacra 29 (2022), nr 1, 37–59.
• Martimort G., La question de service des femmes à l’autel, Notitiae 16 (1980), 8–16.
• Nadolski B., Liturgika, t. III, Sakramenty.
• Nawracała T., Kapłaństwo – sakramentalne początki posługi ministerialnej, Studia Gdańskie XXXVII, 99–113.
• Nowak J., Historia posług w Kościele, Liturgia Sacra 3 (1997), nr 2, 53–57.
• Przybyła T., Formacja ministrantów w ujęciu ks. Franciszka Blachnickiego, Kraków 2017.
• Słowikowska A., Uczestnictwo wiernych świeckich w liturgii Kościoła łacińskiego. Studium kanoniczne, Lublin 2014.
• Steć D., Natura kobiety w ujęciu biblijnym, w: https://www.stowarzyszeniefidesetratio.pl/Presentations0/2012-4Stec.pdf (dostęp: 10.01.2021).
• Stypułkowska B., Perykopa o Przemienieniu Pańskim w katechezie biblijnej, Częstochowskie Studia Teologiczne XXXIV, 2006, 163–190.
• Szarzec J., Kobiety pierwszego Kościoła, w: http://www.portalcel.pl/kobiety-pierwszego-kosciola (dostęp: 10.01.2021).
• Szczepaniec S., Program formacyjny służby liturgicznej, „Anamnesis” 21, 2015, nr 2 (81), 59–64.
• Szwagrzyk T., Ministrant do Mszy Św. i jego ubiór, Ruch Biblijny i Liturgiczny 10, (1957), 317–322.
• Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, t. 28, Eucharystia, w: http://www.katedra.uksw.edu.pl/suma/suma_28.pdf (dostęp: 10.01.2021).
• Pozostałe
• Didache 15, 1–2, w: Ojcowie Apostolscy, oprac. W. Myszor, Warszawa 1990.
• Gądecki S., List do ministrantów, Poznań 2004, w: https://liturgia.wiara.pl/doc/420670.List-do-ministrantow (dostęp: 10.01.2021).
• Historia ministrantów, w : http://www.psmlublin.pl/historia-ministrantow/ (dostęp: 10.01.2021).
• Homilia w czasie Mszy św. z okazji jubileuszu Liturgicznej Służby Ołtarza (Tarnów – Katedra, 17 września 2011 r.), w: https://currenda.diecezja.tarnow.pl/archiwum/09-11/art-10.php (dostęp: 10.01.2021).
• Justyn, Apologia 61 w: M. Michalski, Antologia literatury patrystycznej, t. 1, Warszawa 1975, 97.
• Ministrant z Szilo, w: https://www.ministranci.pl/Archiwum/2012/1-2012/Z-komza/Biblia/Ministrant-z-Szilo (dostęp: 10.01.2021).
• Ministrantki przy ołtarzu, w: https://www.liturgia.pl/Ministrantki-przy-oltarzu/ (dostęp: 10.01.2021).
• Skąd się wzięli ministranci?, w: http://parafiarzepin.pl/ministranci/skad-sie-wzieli-ministranci.html (dostęp: 10.01.2021).
• Święci męczennicy Korneliusz, papież, i Cyprian, biskup, w: https://brewiarz.pl/czytelnia/swieci/09-16a.php3 (dostęp: 10.01.2021).

Identifiers

DOI

10.52097/lst.2023.1.53-67

Biblioteka Nauki

22676858