Klasyfikacja ICF jako tło dla diagnozy funkcjonalnej uczniów z wyzwaniami rozwojowymi w obszarze mowy i języka. Polska adaptacja kwestionariuszy SPAA-C (Speech Participation and Activity Assessment of Children)

• Authors: Agata Trębacz-Ritter

Abstracts

PL

Dzieci z zaburzeniami wymowy stanowią najliczniejszą grupę przedszkolaków/uczniów objętych opieką logopedyczną w przestrzeni placówek oświatowych. Tradycyjnie, diagnoza logopedyczna w tej grupie dzieci koncentruje się przede wszystkim na ocenie budowy i motoryki narządów artykulacyjnych oraz inwentarza fonemów, czyli bazuje na kategoriach budowy i funkcji ciała wyodrębnionych w Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF). Z kolei model ilościowo-jakościowej diagnozy funkcjonalnej nawiązujący do modelu biopsychospołecznego zakłada rozszerzenie schematu diagnozy w taki sposób, aby uwzględniać także znaczenie występujących trudności rozwojowych dla jakości życia jednostki w różnych jego wymiarach. Oznacza to, że odwołuje się do pozostałych kategorii z klasyfikacji ICF, akcentującej indywidualność i wielowymiarowość rozwoju każdego człowieka. W efekcie, holistyczna diagnoza sprzyja formułowaniu optymalnych celów terapeutycznych, które bezpośrednio wpłyną na poprawę jakości życia dziecka. Niniejszy artykuł stanowi charakterystykę polskiej adaptacji kwestionariuszy SPAA-C służących jakościowej ocenie kategorii aktywności i uczestniczenia u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym z wyzwaniami rozwojowymi w obszarze mowy i języka. Zestaw kwestionariuszy SPAA-C składający się z sześciu wywiadów częściowo ustrukturyzowanych został przetłumaczony w procedurze forward i back translation, a następnie poddany weryfikacji w docelowych grupach odbiorców narzędzia.

Keywords

PL

diagnoza logopedyczna; diagnoza funkcjonalna; ICF; aktywność; uczestniczenie; komunikacja; zaburzenia mowy; logopedia

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Studia z Teorii Wychowania
• Year: 2022
• Volume: XIII(3 (40))
• Pages: 251-267

Dates

published

2022

Contributors

author

Agata Trębacz-Ritter

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• American Speech-Language-Hearing Association (2016). Scope of Practice in Speech-Language Pathology. Pobrano z: https://www.asha.org/siteassets/publications/sp2016-00343.pdf (dostęp: 14.06.2022)
• American Speech-Language-Hearing Association (2018). 2018 Schools survey. Survey summary report: Numbers and types of responses, SLPs. Pobrano z: https://www.asha.org/siteassets/surveys/2018-schools-survey-summary-report.pdf (dostęp: 10.06.2022)
• American Speech-Language-Hearing Association (2020). 2020 Schools survey. Survey summary report: Numbers and types of responses, SLPs. Pobrano z: https://www.asha.org/siteassets/surveys/2020-schools-slp-summary.pdf (dostęp: 10.06.2022)
• Cabbage, K., Farquharson, K., DeVeney, S. (2022). Speech Sound Disorder Treatment Approaches Used by School-Based Clinicians: An Application of the Experience Sampling Method. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 31, 1-14.
• Domagała-Zyśk, E., Knopik, T., Oszwa, U. (2018). Znaczenie diagnozy funkcjonalnej w edukacji uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Roczniki Pedagogiczne, tom 10(46), nr 3, 77-90.
• Farquharson, K., Boldini, L. (2018). Variability in interpreting “educational performance” for children with speech sound disorders. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 49, 938-949.
• Farquharson, K. (2019). It might not be „Just Artic”: The Case for the Single Sound Error. Perspectives of the ASHA Special Interests Group, 4, 76-84.
• Gacka, E., Kaźmierczak, M. (2017). Przesiewowe badania mowy jako przykład działań z zakresu profilaktyki logopedycznej. Logopaedica Lodziensia, 1, 31-42.
• Gillon, G., McNeil, B., Denston, A., Scott, A., Macfarlane, A. (2020). Evidence-Based Class Literacy Instruction for Children with Speech and Language Difficulties. Topics in Language Disorders, 40, 357-374.
• Hayiou-Thomas, M., Carroll, J., Leavett, R., Hulme, C. i Snowling, M. J. (2017). When does speech sound disorder matter for literacy? The role of disordered speech errors, co-occurring language impairment and family risk of dyslexia. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 58(2), 1-9.
• Ireland, M., McLeod, S., Farquharson, K., Crowe, K. (2020). Evaluating Children in U.S. Public Schools with Speech Sound Disorders. Topics in Language Disorders, 4(40), 326-340.
• Jeżewska-Krasnodębska, E. (2019). Zaburzenia mowy u dzieci: analiza zmian realizacji fonemów w badaniach podłużnych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Uczelni Łazarskiego.
• Knopik, T. (2018). Diagnoza funkcjonalna. Planowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Działania postdiagnostyczne. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
• Knopik, T., Oszwa, U., Domagała-Zyśk, E. (2019). Diagnoza funkcjonalna jako standard pomocy psychologiczno-pedagogicznej – od założeń teoretycznych do praktyki diagnostyczno-terapeutycznej. Kwartalnik Pedagogiczny, 2(52), 163-175.
• Krueger, B. (2019). Eligibility and Speech Sound Disorders: Assessment of Social Impact. Perspectives of the ASHA Special Interests Groups, 4, 85-90.
• Lewis, B. A., Freebairn, L., Tag, J., Igo, R. P. Jr., Ciesla, A., Iyengar, S. K., Stein, C. M., Taylor, H. G. (2019). Differential long-term outcomes for individuals with histories of preschool speech sound disorders. American Journal of Speech - Language Pathology, 28(4), 1582-1596.
• McCormack, J., McLeod, S., Harrison, L. J., Holliday, E. L. (2022). Drawing Talking: Listening to Children With Speech Sound Disorders. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, ePub Ahead of Issue, 1-19.
• McLeod, S. (2004). Speech pathologists’ application of the ICF to children with speech impairment. Advances in Speech-Language Pathology, 6(1), 75-81.
• McLeod, S., Bleile, K. (2004). The ICF: a framework for setting goals for children with speech impairment. Child Language Teaching and Therapy, 20(3), 199-219.
• McLeod, S. (2006). A holistic view of a child with unintelligible speech: Insights from the ICF and ICF-CY. Advances in Speech-Language Pathology, 8(3), 293-315.
• McLeod, S., McCormack, J. (2007). Application of the ICF and ICF-Children and Youth in Children with Speech Impairment. Seminars in Speech and Language, 28(4), 254-64.
• McLeod, S. (2012). Communication (D310-D369). W: A. Majnemer (red.). Measures for Children with Developmental Disability: An ICF-CY Approach (312-323). London: Wiley.
• McLeod, S., Daniel, G. R. (2017). Children with Speech Sound Disorders at School: Challenges for Children, Parents and Teachers. The Australian Journal of Teacher Education, 42, 81- 101.
• Minczakiewicz, E. M. (2017). Dyslalia na tle innych wad i zaburzeń mowy u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Konteksty Pedagogiczne, 1(7), 149-169.
• Pluta-Wojciechowska, D. (2008). O możliwościach wspierania terapii logopedycznej na poziomie edukacji elementarnej. Forum Logopedyczne, 14, 12-15.
• Podgórska-Jachnik, D. (2018). Wspomaganie uczniów z zaburzeniami mowy, języka i komunikacji w edukacji włączającej, Edukacja, 4(147), 8-21.
• Skorek, E. (2008a). Zaburzenia mowy a stosunki koleżeńskie dzieci. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Skorek, E. (2008b). Uczniowie z zaburzeniami mowy wśród rówieśników. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Skorek, E. (2008c). Dzieci z zaburzeniami mowy w szkole. Aspekt wychowawczy. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Storkel, H.L. (2019). Using developmental norms for speech sounds as a means of determining treatment eligibility in schools. Perspectives of the ASHA Special Interest Groups, 4(1), 67-75.
• World Health Organization. (2001). International Classification of Functioning, Disability and Health. Pobrano z: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/42407/9241545429.pdf?sequence=1 (dostęp: 31.01.2022)
• Wren, Y., Pagnamenta E., Peteres T. (2021). Educational outcomes associated with persistent speech disorder. International Journal of Language and Communication Disorders 56(2), 299-312.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0016.1136

Biblioteka Nauki

36445800