Klimat klasy szkolnej jako kategoria pedagogiczna

• Authors: Aleksandra Tłuściak-Deliowska

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł jest próbą zdefiniowania pojęcia klimatu klasy i poszukiwania jego specyficznych wymiarów. W tekście zwrócono uwagę, że klimat klasy jest jedną ze współczesnych kategorii dydaktycznych i zajmuje ważne miejsce w rozważaniach pedagogicznych. Zasługuje także na analizowanie go niejako w oderwaniu od kategorii „klimatu szkoły” ze względu na swoją specyfikę. Przedstawiono krótką retrospekcję etymologiczną i uzasadnienie znaczenia tego konstruktu. Nakreślono główne wymiary klimatotwórcze, takie jak: wsparcie edukacyjne, wsparcie społeczno-emocjonalne oraz organizacja i zarządzanie klasą oraz wskazano ich rolę w podnoszeniu efektywności procesu edukacyjnego. Przyjęto przy tym założenie, że z efektywnością dydaktyczną nierozerwalnie związana jest efektywność wychowawcza, bowiem to, w jaki sposób nauczyciel realizuje zadania dydaktyczne wpływa w znacznym stopniu na skuteczność jego oddziaływań wychowawczych. Na bazie tych rozważań przedstawiono implikacje praktyczne dotyczące kształtowania optymalnego klimatu klasy za sprawą badań w działaniu.

Keywords

PL

klimat klasy; praktyki nauczania; wychowanie; uczeń; atmosfera; środowisko szkoły

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Studia z Teorii Wychowania
• Year: 2022
• Volume: XIII(4 (41))
• Pages: 93-107

Dates

published

2022

Contributors

author

Aleksandra Tłuściak-Deliowska

• Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

References

• Ambrose, S. A., Bridges, M. W., DiPietro, M., Lovett, M. C. (2010). How learning works: Seven research-based principles for smart teaching. San Francisco, CA: Jossey Bass.
• Anderson, H. H. (1939). The measurement of domination and of socially integrative behavior in teachers’ contacts with children. Child Development, 10, 73–89.
• Arends, R. I. (1995). Uczymy się nauczać. Warszawa: WSiP.
• Arnold, D. H., McWilliams, L., Arnold, E. H. (1998). Teacher discipline and child misbehavior in day care: Untangling causality with correlational data. Developmental Psychology, 34, 276–287.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Birch, S. H., Ladd, G. W. (1997). The teacher-child relationship and children's early school adjustment. Journal of School Psychology, 35, 61–79.
• Bronfrenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: Experiments by nature and design. Cambridge, MA: Harvard University Press
• Cichocki, A. (2009). Nauczyciele jako twórcy edukacyjnego klimatu klasy szkolnej. W: J. Izdebska i J. Szymanowska (red.), Dziecko w zmieniającej się przestrzeni życia. Obrazy dzieciństwa (351-367). Białystok: Trans Humana Wydawnictwo Uniwersyteckie.
• Danielson, C. (2011). The framework for teaching evaluation instrument. Princeton, NJ: The Danielson Group.
• Dernowska, U. (2016). Klimat szkoły a osiągnięcia uczniów: od badań w działaniu do poprawy jakości szkolnego środowiska nauczania-uczenia się. Nauczyciel i Szkoła, 60(2), 75-94.
• Emmer, E. T., Stough, L.M. (2001). Classroom management: A critical part of educational psychology, with implications for teacher education. Educational Psychologist, 36, 103–112.
• Fiksl, M., Abersek, B. (2014). Classom climate as a part of contemporary didactical approaches. Problems of Education in the 21sth Century, 61, 28-36.
• Fraser, B. J., Anderson, G. J., Walberg, H. J. (1982). Assessment of learning environments: Manual for Learning Environment Inventory (LEI) and My Class Inventory (MCI) (3rd version). Perth: Western Australian Institute of Technology.
• Gergov, T. (2019). The role of positive psychological climate in the school class. Strategies for Policy in Science and Education, 27(5), 540-546.
• Getzels, J. W., Thelen, H. A. (1960). The Classroom Group as a Unique Social System. Teachers College Record, 61(10), 53–82.
• Gołębniak, B. D. (2021). Ekspansja uczenia się? Co z nauczaniem? W stronę społeczno-kulturowych podstaw edukacji nauczycieli. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
• Hamre, B. K., Pianta, R. C., Mashburn, A. J., Downer, J. T. (2007). Building a science of classrooms: Application of the CLASS framework in over 4,000 U.S. early childhood and elementary classrooms. New York: Foundation for Child Development.
• Janowski, A. (1974). Kierowanie wychowawcze w toku lekcji. Wydanie II rozszerzone. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Janowski, A. (1980). Psychologia społeczna a zagadnienia wychowania. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Janowski, A. (2007). Pedagogika praktyczna. Warszawa: Fraszka Edukacyjna.
• Jones, S. M., Brown, J. L., Aber, J. L. (2008). Classroom settings as targets of intervention and research. In: M. Shinn, H. Yoshikawa (Eds.), Toward positive youth development: Transforming schools and community programs (58–79). New York: Oxford University Press.
• Klieme, E., Pauli, C., Reusser, K. (2009). The Pythagoras study: Investigating effects if teaching and learning in Swiss and German mathematics classrooms. In: T. Janik, T. Seidel (Eds.), The power of video studies in investigating teaching and learning in the classroom (137–160). Munster, Germany: Waxmann.
• Konarzewski, K. (2008). Klimat oddziału klasowego. W: K. Konarzewski (red.), Sztuka nauczania. Szkoła. Podręcznik akademicki (146-150). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Krzymowska, E. (2014). Pozytywny klimat klasy. Życie Szkoły, 2, 4-7.
• Leff, S. S., Thomas, D. E., Shapiro, E. S., Paskewich, B., Wilson, K., Necowitz-Hoffman, B., Jawad, A. F. (2011). Developing and validating a new classroom climate observation assessment tool. Journal of School Violence, 10, 165–184.
• Lewin, K. (1951). Field Theory in Social Science. New York: Harper.
• Majchrzak, K. (2014). O edukacyjnych badaniach w działaniu w teorii i praktyce. Studia Dydaktyczne, 26, 207-218.
• Marsh, H. W., Lüdtke, O., Nagengast, B., Trautwein, U., Morin, A. J. S., Abduljabbar, A. S., Köller, O. (2012). Classroom climate and contextual effects: Conceptual and methodological issues in the evaluation of group-level effects. Educational Psychologist, 47, 106–124.
• Milerski, B., Śliwerski, B. (2000). Pedagogika. Leksykon PWN. Warszawa.
• Muller de Morais M., Pindesova, M. (2016). Perception of the Classroom Climate from the Perspective of Teachers and Pupils. New Educational Review, 45, 102-111.
• Muszyński, H. (1974). Przedmowa do książki Andrzeja Janowskiego „Kierowanie wychowawcze w toku lekcji” (5-9). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Pianta, R. C., Hamre, B. K. (2009). Conceptualization, measurement, and improvement of classroom processes: Standardized observation can leverage capacity. Educational Researcher, 38, 109–119.
• Rimm-Kaufman, S. E., La Paro, K. M., Downer, J. T., Pianta, R. C. (2005). The contribution of classroom setting and quality of instruction to children’s behavior in kindergarten classrooms. The Elementary School Journal, 105, 377–394.
• Tłuściak-Deliowska A. (2014). Klimat szkoły jako przedmiot badań. Wątpliwości i wyzwania. Ruch Pedagogiczny, 4, 141-152.
• Tłuściak-Deliowska, A. (2015). O zmianie klimatu szkoły. Kilka uwag na marginesie pracy B. Preble’a i R. Gordona „Transforming School Climate and Learning. Beyond Bullying and Compliance”. Seminare. Poszukiwania naukowe, 36(2), 115-125.
• Trickett, E. J., Moos, R. H. (1973). Social environment of junior high and high school classrooms. Journal of Educational Psychology, 65(1), 93–102.
• Walberg, H. J. (1968). Structural and affective aspects of classroom climate. Psychology in the Schools, 5, 247–253.
• Wang, M.-T., L. Degol, J., Amemiya, J., Parr, A., Guo, J. (2020). Classroom climate and children’s academic and psychological wellbeing: A systematic review and meta-analysis. Developmental Review, 57, Article 100912.
• Withall, J. (1949). The development of a technique for the measurement of social-emotional climate in classrooms. The Journal of Experimental Education, 17, 347–361.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0016.1639

Biblioteka Nauki

36415229