Czy na pewno bankructwo inteligencji?

• Authors: Jakub Z. Lichański

Abstracts

EN

Aleksander Nalaskowski’s book The Bankruptcy of the Polish intellectuals [Bankructwo polskiej inteligencji] is an important position for a broader refl ection not only on the condition of a certain social group, but more broadly - on contemporary culture, not only Polish culture. It seems, however, that the title problem of Nalaskowski’s study touches upon a more general issue, which is the present situation of Polish and world (well, maybe only European) culture in general. Whatever we may think about ourselves and how we judge it, we are stuck in a process that aff ects culture - especially since 1945. As I have tried to sketch the broader background, the sources of this bankruptcy are deeper and not only the fault of the intellectuals itself. Perhaps there is some truth in what the already mentioned Gałczyński wrote (Gałczyński 1956, 189 [Notes from unsuccessful Paris retreats - Notatki z nieudanych rekolekcji paryskich], 1946): And when Your storm passes will you accept a coward into your paradises? Oh sweet night, summer night ... Outside the window, a Galilean flute. Probably many intellectuals would repeat these words aft er the poet; because there is too much wind for my wool (za duży wiatr na moją wełnę)... This also needs to be taken into account, the failure to settle accounts that aff ected us aft er 1939-1945. Here I see the sources of this bankruptcy (if it was bankruptcy), when our parents, relatives, found out that they deviated from the guideline…. Hence the lack of an answer to the question posed in the Little Violin Concerto from Niobe’s poem - where is it? Originally the poet wrote - I know, I know. But this memory - did anyone need it? So, in my opinion, it was not the intellectuals that went bankrupt; these were those who decided that she deviated from the guideline (odbiegli od linii wytycznej)... they kind of ordered her to go bankrupt, to give up everything they had managed to save despite the years 1939-1945. And they tried to keep it, hide it, pass it on to others. Th at it didn’t fully work out? Well - let me repeat - nec Hercules contra plures (which I cannot translate in the language of Mr. Piecyk or Walery Wątróbka).

Keywords

EN

Aleksander Nalaskowski; the Bankruptcy of the Polish intellectuals; culture crisis; crisis of 1939-1945 and aft er 1945 (in Poland and Europe); B. Śliwerski; Konstanty Ildefons Gałczyński; Stefan Wiechecki (Wiech)

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Studia z Teorii Wychowania
• Year: 2022
• Volume: XIII(3 (40))
• Pages: 349-358

Dates

published

2022

Contributors

author

Jakub Z. Lichański

References

• Auerbach, E. (1939). Figura. Archiwum Romanicum, t. XII, s. 436-489 (także w: Studi su Dante, red. Dante della Terza, Milano 1991, s. 176-226).
• Benda, J. (1927/2014). La trahison des clrecs (1927) [Zdrada klerków, tł. M. J. Mosakowski. Warszawa: Wyd. Krytyki Politycznej (2014).
• Broch, H. (1998). Kilka uwag o kiczu i inne eseje, tł. D. Borkowska, J. Garewicz, R. Turczyn. Warszawa: Czytelnik.
• Chałasiński, J. (1958). Przeszłość i przyszłość inteligencji polskiej. Warszawa: LSW.
• Delsol, Ch. (2017). Nienawiść do świata. Totalitaryzmy i ponowoczesność, tł. M. Chojnacki. Warszawa: IW PAX.
• Delsol, Ch. (2018). Kamienie węgielne. Na czym nam zależy, tł., posłowie M. Kowalska. Kraków: Znak.
• Gałczyński, K. I. (1956). Wiersze, wybór Z. Fedecki. Warszawa: Czytelnik
• Hauser, G. A. (2002). Introduction to Rhetorical Theory. Long Grove, IL.: Waveland Press.
• Lichański, J. Z. (2015). „Niobe” Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. „Ty jesteś moja światłość świata… Kraków: Universitas.
• Lichański, J. Z. (2020). Kształcenie na odległość – kilka uwag na marginesie problemu. Kształcenie Językowe, T. 18(28), 89-98.
• Lichański, J. Z. (2020). Ojciec. W: Oblicza Solidarności, s. 189-223.
• Lichański, J. Z. (2021). Czy współczesna kultura jest w kryzysie? Perspektywa polska (i nieco światowa). W: W. K. Pessel (red.), Kultura wobec kryzysu (s. 10-19). Łomża: Społeczne Towarzystwo Prasoznawcze „Stopka”.
• Lichański, S. (1965). Kuszenie Hamleta. Warszawa: LSW.
• Lichański, S. (1972). Z perspektywy jutra. W: tenże, Wśród mówiących prozą (s. 323-334). Warszawa: LSW.
• Madajczyk, P. (2012). Cień roku ’68. Warszawa: ISP PAN.
• Nalaskowski, A. (2022). Bankructwo polskiej inteligencji. Kraków: Biały Kruk.
• Pessel, W. K. (red.) (2021). Kultura wobec kryzysu. Polska i świat. Łomża-Siedlce: Wyd. Społeczne Stowarzyszenie Prasoznawcze „Stopka” im. S. Zagórskiego, IKRiBL im. F. Karpińskiego, [seria Glogerowska, t. 27].
• Pessel, W. K. (red.) (2020). Oblicza Solidarności. Łomża-Siedlce: Wyd. Społeczne Stowarzyszenie Prasoznawcze „Stopka” im. S. Zagórskiego, IKRiBL im. F. Karpińskiego, [seria Glogerowska, t. 26].
• Rokicki, K. (2006). Służba Bezpieczeństwa wobec inteligencji twórczej od Października ’56 do Marca ’68. Pamięć i Sprawiedliwość, 5/2 (10), s. 167-182.
• Rokicki, K. (2011). Literaci. Relacje między literatami a władzami PRL w latach 1956–1970. Warszawa: Wyd. IPN.
• Rokicki, K. (2012). „Język polski jest tak bogaty, giętka jest nasza mowa!”. Podstawowa Organizacja Partyjna Oddziału Warszawskiego Związku Literatów Polskich i jej stosunek do polityki kierownictwa partyjnego w latach 1956–1970. Pamięć i Sprawiedliwość, 1 (19), s. 135-182.
• Romek, Z., Kamińska-Chełmiak, K. (red.) (2017). Cenzura w PRL. Analiza zjawiska. Warszawa: Oficyna Wyd. ASPRA-JR.
• Rosenberg, M. (2014). Mówić pełnym głosem: władze wobec dramatopisarzy i środowiska teatralnego na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych. Pamięć i Sprawiedliwość, 13/2 (24), s. 453-487.
• Siedlecka, J. (2005). Obława – losy pisarzy represjonowanych. Warszawa: Prószyński i S-ka
• Strzyżewski, T. (2015). Wielka księga cenzury PRL w dokumentach. Warszawa: Prohibita.
• Tischner 1970 = Tischner, Józef. Chochoł sarmackiej melancholii, „Znak”, 22 (10), 1243–1254.
• Urbanek, M. (2017). Makuszyński. O jednym takim któremu ukradziono słońce. Wołowiec: Wyd. Czarne.
• de Villiers, P. (2019). Kiedy opadły maski. Bestseller o korzeniach Unii Europejskiej, tł. W. Golonka. Warszawa: De Reggio.
• Wieczorkiewicz, P. (2005). Historia polityczna Polski 1935-1945. Warszawa: KiW
• Śliwerski, B. (2022). Z bloga prof. B. Śliwerskiego, Wielkie zatrzymanie, czyli co się stało z Wami, z Nami, w tym z profesorem Nalaskowskim? https://sliwerski-pedagog.blogspot.com/2020/06/wielkie-zatrzymanie-czyli-co-sie-stao-z.html , 2022-07-01

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0016.1142

Biblioteka Nauki

36450012