Niedostrzeżona nielojalność ustawodawców. Przykład z czasów walki o „praworządność” i „dobrą zmianę”.

• Authors: Arkadiusz Barut

Title variants

EN

Unnoticed Unfairness of Lawmakers. The Example From the Time of the Fight for „the Rule of Law” and „the Good Change”

Abstracts

EN

: The aim of the article is constitutional-legal and philosophico-legal analysis of the effects of one of the verdict of the Polish Constitutional Court. In this ruling, the authority found one of the provisions of the Personal Income Tax Act unconstitutional. Pursuant to Art. 190 paragraph 4 of the Constitution, such a ruling allows for the resumption of proceedings ended with a final administrative decision. It would have seemed that taxpayers can take advantage of this possibility. However, the Tribunal postponed the entry into force of its ruling, and the legislator started a kind of “race” with the citizens, and before the ruling entered into force, introduced a provision that even more limited taxpayers rights than a provision found unconstitutional, which in turn meant both for tax administration authorities and the administrative courts that any resumption is impossible. The author indicates this practice as an example of the destruction of the institutional nature of law, i.e. its predictability and symbolic dimension, which makes it part of a global trend. He also points out that this practice took place at a time when a fierce political struggle was taking place in Poland between the supporters of the ruling Law and Justice party and the opposition describing itself as liberal-democratic, the former ones used the slogans of defending the rule of law the latter ones of defending the „common man” against the arbitrariness of the judiciary. A practice which annihilates the rule of law and at the same time clearly violates rights has not been noticed, however.

PL

Celem artykułu jest konstytucyjno-prawna i filozoficzno-prawna analiza skutków jednego z orzeczeń polskiego Trybunału Konstytucyjnego. W orzeczeniu tym organ ten stwierdził niekonstytucyjność jednego z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 190 ust. 4 Konstytucji takie orzeczenie daje możliwość wznowienia postępowania zakończonego ostateczną decyzją administracyjną. Wydawałoby się, że podatnicy mogą z takiej możliwości skorzystać. Trybunał odroczył jednak wejście w życie swojego orzeczenia, a ustawodawca podjął z obywatelami swoisty „wyścig”, i zanim orzeczenie weszło w życie, wprowadził przepis jeszcze bardziej ograniczający prawa podmiotowe niż przepis uznany za niekonstytucyjny, co z kolei stanowiło zarówno dla organów administracji skarbowej, jak i sądów administracyjnych argument, że o żadnym wznowieniu nie może być mowy. Autor wskazuje tę praktykę jako przykład destrukcji instytucjonalnego charakteru prawa, to jest jego przewidywalności i wymiaru symbolicznego, co wpisuje ją w trend o charakterze światowym. Wskazuje również, że praktyka ta miała miejsce w czasie, gdy w Polsce toczyła się zacięta walka polityczna między zwolennikami rządzącej partii Prawo i Sprawiedliwość oraz opozycją określającą się jako liberalno-demokratyczna, w której posługiwano się, z jednej strony, hasłami obrony rządów prawa, a z drugiej – obrony „zwykłego człowieka” przed arbitralnością sądownictwa. Problem praktyki, która unicestwia zasadę rządów prawa, a zarazem w oczywisty sposób narusza prawa podmiotowe, nie został jednak dostrzeżony.

Keywords

PL

rządy prawa; instytucjonalny charakter prawa; aktywizm sędziowski; art. 190 Konstytucji

EN

rule of law; institutional aspect of law; judicial activism; art. 190 of the Constitution

• Publisher: Wyższa Szkoła Humanitas
• Journal: Roczniki Administracji i Prawa
• Year: 2022
• Volume: 2(XXII)
• Pages: 19-30

Dates

published

2022

Contributors

author

Arkadiusz Barut

References

• Agamben G., State of Exception, przeł. na jęz. ang. K. Attel, Chicago, London 2005.
• Banaszak B., Komentarz do art. 2 Konstytucji RP, 2012, Legalis 2022.
• Barut A., Departure from the rule of law as the consolidation of biopower. Example of Polish legislation, passim, s justified by fighting the Covid-19 pandemic, “Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2021.
• Barut A., Prawa człowieka jako dekonstrukcja symboliki prawno-politycznej społeczeństwa ponowoczesnego, Warszawa 2018.
• Barut A., Prawo karne jako redukcja do „nagiego życia.” Instytucja zatrzymania prawa jazdy ze względu na przekroczenie w terenie zabudowanym dozwolonej prędkości w świetle koncepcji Pierre’a Legendre’a i Giorgio Agambena, [w:] J. Piskorski (red.), Istota, faktyczność i legitymizacja prawa karnego, Warszawa 2019.
• Barut A., Stosowanie przepisów o służebności przesyłu jako przykład prawa „stanu wyjątkowego”, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2019 nr 1(19).
• Bork R., Coercing Virtue, Washington 2003.
• Chmielnicki P., Podejmowanie decyzji w warunkach prawnego i prawniczego potopu informacyjnego, „Roczniki Administracji i Prawa” 2012.
• Douzinas C., Krótka historia brytyjskiej Krytycznej Konferencji Prawniczej albo o odpowiedzialności krytyka, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2014.
• Dworkin R., Imperium prawa, przeł. J. Winczorek, Warszawa 2006.
• Eisgruber Ch., Constitutional Self-Government, Cambridge 2001.
• Rosanvallon P., La légitimité démocratique: Impartialité, reflexivité, proximité, Paris 2008.
• Tushnet M., Democracy versus judicial review, „Dissent” 2005, t. 52.
• Waldron J., The core of the case against judicial review, „The Yale Law Journal” 2006, t. 115.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0016.0928

Biblioteka Nauki

3200859