Konterfekt współczesnej szamanki. Literacki przykład Idy Brzezińskiej, bohaterki trylogii Martyny Raduchowskiej

• Authors: Angelika Moskal

Title variants

EN

The image of a modern shaman. A literary example of Ida Brzezińska, the heroine of Martyna Raduchowska’s trilogy

Abstracts

EN

The shaman figure is most often associated with primitive communities, inhabiting, among others Siberia. The shaman plays one of the most important roles in them - he is an intermediary between the world of people and the world of spirits. Responds to, among others for the safe passage of souls to the other side and protects her from evil spirits. However, is there room for representatives of this institution in contemporary Polish popular literature? How would they find themselves in the 21st century? The article aims to show the interpretation of the shaman on the example of Ida Brzezińska, the heroine of the books of Martyna Raduchowska. I intend to introduce the role and functions of the „shaman from the dead”, juxtaposing the way Ida works (including reading sleepy margins from a rather unusual dream catcher, carrying out souls and the consequences that await in the event of failure or making contact with the dead) with the methods described by scholars shamans. The purpose of the work is to show how much Raduchowska tried to adapt shamanism in her work by modernizing it, and how many elements she added from herself to make the story more attractive.

PL

Postać szamana kojarzona jest najczęściej ze społecznościami pierwotnymi, zamieszkującymi m.in. Syberię. Szaman pełni w nich jedną z najważniejszych ról – jest pośrednikiem pomiędzy światem ludzi, a światem duchów. Odpowiada m.in. za bezpieczne przejście dusz na drugą stronę oraz chroni ją przed złymi duchami. Czy jednak we współczesnej, polskiej literaturze popularnej jest miejsce na przedstawicieli tej instytucji? Jak odnaleźliby się oni w XXI wieku? Artykuł ma na celu pokazanie interpretacji postaci szamanki na przykładzie Idy Brzezińskiej, bohaterki książek Martyny Raduchowskiej. Zamierzam przybliżyć rolę oraz funkcje „szamanki od umarlaków”, zestawiając sposób działania Idy (m.in. odczytywanie sennych mar z dość nietypowego łapacza snów, przeprowadzanie dusz oraz konsekwencje, jakie czekają w razie niepowodzenia czy nawiązywanie kontaktu z umarłymi) z opisanymi przez uczonych metodami postępowania szamanów. Celem pracy jest pokazanie, na ile Raduchowska starała się zaadaptować w swojej twórczości szamanizm, dokonując jego uwspółcześnienia, a ile elementów dodała od siebie, w celu uatrakcyjnienia fabuły.

Keywords

PL

szamanizm; szamanka; Martyna Raduchowska; urban fantasy; kultura popularna

EN

shamanism; shaman; Martyna Raduchowska; urban fantasy; popular culture

• Publisher: Uniwersytet Bielsko-Bialski
• Journal: Świat i Słowo
• Year: 2021
• Volume: 37
• Issue: 2
• Pages: 117-134

Dates

published

2021

Contributors

author

Angelika Moskal

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0015.6084

Biblioteka Nauki

29519895