Moralny wymiar apostazji. Uwagi w kontekście filozofii klasycznej

• Authors: Marian Szymonik

Title variants

EN

The moral dimension of apostasy. Remarks in the context of classical philosophy

Abstracts

EN

Apostasy is a phenomenon which is gaining strength especially in contemporary religious life in Poland. This paper addresses the issue of the moral dimension of apostasy. A definition of apostasy is the starting point of this analysis. Then conditions of departure from faith are presented. The first are objective con-ditions connected with the state of contemporary culture and philosophy. Contemporary thought is marked by philosophical nihilism, whose main manifestation is the abandonment of metaphysics. In the next part subjective conditions of apostasy are discussed, which basically derive from misconstrued human freedom. The phenomenon of apostasy is also affected by social factors. The discussion closes by drawing attention to the connection between the axiological crisis and apostasy. The paper seeks to draw attention to the moral responsibility of man for the act of apostasy. Man is a free being. A particularly sensitive area of this freedom is religion. Man’s openness to truth makes him open to God as the ultimate goal of man. Just as truth is the means of human existence, so also religion appears as the sphere of the highest values that give meaning to human life. From the philosophical, especially moral point of view, apostasy appears as a form of man’s escape from a deeper, and at the same time difficult, insight into the sense of his own life and the whole of reality.

Keywords

PL

byt; istota; Bóg; Ipsum Esse; dowód; metafizyka

EN

apostasy; God; philosophy; virtue; man; metaphysics; religion

• Publisher: Naukowe Towarzystwo Tomistyczne
• Journal: Rocznik Tomistyczny
• Year: 2022
• Issue: 11
• Pages: 313-342

Dates

published

2022

Contributors

author

Marian Szymonik

• Wyższe Międzydiecezjalne Seminarium Duchowne w Częstochowie

• https://orcid.org/0000000207968001

References

• Adhortacje apostolskie Ojca Świętego Jana Pawła II, t.2: 1996-2003, Kraków 2006.
• Andrzejuk I., Andrzejuk A., Tomasz z Akwinu jako etyk, Warszawa 2021.
• Andrzejuk I. Od etyki Arystotelesa do filozofii moralnej Tomasza z Akwinu, Warszawa 2021.
• Apostazja, w: Religia. Encyklopedia PWN, t.1, red. T. Gadacz, B. Milerski, Warszawa 2001, s.297.
• Bourmaud D., Sto lat modernizmu. Źródła II Soboru Watykańskiego, tłum. M. Beściak, Warszawa 2021.
• Filipkowski J., Rewolucja, w: Encyklopedia katolicka, t.17, Lublin 2012, kol.50-52.
• Gilson É., Tomizm. Wprowadzenie do filozofii św. Tomasza z Akwinu, tłum. J.Rybałt, Warszawa 1998.
• Hildebrand D. von, Metafizyka wspólnoty. Rozważania nad istotą i wartością wspólnoty, tłum. J. Zychowicz, Kraków 2012.
• Jonas H., Gnostycyzm a umysłowość klasyczna, tłum. M. Klimowicz, „Znak” 1991, nr 434(7), s.11-24.
• Jonas H., Religia gnozy, tłum. M. Klimowicz, Kryspinów 1994.
• Kaucha K. Apostazja, w: Leksykon teologii fundamentalnej, red. M. Rusecki i inni, Lublin-Kraków 2002, s.94.
• Kiereś H., Osoba i społeczność, Lublin 2013.
• Kiereś H., Postmodernizm, w: Filozofować dziś. Z badań nad filozofią najnowszą, red. A. Bronk, Lublin 1995, s.263-273.
• Kodeks Prawa Kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Poznań 2008.
• Kowalczyk S., Idee filozoficzne postmodernizmu, Radom 2004.
• Kowalczyk S., Nihilizm, w: Encyklopedia „białych plam”, t.13, Radom 2004, s.113-114.
• Krąpiec M. A., Chrześcijaństwo, w: Powszechna encyklopedia filozofii, t.10: Suplement, Lublin 2009, s.99-107.
• Krąpiec M. A., Człowiek jako osoba, Lublin 2005.
• Krąpiec M. A. Ludzka wolność i jej granice, Lublin 2004.
• Krukowski J., Apostazja, w: Encyklopedia katolicka t.1, Lublin 1989, kol.796- 797.
• Kutschera F. von, Wielkie pytania. Rozważania filozoficzno-teologiczne, tłum. J. Merecki, Warszawa 2007.
• MacIntyre A., Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności, tłum. A.Chmielewski, Warszawa 1996.
• MacIntyre A., Krótka historia etyki. Historia filozofii moralności od czasów Homera do XX wieku, tłum. A. Chmielewski, Warszawa 1995.
• Malinowski A., Współczesny „neomarksizm”, Warszawa 1983.
• Mariański J., Religia w społeczeństwie ponowoczesnym, Warszawa 2010.
• Maritain J., Trzej reformatorzy – Luter – Kartezjusz – Rousseau, tłum. K. Michalski, Warszawa – Ząbki 2005.
• Maritain J., Wieśniak znad Garonny. Stary świecki chrześcijanin snuje refleksje a propos czasów współczesnych, tłum. A. Ziernicki, Poznań 2017.
• Myszor W., Jonas, w: Powszechna encyklopedia filozofii, t.5, Lublin 2004, s.379-380.
• Olszewski D., Schizmy, w: Słownik teologiczny, t.2, Katowice, s.231-232.
• Pascal B., Myśli, tłum. T. Żeleński (Boy), Warszawa 1989.
• Perkowska H., Postmodernizm a metafizyka, Warszawa 2003.
• Podsiad A. Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Warszawa 2000.
• Possenti V., Filozofia po nihilizmie. Zadanie filozofii bytu i „trzecie żeglowanie”, tłum. A. Gudaniec, J. Merecki, w: Zadania współczesnej metafizyki, t.6: Metafizyka w filozofii, red. A. Maryniarczyk, K. Stępień, Lublin 2004, s.477- 497.
• Possenti V., Nihilizm, tłum. A. Fligel-Piotrowska, w: Powszechna encyklopedia filozofii, t.7, Lublin 2006, s.647-655.
• Possenti V., Nihilizm jako konsekwencja odrzucenia substancji i natury, w: Zadania współczesnej metafizyki, t.8: Substancja. Natura. Prawo naturalne, red. A.Maryniarczyk, K. Stępień, P. Gondek, Lublin 2006, s. 485-512.
• Possenti V., Nihilizm teoretyczny i „śmierć metafizyki”, tłum. J. Merecki, Lublin 1998.
• Possenti V., Próba definicji nihilizmu praktycznego, tłum. J. Merecki, w: Zadania współczesnej metafizyki. Poznanie bytu czy ustalanie sensów?, red. A. Maryniarczyk, M. J. Gondek, Lublin 1999, s. 165-181.
• Possenti V., Zarys filozofii polityki. Społeczeństwa liberalne na rozdrożu, tłum. A. Fligel, Lublin 2012.
• Przestańcie się lękać! Z arcybiskupem Stanisławem Wielgusem rozmawia Sebastian Karczewski, Warszawa 2014.
• Rahner K., Vorgrimler H., Mały słownik teologiczny, tłum. T. Mieszkowski, P. Pachciarek, Warszawa 1996.
• Sarah R., Diat N., Bóg albo nic – rozmowa o wierze, tłum. A. Kuryś, Warszawa 2016.
• Shanley B. J., Tradycja tomistyczna, tłum. R. Mordarski, Kraków – Poznań – Warszawa 2017.
• Sochoń J., Religia w projekcie postmodernistycznym, Lublin 2012.
• Sztompka P., Rewolucja, w: Encyklopedia socjologii, t.3, Warszawa 2000, s. 294-300.
• Szymonik M., Filozoficzne uwarunkowania nihilizmu teoretycznego i praktycznego w kontekście myśli Vittorio Possentiego, „Częstochowskie Studia Teologiczne” 48 (2021), s.143-176.
• Szymonik M., Rewolucja werytatywna jako forma rewolucji bez przemocy, w: O wolność i sprawiedliwość. Chrześcijańska Europa między wiarą i rewolucją, red. U. Cierniak, N. Morawiec, A. Bańczyk, seria: Człowiek. Wiara. Kultura, t.4, Częstochowa 2018, s.67-80.
• Ślipko T., Zarys etyki szczegółowej, t.1: Etyka osobowa, Kraków 2005.
• Tomasz z Akwinu św., Komentarz do Ewangelii Jana, tłum. T. Bartoś, Kety 2002.
• Tomasz z Akwinu św., Suma teologiczna, t.13: Prawo (1-2. 90-105), tłum. P.Bełch, Londyn 1986.
• Tomasz z Akwinu św., Suma teologiczna, t.18: Sprawiedliwość (2-2, qu. 57-80), tłum. F. W. Bednarski, Londyn 1970.
• Tomasz z Akwinu św., Suma teologiczna, t.19: Religijność (2-2, qu. 81-100), tłum. F. W. Bednarski, Londyn 1971.
• Tomasz z Akwinu św., Suma teologiczna, t.15: Wiara i nadzieja (2-2, qu. 1-22), tłum. P. Bełch, Londyn 1966.
• Zdybicka Z. J., Ateizm, w: Powszechna encyklopedia filozofii, t.1, Lublin 2000, s. 371-390.
• Zdybicka Z. J., Człowiek i religia. Zarys filozofii religii, Lublin 1993.
• Zdybicka Z. J., Homo religiosus, w: Powszechna encyklopedia filozofii, t.4, Lublin 2003, s. 568-570.
• Zdybicka Z. J., Pułapka ateizmu, Lublin 2012.

Identifiers

DOI

10.5281/zenodo.7539270

Biblioteka Nauki

5959713