Nadzieja podstawowa a radzenie sobie u kobiet z niepełnosprawnością ruchową – moderacyjna rola rodzaju posiadanej niepełnosprawności

• Authors: Agnieszka Gabryś

Abstracts

PL

Celem badania jest analiza związku pomiędzy nadzieją podstawową a radzeniem sobie u kobiet z niepełnosprawnością ruchową przy uwzględnieniu moderacyjnej roli rodzaju posiadanej niepełnosprawności. W badaniu wzięło udział 165 kobiet z niepełnosprawnością ruchową (wrodzoną i nabytą), które wypełniły: Kwestionariusz Nadziei Podstawowej (BHI-12) autorstwa Trzebińskiego i Zięby, oraz Kwestionariusz COPE (Coping Orientations to Problem Experienced) Carvera, Scheiera i Weintrauba w polskiej adaptacji Piątek i Wrześniewskiego. Do zbadania powiązań między zmiennymi wykorzystano analizę korelacji i moderacji. Uzyskane rezultaty z badań wskazują na moderacyjną rolę rodzaju posiadanej niepełnosprawności w związku pomiędzy nadzieją podstawową a radzeniem sobie u kobiet z niepełnosprawnością ruchową. Ustalono dwa modele moderacyjne, które okazały się istotne statystycznie.

Keywords

PL

nadzieja podstawowa; radzenie sobie; rodzaj posiadanej niepełnosprawności; kobiety z niepełnosprawnością; niepełnosprawność ruchowa; analiza moderacji

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Studia z Teorii Wychowania
• Year: 2022
• Volume: XIII(3 (40))
• Pages: 161-179

Dates

published

2022

Contributors

author

Agnieszka Gabryś

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

• Banach, I. (2016). Wszystko zaczyna się od płci... społeczna percepcja „inności” kobiet z niepełnosprawnością ruchową – wyniki badań. Wychowanie w Rodzinie, 13.
• Blair, A., Cao, J., Wilson, A., Homer, C. (2022). Access to, and experiences of, maternity care for women with physical disabilities: A scoping review. Midwifery, 107, doi: 10.1016/j.midw.2022.103273.
• Brown, H. K., Carty, A., Havercamp, S. M., Parish, S., Lunsky, Y. (2020). Identifying reproductive-aged women with physical and sensory disabilities in administrative health data: A systematic review. Disability and Health Journal, 13(3), doi: 10.1016/j.dhjo.2020.100909.
• Brzeziński, J. (2011). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN.
• Byra, S. (2011). Poczucie własnej skutecznooeci w kontekoecie radzenia sobie w sytuacjach trudnych kobiet i mężczyzn z nabytą niepełnosprawnooecią ruchową. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 17(3), 127–134.
• Byra, S. (2014). Nadzieja podstawowa i percepcja własnej niepełnosprawności a radzenie sobie osób z urazem rdzenia kręgowego. Hygeia Public Health, 49(4), 825–832.
• Byra, S. (2015a). Sytuacyjne uwarunkowania wzrostu potraumatycznego u osób z nabytą niepełnosprawnością ruchową. Hygeia Public Health, 50(4), 612-620.
• Byra, S. (2015b). Nadzieja podstawowa a reakcje przystosowawcze i satysfakcja z życia u osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego. Człowiek-Niepełnosprawność-Społeczeństwo, 3(29), 53-68.
• Byra, S. (2017). Pozytywne zmiany w percepcji kobiet z nabytą niepełnosprawnością ruchową. Roczniki Pedagogiczne, 9(45), 19-41, doi:10.18290/rped.2017.9.3-2.
• Byra, S. (2018). Basic hope and posttraumatic growth in people with traumatic paraplegia-The mediating effect of acceptance of disability. Spinal Cord, 57(4), 301–307, doi:10.1038/s41393-018-0215-7.
• Byra, S. (2019a). Niepełnosprawność ruchowa w paradygmacie pozytywnie ukierunkowanym. Lublin: Wyd. UMCS.
• Byra, S. (2019b). Basic hope and posttraumatic growth in people with traumatic paraplegia- the mediating effect of acceptance of disability. Spinal Cord, 57, 301-307, doi:10.1038/s41393-018-0215-7.
• Byra, S. (2019c). Pierwotna i wtórna ocena niepełnosprawności – predykcyjna rola zmiennych socjodemograficznych i związanych z niepełnosprawnością. Szkoła Specjalna, 1, 15–18.
• Byra, S., Ćwirynkało, K. (2018). Coping strategies in students with physical disabilities- predictive role of selfesteem, general self-efficacy and basic hope. Hrvatska Revija Za Rehabilitacijska Instraživanja, 54(2), 1–11, doi:10.31299/hrri.54.2.1.
• Byra, S., Gabryś, A. (2022). Coping strategies of women with long-term spinal cord injury – the role of beliefs about the world, self-efficacy, and disability. Rehabilitation Counselling Bulletin, doi:10.1177/00343552211063649.
• Deierlein, A. L., Antoniak, K., Chan, M., Sassano, C., Stein, C. R. (2021). Pregnancy-related outcomes among women with physical disabilities: A systematic review. Pediatric and Perinatal Epidemiology, 35(6), 758-778, doi:10.1111/s.12781e.
• Dorset, P., Geraghty, T., Sinnott, A., Acland, R. (2017). Hope, coping and psychosocial adjustment after spinal cord injury. Spinal Cord Series and Cases, 3, 1–7, doi:10.1038/scsandc.2017.46.
• Drosdzol-Cop, A., Skrzypulec-Plinta, W., Radomski, D., Jarzabek-Bielecka, G., Czech, I., Dulska, A., Szul, M. (2020). Recommendations of the Group of Experts of the Polish Society of Gynecologists and Obstetricians in the field of gynecological and obstetric care of young women with physical and intellectual disabilities. Ginekologia Polska, 91(3), 165-173, doi:10.5603/GP.2020.0033.
• Ehrlich-Jones, L., Durkin, J., Byrne, R., Todd, A., Panko Reis, J., Wolfman, J., Gaebler-Spira, D., Marciniak, Ch. (2020). Breast Health Experiences in Women with Cerebral Palsy: A Qualitative Approach. Women’s Health Reports, 2(1), doi:10.1089/whr.2020.0115.
• Elfstom, M. L., Kreuter, M. (2006). Relationships between locus of control, coping strategies and emotional well-being in persons with spinal cord lesion. Journal of Clinical Psychology Medicine Settings, 13(1), 93-104.
• Fasen, M., Saldivar, B., Elamsenthil, S., Thomson, J., Fouad, L., Edwards, L., Jacob, R. (2020). Gynecological Care and Contraception Considerations in Women with Cerebral Palsy. Southern Medical Journal, 113(11), 549-552, doi:10.14423/smj.0000000000001170.
• Felter, C. E., Bentley, J. A., Sadowsky, C. L., Wegner, S. T. (2017). Characteristics of individuals seeking activity-based restorative therapy following spinal cord injury: A focus on hope. Neuro Rehabilitation, 41(1), 237–240, doi:10.3233/NRE-171476.
• Gabryś, A. (2019). Siła relacji interpersonalnej a strategie radzenia sobie u kobiet z uszkodzeniem rdzenia kręgowego. Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 35, 11-23.
• Gabryś, A. (2020a). Social relationship quality among women with spinal cord injury – the role of disability acceptance. Hrvatska Revija za Rehabilitacijska Istraživanja 56(2), 121-131, doi:10.31299/hrri.56.2.7.
• Gabryś, A. (2020b). Akceptacja niepełnosprawności u kobiet z uszkodzeniem narządu ruchu. Lublin: Wyd. UMCS.
• Gabryś, A., Boczkowska, M. (2020). Znaczenie oceny niepełnosprawności dla siły relacji interpersonalnej kobiet z uszkodzeniem rdzenia kręgowego. Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 38, 170-185.
• Gabryś, A. (2022). Pomyślne starzenie się kobiet z uszkodzeniem rdzenia kręgowego. Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, w druku.
• Grzesiak, H. (2021). Seksualność kobiet z niepełnosprawnością fizyczną w filmach. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura 13(3), doi:10.24917/20837275.13.3.4.
• Hayes, A. F. (2013). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis. A regression-based approach. New York: The Guilford Press.
• Heszen, I. (2015). Psychologia stresu. Warszawa: PWN.
• Hughes, R. B., Taylor, H. B., Robinson-Whelen, S., Nosek, M. A. (2005). Stress and women with physical disabilities: Identifying correlates. Women’s Health Issues, 15(1), 14-20.
• Hughes, R. B., Robinson-Whelen, S. (2022). Health information seeking by women with physical disabilities: A qualitative analysis. Disability and Health Journal, 15(2), doi:10.1016/j.dhjo.2022.101268.
• Kirenko, J. (2002). Wsparcie społeczne osób z niepełnosprawnością. Ryki: Wyd.WSUPIZ.
• Kowalik, S (2000). Psychologiczne podstawy niepełnosprawności w świetle koncepcji utraconego rozwoju. W: J. Strelau (red.), Psychologia t. 3 (797-820). Gdańsk: Wyd. GWP.
• Lappetelainen, A., Sevon, E., Vehkakoski, T. (2017). Forbidden option or planned decision? Physically disabled women’s narratives on the choice of motherhood. Scandinavian Journal of Disability Research, 19(2), 140–150, doi:10.1080/15017419.2016.1243150.
• Lazarus, R. S., Folkman, S. (1984). Stress, appraisal and coping. New York: Springer Publishing Company.
• Lequerica, A. H., Forschheimer, M., Tate, D. G., Roller, S., Toussaint, L. (2008). Ways of coping and perceived stress in women with spinal cord injury. Journal of Health Psychology, 13(3), 348–354. doi:10.1177/1359105307088139.
• Livneh, H., Wilson, L.M. (2003). Coping strategies and resources as predictors and mediators of disability-related variables and psychosocial adaptation. Rehabilitation Counseling Bulletin, 46(4), 194–208.
• Livneh, H., Martz, E. (2014). Coping strategies and resources as predictors of psychosocial adaptation among people with spinal cord injury. Rehabilitation Psychology, 59(3), 323–339, doi:10.1037/a0036733.
• Lohne, V., Severinsson, E. (2006). The power of hope: Patients’ experiences of hope a year after acute spinal cord injury. Journal of Advanced Nursing, 15(3), 315–323, doi:10.1111/j.1365-2702.2006.01301.x.
• Malacrida, C. (2009). Performing motherhood in a disablist world: Dilemmas of motherhood, femininity and disability. International Journal of Qualitative Studies in Education, 22(1), 99–117. doi:10.1080/09518390802581927.
• McDonald, S. D., Goldberg-Looney, L. D., Mickens, M. N., Perrin, P. B., Ellwood, M. S., Mutchler, B. J. (2018). Appraisals of Disability Primary and Secondary Scale Short Form (ADAPSS-sf): Psychometrics, one-year stability, and association with mental health among U.S. Military Veterans with spinal cord injury. Rehabilitation Psychology, 6(3), 372–382, doi:10.1037/rep0000230.
• Nery-Hurwit, M., Kalpakjian, C. Z., Kreschmer, J. M., Quint, E. H., Ernst, S. (2022). Development of a Conceptual Framework of Sexual Well-being for Women with Physical Disability. Women's Health Issues, 32(4), 376-387, doi:10.1016/j.whi.2022.02.003.
• O'Connor-Terry, C., Harris, J. (2022). Pregnancy decision-making in women with physical disabilities. Disability and Health Journal, 15(1), doi:10.1016/j.dhjo.2021.101176.
• Panuccio, F., Berardi, A., Marquez, M. A., Messina, M. P., Valente, D., Tofani, M., Galeoto, G. (2022). Development of the Pregnancy and Motherhood Evaluation Questionnaire (PMEQ) for evaluating and measuring the impact of physical disability on pregnancy and the management of motherhood: a pilot study. Disability and Rehabilitation, 44(8), 1474-1480, doi:10.1080/09638288.2020.1802520.
• Parashar, D. (2015). The trajectory of hope: Pathways to find meaning and reconstructing the self after a spinal cord injury. Spinal Cord, 53(7), 565–568, doi:10.1038/sc.2014.228.
• Pazhoohi, F., Capozzi, F., Kingstone, A. (2021). Physical Disability Affects Women's but Not Men's Perception of Opposite-Sex Attractiveness. Frontiers in Psychology, 12, doi:10.3389/fpsyg.2021.788287.
• Pentland, W., Walker, J., Minnes, P., Tremblay, M., Brouwer, B., Gould, M. (2002). Women with spinal cord injury and the impact of aging. Spinal Cord, 40(8), 374–387, doi:10.1038/sj.sc.3101295.
• Rohn, E. J., Nevedal, A. L., Tate, D. G. (2020). Narratives of long-term resilience: two cases of women aging with spinal cord injury. Spinal Cord Series and Cases, 6(23), doi:10.1038/s41394-020-0267-8.
• Sonalkar, S., Chavez, V., McClusky, J., Hunter, T. A., Mollen C. J. (2020). Gynecologic care for women with physical disabilities: a qualitative study of patients and providers. Women’s Health Issues, 30(2), 136–141, doi:10.1016/j.whi.2019.10.002.
• Schembri Lia, E., Abela, A. (2020). The couple relationship when the female partner has an acquired physical disability. The History of the Family, 25(2), 265–286, doi:10.1080/1081602X.2019.1663549.
• Shah, S., Bradbury-Jones, C., Taylor, J. (2020). Using Facebook to tell stories of premature ageing and sexual and reproductive healthcare across the life course for women with cerebral palsy in the UK and USA. BMJ Open, 10, doi:10.1136/bmjopen-2019-032172.
• Shah, S., Taylor, J., Bradbury-Jones, C. (2022). Access to and utilisation of sexual and reproductive healthcare for women and girls with cerebral palsy: a scoping review. Disability & Society, doi:10.1080/09687599.2022.2060802.
• Szychowiak, B. (2005). Wychowanie dzieci niesprawnych ruchowo. W: Obuchowska I. (red.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie (381-416). Warszawa: Wyd. WSiP.
• Terrill, A. L., Molton, I. R. (2019). Frequency and impact of midlife stressors among men and women with physical disability. Disability and Rehabilitation, 41(15), 1760–1767. doi:10.1080/09638288.2018.1448466
• Trzebiński, J., Zięba, M. (2003). Nadzieja, strata i rozwój. Psychologia Jakości Życia, 2(1), 5-33.
• Trzebiński, J, Zięba, M. (2004). Basic hope as a world-view: A outline of a concept. Polish Psychological Bulletin, 35(1), 173-182.
• Turk, M. A., Scandale, J., Rosenbaum, P. P., Weber, R. J. (2001). Health of Women with Cerebral Palsy. Physical Medicine and Rehabilitation Clinics of North America, 12(1), 153-168, doi:10.1016/S1047-9651(18)30088-3.
• Wołowicz, A., Kocejko, M., Ferenc, K. (2020). Women with disabilities and access to gynaecological services in Poland. Disability & Society, 386-405, doi:10.1080/09687599.2020.1833310.
• Wrześniewski, K. (1996). Pomiar radzenia sobie ze stresem- wybrane zagadnienia. Promocja Zdrowia. Nauki Społeczne i Medycyna, 8/9, 34-46.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0016.1131

Biblioteka Nauki

36439047