Metafizyka w marksizmie? – Materializm dialektyczny i jego konsekwencje w ujęciu o. Józefa Marii Bocheńskiego

• Authors: Tomasz Pawlikowski

Abstracts

EN

Father Józef Maria Bocheński OP (1902– 1995) was considered a leading sovietologist. At the University of Fribourg, he founded in 1957 the Institute of Eastern Europe, in which the doctrine of Marxism-Leninism was studied scientifically. The results were published in the journal „Studies in Soviet Thought”. He initiated the uprising in Cologne Ost-Kolleg, where knowledge about Soviet philosophy and communism was disseminated. In the years 1961–1962 he was also its director. In his publications he undertook, among others the question of the metaphysics of Marxism, seeing it generally in dialectical materialism and, in specific applications, also in historical materialism. Criticizing this trend of thought, he focused on its latest findings, developed in the Soviet philosophy in the fifties of the twentieth century. Approaching the criticism from an external point of view, he pointed out some significant inconsistencies of Marxist materialism. According to the first law of dialectics, it proclaims a universal cause-effect determinism, and at the same time allows for the occurrence of random events. Explaining the existence of consciousness in matter with the adopted concept of cognition, Marxism mixes the epistemological and ontological order. Moreover, this trend uses the unscientific understanding of matter. On the basis of the considerations of Father Bocheński, it can also be concluded that the fundamental inconsistency of Marxist materialism is the acceptance of the existence of a spiritual element (consciousness) different in quality from mat-ter, while maintaining the thesis that there is only matter and what comes from it.

Keywords

PL

marksizm; metafizyka; sowietologia; Józef M. Bocheński

EN

Marxism; Metaphysics; Sovietology; Joseph M. Bocheński

• Publisher: Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
• Journal: Rocznik Tomistyczny
• Year: 2020
• Volume: 1
• Issue: 9
• Pages: 301-316

Dates

published

2020

Contributors

author

Tomasz Pawlikowski

• Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy – Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego

• https://orcid.org/000000030618611X

References

• Bocheński J.M., Lewica, religia, sowietologia, opracowanie J. Parys, Warszawa 1996.
• Garbacz P., Uogólniona opozycja monizm – pluralizm, „Roczniki Filozoficzne” 59 (2011) 2, s. 91 102.
• Kłósak K., Problem psychizmu ludzkiego w materializmie dialektycznym, „Znak” 36 (1984) 1 [350], s. 22-32.
• Konstantinow F. W. i inni, Podstawy filozofii marksistowskiej, Warszawa 1960. Podstawa przekładu to: Основы марксистской философии, Москва 1959 [tytuł w transliteracji: Osnovy marksistskoj filosofii].
• Krąpiec M.A., Monizm czy pluralizm? w: W kręgu filozofii i religii, redakcja Marek Kiliszek, Janina Leskiewiczowa, seria: Nasze Dziedzictwo, red. Anna Sucheni-Grabowska, Warszawa 1987, s. 1-70.
• Moskal P., Bocheński Józef Franciszek Emanuel Innocenty Maria, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, red. nauk. A. Maryniarczyk i in., t. 1, Lublin 2000, s. 606-608.
• Podstawy marksizmu-leninizmu: podręcznik, tł. Regina Hekker i inni, Warszawa 1960. Podstawa przekładu to: Основы марксизма-ленинизма: Учеб. пособие, Москва 1959 [tytuł w transliteracji: Osnovy marksizma-leninizma].
• Rozental M. i Judin P. (red.) Krótki słownik filozoficzny, Warszawa 1955.
• Stalin J., Marksizm a zagadnienia językoznawstwa, wyd. 3, Warszawa 1954.
• Stalin J., Zagadnienia leninizmu, wyd. 6, Warszawa 1954.
• Stępień A.B., Uwagi o marksistowskim materializmie, „Roczniki Filozoficzne” 34 (1986) 1, s. 147-148.
• Stępień A.B., Materializm dialektyczny - filozofia marksizmu, w: Wobec filozofii marksistowskiej. Polskie doświadczenia, pod red. A.B. Stępnia, Rzym 1987.
• Stróżewski W., Ontologia, wyd. 2, popr. i uzup., Kraków 2006.
• Zdybicka Z., Monizm, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, red. nauk. A. Maryniarczyk i in., t. 7, Lublin 2006, s. 354-364.
• Żuchowski P., Podstawowe założenia monizmu absolutnego, „Kwartalnik Filozoficzny” 40 (2012) 1, s. 167-189.

Identifiers

DOI

10.5281/zenodo.5841156

Biblioteka Nauki

1966262