Zdarzenia sprawcze związane z opieką prenatalną i okołoporodową w świetle odpowiedzialności cywilnoprawnej za szkody doznane przed urodzeniem

• Authors: Magdalena Sobas

Title variants

EN

Causal events related to prenatal and perinatal care about of civil liability for injuries suffered before birth

Abstracts

EN

The issue of civil liability of injuries suffered before birth it is a multi-threaded and interdisciplinary issue. This subject covers a relatively wide range of causal events that may result in damage to the legally protected property of the victim. This study considers the potential for harm in connection with prenatal care, as well as in relation to perinatal care. The study attempts to define the ways of understanding prenatal diagnosis and to indicate the legal basis for its performance. Possible exemplary causal events related to it were also identified. Delicts related to perinatal care were distinguished as a separate category. The considerations were compared with civil liability for damage.

PL

Problematyka odpowiedzialności cywilnoprawnej za szkody doznane przed urodzeniem jest zagadnieniem wielowątkowym i interdyscyplinarnym. Tematyka ta obejmuje stosunkowo szeroki zakres zdarzeń sprawczych mogących skutkować uszczerbkiem w dobrach prawnie chronionych poszkodowanego. W niniejszym opracowaniu została rozważona możliwość wyrządzenia szkody w związku z opieką przedurodzeniową w postaci opieki prenatalnej, a także w związku z opieką okołoporodową. W opracowaniu podjęto próbę określenia sposobu rozumienia diagnostyki prenatalnej oraz wskazania prawnych podstaw jej wykonywania. Zidentyfikowano również możliwe, przykładowe zdarzenia sprawcze z nią związane. Jako odrębną kategorię wyróżniono delikty wiążące się z opieką okołoporodową. Poczynione rozważania zestawiono z odpowiedzialnością cywilnoprawną za szkodę.

Keywords

PL

szkoda okołoporodowa; odpowiedzialność cywilnoprawna; diagnostyka prenatalna; uszczerbek

EN

perinatal injury; civil liability; prenatal diagnostics; injury

• Publisher: Wyższa Szkoła Humanitas
• Journal: Roczniki Administracji i Prawa
• Year: 2021
• Volume: 2
• Issue: XXI
• Pages: 197-217

Dates

published

2021

Contributors

author

Magdalena Sobas

References

• Abramsky L., Chapple J., Diagnostyka prenatalna, Warszawa 1996.
• Bączyk-Rozwadowska K., Odpowiedzialność cywilna za szkody wyrządzone przy leczeniu, Toruń 2007.
• Bączyk-Rozwadowska K., Odpowiedzialność cywilna za szkody wyrządzone w związku z porodem, „Przegląd Prawa Medycznego” 2019, nr 1.
• Bączyk-Rozwadowska K., Odpowiedzialność zakładu leczniczego za winę organizacyjną w doktrynie i orzecznictwie sądowym, „Prawo i Medycyna” 2012, nr 3-4.
• Bomba-Opoń D., Drews K. et. al., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące indukcji porodu, „Ginekologia i Perinatologia Praktyczna” 2017, tom 2, nr 2 Boratyńska M., Informacja i swobodny dostęp do genetycznych badań prenatalnych a klauzula sumienia i przywilej terapeutyczny, „Etyka” 2013, 47.
• Borysiak W., Janiszewska B., [w:] Prawo wobec ;medycyny i biotechnologii, red. M. Safjan, Warszawa 2011.
• Chuchracki M., Ziółkowska K., Sklepik K.A., Opala T., Sędziak A., Występowanie zespołu Downa w wybranych wskazaniach do wykonania amniopunkcji genetycznych w latach 1997-2012, „Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia” 2014, t. 6, z. 3.
• Dangel J., Diagnostyka prenatalna – mity i rzeczywistość, „Nauka” 2007, nr 3.
• Dębski R., [w:] Wielka Encyklopedia PWN, tom 22, Warszawa 2004.
• Driscoll D., Gross S., Clinical practice. Prenatal screening for aneuploid, “The New England Journal of Medicine” 2009, 360.
• Eiben B., Glaubitz R., First-trimester screening: an overview, „Journal of Histochemistry and Cytochemistry” 2005, 53(3).
• Filar M., Krześ S., Marszałkowska-Krześ E., Zaborowski P., Odpowiedzialność lekarzy i zakładów opieki zdrowotnej, Warszawa 2004.
• Frączek P., Jabłońska M., Pawlikowski J., Medyczne, etyczne, prawne i społeczne aspekty badań prenatalnych w Polsce, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2013, t. 19, nr 2.
• Fritz B., Hallermann C., Olert J. et. al., Cytogenetic analyses of culture failures by comparative genomic hybridisation (CGH)-Re-evaluation of chromosome aberration rates in early spontaneous abortions, “European Journal of Human Genetic” 2001, 9
• Jakubowski L., Współczesne standardy diagnostyki przedurodzeniowej w przypadkach ryzyka wystąpienia wad rozwojowych płodu i chorób uwarunkowanych genetycznie, [w:] Postępy w medycynie matczyno-płodowej, red. J. Wilczyński, Z. Podciechowski, D. Nowakowska, Poznań 2003.
• Jopkiewicz S., Badania prenatalne jako podstawowy element profilaktyki wad rozwojowych i innych chorób genetycznych z perspektywy bioetyki, [w:] Problemy nauk medycznych i nauk o zdrowiu, red. K. Pujer, t. 3, Wrocław 2017.
• Kagan K., Staboulidou I., Cruz J. et. al., Two-stage first-trimester screening for trisomy 21 by ultrasound assessment and biochemical testing, “Ultrasound Obstetrics Gynecology” 2010, 36.
• Kagan K.O., Wright D., Valencia C. et. al., Screening for trisomies 21, 18 and 13 by maternal age, fetal nuchaltranslucency, fetal heart rate, free β-hCG and pregnancy-associated plasma protein, „Human Reproduction” 2008, 23.
• Knutsen-Larson S., Flanagan J.D. et. al., The first-trimester screen in clinical practice, “South Dakota Medicine” 2009, 62.
• Kondek J.M., Bezprawność jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej, Warszawa 2013.
• Kotarski J., Wielgoś M. et. al., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące postępowania w zakresie diagnostyki prenatalnej (Kwiecień 2009), „Ginekologia Polska” 2009, 80.
• Lewaszkiewicz B., Zakres niedbalstwa jako podstawy odpowiedzialności cywilnej, „Nowe Prawo” 1956, nr 3.
• Lewaszkiewicz-Petrykowska B., Wina jako podstawa odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych, „Studia Prawniczo-Ekonomiczne” 1969, nr 2.
• Nesterowicz M., Odpowiedzialność cywilna zakładu opieki zdrowotnej za lekarza jako podwładnego, „Państwo i Prawo” 2008, nr 9.
• Nesterowicz M., Zaniechanie szerszej diagnostyki biometrycznej płodu. Glosa do wyroku sądu apelacyjnego z dnia 15 lipca 2014 r., i ACa 25/14, „Przegląd Sądowy” 2017, nr 3.
• Nicolaides K., First-trimester screening for chromosomal abnormalities, “Seminars in Perinatology” 2005, 29.
• Nicolaides K.H., Węgrzyn P., Badanie ultrasonograficzne między 11-13 (+6 dni) tygodniem ciąży, Fetal Medicine Foundation, London 2004, http://www.fetalmedicine.com/fmf/FMF-polish.pdf.
• Otowicz R., Etyka życia, Kraków 1996.
• Perenc J., Diagnostyka prenatalna wad rozwojowych i genetycznych – metody inwazyjne i nieinwazyjne, „Pediatria. Przewodnik lekarza” 2002, nr 5.
• Pschyrembel W., Dudenhausen J. W., Obladen M., Położnictwo praktyczne i operacje położnicze, Warszawa 2010.
• Rudziewicz A., Dyskusja wokół diagnostyki prenatalnej w Polsce, [w:] Bioetyka polska, red. T. Biesiaga, Kraków 2004.
• Schulz-Lobmeyr I., Eisler H., Pateisky N. et. al., Die Kristeller-Technik: Eine prospective Untersuchung, „Geburtshilfe und Frauenheilkunde” 1999, nr 11.
• Sitarz O., Hanc J., Zabieg Kristellera w świetle przepisów prawa, „Prawo i Medycyna” 2017, nr 2.
• Spencer K., Spencer C., Power M. et. al., Screening for chromosomal abnormalities in the first trimester using ultrasound and maternal serum biochemistry in a one-stop clinic: a review of three years prospective experience, “BJOG: An International Journal of Obstetrics and Gynecology” 2003, 110.
• Stembalska A., Łaczmańska I., Dudarewicz L., Nieinwazyjne badania prenatalne w diagnostyce aneuploidii chromosomów 13, 18 i 21 – aspekty teoretyczne i praktyczne, „Ginekologia Polska” 2011, 82.
• Stembalska A., Łaczmańska I., Dudarewicz L., Test PAPP-A – prenatalne badanie skriningowe aneuploidii chromosomów 13, 18 i 21, „Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia”, t. 4, z. 1, 2011.
• Syska M., Deliktowa odpowiedzialność zakładu opieki zdrowotnej za szkodę wyrządzoną przez lekarza jako podwładnego a czynności podejmowane w ramach „prywatnej praktyki lekarskiej”, „Prawo i Medycyna” 2011, nr 45.
• Szawarski Z., Czego oczekiwać od etyki medycznej?, „Medycyna po Dyplomie” 2002, t. 11, nr 5.
• Wang J.C., Autosomal aneuploidy, [w:] The principles of clinical cytogenetics. Second edition, red. S. Gersen, M. Keagle, New Jersey 2005.
• Wapner R., Thom E., Simpson J. et. al., First Trimester Maternal Serum Biochemistry and Fetal Nuchal Translucency Screening (BUN) Study Group. First-trimester screening for trisomies 21 and 18, “The New England Journal of Medicine” 2003, 349.
• Wertz D.C., Fletcher J.L., Berg K., Review of Ethical Issues in Medical Genetics. Report of Consultans to WHO, 2003, WHO/HGN/ETH/00.4, https://apps.who.int/iris/handle/10665/68512.
• Więckiewicz K., Czy w Polsce istnieje prawo kobiety do badań prenatalnych?, „Prawo i Medycyna” 2011, nr 4.
• Witek Z., Regulacje prawne w zakresie opieki okołoporodowej w Polsce w kontekście projektu nowego standardu organizacyjnego, „Studia Prawa Publicznego” 2018, nr 3 (23).
• Zielińska E., Komentarz do art. 4 u.d.l., [w:] Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Komentarz, red. E. Barcikowska-Szydło E. et. al., Warszawa 2014.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0015.5611

Biblioteka Nauki

2054666