Unici Podlascy. Rozwój kultu Błogosławionych

• Authors: Bernard Błoński

Title variants

EN

The Uniates of Podlasie. Development of the cult of the Blesseds

Abstracts

EN

This study presents the development of the cult of the Blessed Martyrs of Pratulin. The first part of the article presents a short history of the process of beatification. Then the author discussed the pastoral initiatives related to the cult of the Blesseds, e.g. founding of the Memory Association of Pratulin Martyrs "Martyrium" and the "Arka" Foundation, the Diocesan Family of Schools identified with Martyrs of Podlasie and the Brotherhood "Guardians of the Church". In the further part of the article, attention is paid to the development of the Sanctuary of Pratulin, numerous publications, exhibitions, film projects dedicated to the Blessed Units of Podlasie, as well as the solemn celebration of beatification anniversaries. The indicated initiatives and projects confirm that the diocese of Siedlce preserves the memory and develops the spiritual heritage of the Blessed Martyrs of Podlasie.

PL

Niniejsze opracowanie przedstawia rozwój kultu Błogosławionych Męczenników z Pratulina. W pierwszej części artykułu zaprezentowano krótką historię procesu beatyfikacyjnego. Następnie autor omówił powstałe inicjatywy duszpasterskie związane z kultem Błogosławionych, m.in. powstanie Stowarzyszenia Pamięci Unitów Podlaskich „Martyrium” i Fundacji „Arka”, Diecezjalnej Rodziny Szkół im. Unitów Podlaskich oraz Bractwa „Strażnicy Kościoła”. W dalszej części artykułu zwrócono uwagę na rozwój sanktuarium pratulińskiego, liczne publikacje, wystawy, projekty filmowe poświęcone Unitom z Pratulina, a także uroczyste świętowanie kolejnych rocznic beatyfikacji. Wskazane inicjatywy i projekty są potwierdzeniem, że diecezja siedlecka zachowuje pamięć i rozwija duchowe dziedzictwo Unitów Podlaskich.

Keywords

PL

Męczennicy Podlascy; Unici z Pratulina; Wincenty Lewoniuk; sanktuarium w Pratulinie; diecezja siedlecka; unici; Martyrium.

EN

Martyrs of Podlasie; Uniates of Podlasie; Wincenty Lewoniuk; sanctuary in Pratulin; diocese of Siedlce; uniates; Martyrium

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne im. św. Jana Pawła II Diecezji Siedleckiej
• Journal: Teologiczne Studia Siedleckie
• Year: 2022
• Volume: XIX/19
• Pages: 359-382

Dates

published

2022

Contributors

author

Bernard Błoński

References

• [Barwiński, J.] (1879). Józef Koniuszewski. Wspomnienie z czasów prześladowania Unitów na Podlasiu napisał Nadbużanin. Chicago: Druk i nakład Gazety Polskiej W. Dyniewicza.
• [Barwiński, J.] (2021). Józef Koniuszewski. Wspomnienie z czasów prześladowania Unitów na Podlasiu napisał Nadbużanin. [Wznowienie w Roku Jubileuszu 25-lecia beatyfikacji Męczenników Podlaskich]. Siedlce: Unitas.
• AWAW, (2021). Ratować bliskich, Kościół i wiarę. Echo Katolickie, nr 43, 9.
• Beatificationis seu declarationis martyrii Servorum Dei Vincentii Lewoniuk et XII Sociorum in odium fidei, uti fertur, die 24 Januarii a. 1874 in pago Pratulin e diocesi siedlcensi interfectorum. Positio super Martyrio, Roma 1995.
• Beatyfikacja Męczenników Podlaskich, (1996). Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 65, numer specjalny, 20-24.
• Błoński, B. (2016). Bibliografia o Unitach Podlaskich za lata 1990-2015. W: R. Wiszniewski (red.), Dwudziestolecie beatyfikacji Męczenników z Pratulina (55-68), Siedlce: Stowarzyszenie Pamięci Unitów Podlaskich "Martyrium"; Bydgoszcz: Wydawnictwo "Koronis".
• Błoński, B. (2016). Bibliografia o Unitach Podlaskich za lata 1990-2016. Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 85, numer specjalny, 79-98.
• Błoński, B. (2016). Wystawy poświęcone Unitom Podlaskim. W: R. Wiszniewski (red.), Dwudziestolecie beatyfikacji Męczenników z Pratulina (103-104), Siedlce: Stowarzyszenie Pamięci Unitów Podlaskich "Martyrium"; Bydgoszcz: Wydawnictwo "Koronis".
• Błoński, B. (2019). Męczennicy Podlascy. Pamięć i świadectwo. W: J. Walkusz (red.), Kościół w Polsce. Dzieje i kultura, t. 18, (85-100). Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Błoński, B., Burczak, K. (2012). Kapituła Kolegiacka Łukowska. 15 lat istnienia. Łuków: Kapituła Kolegiacka Łukowska, Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Błoński, B., Burczak, K. (2022). Kapituła Kolegiacka Łukowska. 25 lat w służbie Kościoła. Łuków: Kapituła Kolegiacka Łukowska, Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Błoński, B., Dmowski, R. (2018). Biskupi – rządcy diecezji. W: B. Błoński, R. Dmowski, D. Wereda (red.), Diecezja Siedlecka 1818-2018. Studia i materiały z dziejów (53-82). Siedlce: Unitas.
• Dekret erygowania Kapituły Kolegiackiej Łukowskiej /15.06.1997 r./, (1997). Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 66, nr 6, 234-235.
• Dekret erygujący Bractwo Strażnicy Kościoła, (2020). Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 89, nr 11-12, 912.
• Błoński, B., Dmowski, R., Wereda, D. (red.), (2018). Diecezja Siedlecka 1818-2018. Studia i materiały z dziejów Diecezja Siedlecka 1818-2018. Siedlce: Unitas.
• Dylągowa, H. (1996). Historia Procesu Beatyfikacyjnego Męczenników Podlaskich. W: J. Skowronek, U. Maksymiuk (red.), Martyrologia Unitów Podlaskich. Unici Podlascy, t. 5, (s. 341-354). Siedlce: Stowarzyszenie „Martyrium”.
• Formuła beatyfikacyjna wygłoszona przez Ojca Świętego, (1996). Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 65, numer specjalny, 25.
• Gurda, K. (2016). List pasterski z okazji 20 rocznicy beatyfikacji Męczenników z Pratulina (Siedlce, 24.08.2016 r.). Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 85, numer specjalny, 1-5.
• JS, AWAW, LI, (2021). Pielgrzymowanie to droga serca. Echo Katolickie, nr 31, 8-9.
• Kapłani powołani przez Biskupa Siedleckiego do głoszenia misji w diecezji siedleckiej, (1997). Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 66, nr 2, 70-71.
• Kiernikowski Z. (2013). Dekret powołujący Diecezjalną Rodzinę Szkół im. Unitów Podlaskich. Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 82, nr 5, 316.
• Kiernikowski, Z. (2006). Bóg jest z tym, kto potrzebuje zbawienia. Homilia Biskupa Siedleckiego wygłoszona w 10. rocznicę beatyfikacji Wincentego Lewoniuka i XII Towarzyszy, Męczenników Podlaskich, Bazylika św. Piotra w Rzymie, 6 X 2006 r. Podlaskie Echo Katolickie 41, s. 6.
• Komunikat biskupa siedleckiego Kazimierza Gurdy zachęcający do włączenia się w 41. Pieszą Pielgrzymkę Podlaską na Jasną Górę, (2021). Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 90, nr 7-8, 463-464;
• Komunikat z okazji diecezjalnego Dnia Świadectwa Wiary w Pratulinie i modlitwy o beatyfikację Męczenników Podlaskich /Siedlce, 26.05.1992 r./, (1992). Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 61, nr 9, 266-268.
• Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych, (1996). Dekret o męczeństwie. Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 65, numer specjalny, 7-12.
• List pasterski Biskupa Siedleckiego Kazimierz Gurdy na Rok Świętego Józefa i rozpoczęcie przygotowań do jubileuszu beatyfikacji Unitów Pratulińskich, (2021). Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 90, nr 1-2, 60-64.
• Majek, M., Błoński, B. (2018). Sanktuaria diecezji siedleckiej. W: B. Błoński, R. Dmowski, D. Wereda (red.), Diecezja Siedlecka 1818-2018. Studia i materiały z dziejów (317-335). Siedlce: Unitas.
• Mazur, J. (1974). List z okazji Roku Świętego (Siedlce, 6.01.1974 r.). Wiadomości Diecezjalne Podlaskie 43, nr 6, 175-177.
• Mazur, J. (1999). Krótki opis bliższych przygotowań procesu beatyfikacji Sług Bożych Męczenników Pratulińskich. Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 68, nr 1, 42-48.
• Młynarski, Z. (1990). Polska bibliografia do dziejów męczeństwa unitów na Podlasiu za lata 1874-1990. Wiadomości Diecezjalne Podlaskie 59, nr 4, 122-138;
• Młynarski, Z. (1990). Tablice ku czci unitów na Podlasiu umieszczone w latach 1981-1990. Wiadomości Diecezjalne Podlaskie 59, nr 4, 139-143.
• Nowak J. W. (1997). W Świętym Kościele Siedleckim. Rok beatyfikacji (1996-1997), cz. 1. Siedlce [Lublin: „Standruk”].
• Nowak J. W. (2000). Świadkowie wiary świętego Kościoła siedleckiego. Zbiór homilii, listów i przemówień wygłoszonych z okazji beatyfikacji Męczenników Podlaskich i Jubileuszowych Misji Ewangelizacyjnych w Diecezji Siedleckiej (1996-1999). Siedlce [Lublin: „Standruk”].
• Nowak, J. W. (1997). Homilia Biskupa Ordynariusza (Siedlce-Katedra, 23.01.1997 r.), Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 66, nr 1, 11-16.
• Nowak, J. W. (1997). List pasterski biskupa siedleckiego z Rzymu na rozpoczęcie Pieszej Podlaskiej Pielgrzymki na Jasną Górę (Rzym, 1.08.1997 r.). Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 66, nr 7-8, 298-301.
• Nowak, J. W. (1997). List pasterski na Wielki Post. Misje Ewangelizacyjne i Peregrynację relikwii Męczenników i Krzyża Pratulińskiego (Siedlce, 16.02.1997 r.). Wiadomości Diecezjalne Podlaskie 66, nr 2, 46-51.
• Podlasiak P. J. K. [J. Pruszkowski] (1905). Martyrologium czyli Męczeństwo Unii na Podlasiu, cz. 1. Kraków: Drukarnia A. Koziańskiego.
• Podlasiak P. J. K. [J. Pruszkowski] (1917). Martyrologium czyli Męczeństwo Unii na Podlasiu, cz. 2. Lublin: Drukarnia M. Kossakowska.
• Pruszkowski, J. (1921). Martyrologium czyli męczeństwo Unii Ś-tej na Podlasiu. Z autentycznych źródeł zebrał i napisał (P.I.K. Podlasiak), cz. I, 1864-1882, wyd. drugie przejrzane i powiększone. Lublin: Wydawca ks. Wincenty Szczepanik.
• Pruszkowski, J. (1983), Martyrologium czyli Męczeństwo Unii Św. na Podlasiu, cz. 1-2. Woodbridge, N. J.
• Pruszkowski, J. (2021). Martyrologium czyli Męczeństwo Unii na Podlasiu. Z wiarygodnych i autentycznych źródeł zebrał ii napisał P. J. K. Podlasiak. Wydanie jubileuszowe w 25. rocznicę beatyfikacji Błogosławionych Męczenników Podlaskich, cz. 1-2. Siedlce: Unitas.
• Przeździecki H. (1918/1919). List pasterski wydany przy objęciu diecezji Podlaskiej (Warszawa, 21.11.1918 r.). Wiadomości Diecezjalne Podlaskie 1, nr 1, 8-13.
• Przeździecki, H. (1928). Listy pasterskie i przemówienia 1918-1928. Poznań: Nakład Kurii Diecezjalnej Podlaskiej w Siedlcach.
• Regulamin Diecezjalnej Rodziny Szkół im. Unitów Podlaskich, (2014). Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 83, nr 4, 164-167.
• Statut Bractwa Strażnicy Kościoła, (2020). Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 89, nr 11-12, 913-916.
• Statut Kapituły Kolegiackiej Łukowskiej, (2012). W: B. Błoński, K. Burczak (red.), Kapituła Kolegiacka Łukowska. 15 lat istnienia (38-43), Łuków: Kapituła Kolegiacka Łukowska, Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Statut Stowarzyszenia Pamięci Unitów Podlaskich „Arka”, (2014). Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 83, nr 4, 158-163.
• Statut Stowarzyszenia Pamięci Unitów Podlaskich „Martyrium”, (2014). Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 83, nr 4, 150-157.
• Strok E. (2022). W imię wiary naszych ojców. Drelów: Gminne Centrum Kultury w Drelowie i Stowarzyszenie Pamięci Unitów Podlaskich „Martyrium” w Siedlcach.
• Strok, E., Wiszniewski, R., Nieścioruk, D., Kondraciuk, T. (red.), (2018). Powtarzaj to dzieciom swoim: scenariusze spektakli poświęconych Unitom Drelowskim - patronom Gimnazjum nr 1 w Drelowie. [Drelów]: Stowarzyszenie Pamięci Unitów Podlaskich ”Martyrium”, Bydgoszcz : Wydawnictwo ”Koronis”.
• Świrski, I. (1946). List pasterski do duchowieństwa i wiernych diecezji siedleckiej czyli podlaskiej na dzień ingresu (Siedlce, 4.07.1946 r.). Wiadomości Diecezjalne Podlaskie 22, nr 4-9, 49-50.
• Tonik, E. (1990). „Męczennicy Podlascy” Walerego Eliasza-Radzikowskiego. Historia-krytyka-recepcja. Biuletyn Historii Sztuki 52, nr 3-4, 319-329.
• Walkusz, J. (red.), (2019). Kościół w Polsce. Dzieje i kultura, t. 18. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Wawryniuk, A. (2021). Nowenny w duchowej jedności. Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 90, nr 102, 103-106.
• Wawryniuk, A. (2021). Ślubowanie Bractwa „Strażnicy Kościoła” w Pratulinie. Wiadomości Diecezjalne Siedleckie 90, nr 9-10, 735-736.
• Wielka rekonstrukcja Męczeństwa Unitów w Drelowie, (2014). Drelów: Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.
• Wiszniewski, R. (red), (2016). Dwudziestolecie beatyfikacji Męczenników z Pratulina. Siedlce: Stowarzyszenie Pamięci Unitów Podlaskich "Martyrium", Bydgoszcz: Wydawnictwo "Koronis".

Identifiers

DOI

10.5281/zenodo.7845711

Biblioteka Nauki

27316555