Teachers’ perception of their self-effi cacy from the perspective of the Big Five Theory of Personality

• Authors: Stefan T. Kwiatkowski

Title variants

PL

Poczucie własnej skuteczności nauczycieli z perspektywy Pięcioczynnikowej Teorii Osobowości

Abstracts

PL

W artykule, na tle rozważań teoretycznych nad znaczeniem poczucia własnej skuteczności w pracy współczesnego nauczyciela funkcjonującego w zmiennych warunkach rzeczywistości XXI wieku oraz roli, jaką osobowość (w ujęciu Pięcioczynnikowej Teorii Osobowości Paula T. Costy i Roberta R. McCrae) może odgrywać w kształtowaniu tego kluczowego czynnika, zaprezentowano wyniki badań empirycznych, przeprowadzonych z udziałem nauczycieli polskich i amerykańskich. Analizy dowiodły, że istotnie wyższym ze statystycznego punktu widzenia poziomem poczucia własnej skuteczności charakteryzowały się te osoby badane, które cechowały się jednocześnie takim natężeniem cech osobowości w ujęciu Wielkiej Piątki (neurotyczności, ekstrawertyczności, otwartości na doświadczenia, ugodowości i sumienności), które koresponduje ze wzorcem osobowości nauczyciela, który obecny jest już od lat w dyskursie pedeutologicznym.

Keywords

PL

nauczyciel; poczucie własnej skuteczności; osobowość; skuteczność zawodowa

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Studia z Teorii Wychowania
• Year: 2022
• Volume: XIII(4 (41))
• Pages: 109-124

Dates

published

2022

Contributors

author

Stefan T. Kwiatkowski

• Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie

References

• Bandura, A. (1971). Social learning theory. New York City: General Learning Press.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. W: V.S. Ramachaudran (red.), Encyclopedia of human behavior (s. 71–81). New York: Academic Press.
• Bandura, A. (2007). Teoria społecznego uczenia się. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bańka, A. (2016). Poczucie samoskuteczności. Konstrukcja i struktura czynnikowa Skali Poczucia Samoskuteczności w Karierze Międzynarodowej. Poznań–Warszawa: Stowarzyszenie Psychologia i Architektura – Narodowe Forum Doradztwa Kariery.
• Bennett, N., Lemoine, G. J. (2014). What a Difference a Word Makes: Understanding Threats to Performance in a VUCA Wworld, Business Horizons, 57, 311–316.
• Bussey, K., Bandura, A. (1999). Social cognitive theory of gender development and differentiation. Psychological Review, vol. 106, no. 4, 676–713.
• Cervone D., Pervin L. A. (2011). Osobowość. Teoria i badania. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Chomczyńska-Rubacha, M., Rubacha, K. (2013). Test Poczucia Skuteczności. Podręcznik Pracowni Narzędzi Badawczych Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN. Warszawa–Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Costa, P.T., McCrae, R.R. (1992). Four ways five factors are basic. Personality and Individual Differences, vol. 13, no. 6, 653–665.
• Dawid J. W. (1946). O duszy nauczycielstwa. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”.
• Ferguson G. A., Takane Y. (2003). Analiza statystyczna w psychologii i pedagogice, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gaś, Z. (2002). Poczucie skuteczności profesjonalnej nauczycieli o różnym stażu w zawodzie. Przegląd Psychologiczny, t. 45, 1, s. 57-74.
• Hołda, M. (2009). Czynnik Sumienność w Pięcioczynnikowej Teorii Osobowości. W: J. Siuta (red.), Diagnoza osobowości. Inwentarz NEO-PI-R w praktyce (s. 93-109). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
• Kreutz M. (1959). Osobowość nauczyciela-wychowawcy. W: W. Okoń (red.), Osobowość nauczyciela (s. 113-164). Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
• Kwiatkowska H. (2008). Pedeutologia. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Kwiatkowski, S. M. (red.) (2018). Kompetencje przyszłości. Warszawa: Wydawnictwo Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji.
• Kwiatkowski, S. M. (2021). Intergenerational transfer of educational capital. Theory and practice of sharing knowledge, skills and social competences. In: E. Bojanowska, G. Uścińska (eds.), Selected issues of contemporary social policy - between science and practice (67-80). Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych.
• Kwiatkowski, S. T. (2018). Uwarunkowania skuteczności zawodowej kandydatów na nauczycieli wczesnej edukacji. Studium teoretyczno-empiryczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe ChAT.
• Kwiatkowski, S. T. (2019). Właściwa rekrutacja do zawodu nauczyciela jako przejaw odpowiedzialności za losy przyszłych pokoleń. W: R. Nowakowska-Siuta, T. J. Zieliński (red.), Odwaga odpowiedzialności. Demokratyczne przemiany życia społecznego w refleksji pedagogicznej (s. 169-201). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe ChAT.
• Kwiatkowski, S. T. (2021a). Kształcenie społeczno-emocjonalne nauczycieli i uczniów. W: A. Jegier, S. T. Kwiatkowski, B. Szurowska, Nauczyciel w obliczu szans i zagrożeń współczesnego świata w perspektywie kształcenia i pracy zawodowej (s. 89-175). Warszawa: Difin.
• Kwiatkowski, S. T. (2021b). Stres nauczycieli w kontekście pandemii koronawirusa COVID-19 – perspektywa relacji nauczyciel-uczeń. Studia z Teorii Wychowania, 3, 45-70.
• Lewowicki, T. (2007). Problemy kształcenia i pracy nauczycieli. Warszawa–Radom: Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy.
• McCrae, R. R., Costa, P. T. (2008). The Five-Factor Theory of Personality. W: O.P. John, R.W. Robins, L.A. Pervin (red.), Handbook of personality: Theory and Research (s. 159–181). New York: The Guilford Press.
• Nowosad, I. (2019). Kultura szkoły w rozwoju szkoły. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Oleś P. K. (2011). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Oleś, P. K., Drat-Ruszczak, K. (2018). Osobowość. W: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia akademicka. Podręcznik. Tom 1 (s. 651-764). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Polczyk, R. (2009). Czynnik Neurotyczność w Pięcioczynnikowej Teorii Osobowości. W: J. Siuta (red.), Diagnoza osobowości. Inwentarz NEO-PI-R w praktyce (s. 13-31). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
• Pyżalski, J. (red.) (2020). Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele. Warszawa: EduAkcja.
• Schein, E. H. (2004). Organizational culture and leadership. San Francisco: Jossey-Bass.
• Siuta, J. (2009). Czynnik Otwartość na doświadczenie w Pięcioczynnikowej Teorii Osobowości. W: J. Siuta (red.), Diagnoza osobowości. Inwentarz NEO-PI-R w praktyce (s. 53-70). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
• Szempruch, J. (2013). Pedeutologia. Studium teoretyczno-pragmatyczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Szpitalak, M., Polczyk, R. (2009). Czynnik Ekstrawertyczność w Pięcioczynnikowej Teorii Osobowości. W: J. Siuta (red.), Diagnoza osobowości. Inwentarz NEO-PI-R w praktyce (s. 33-52). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
• Zawadzki, B., Strelau, J., Szczepaniak, P., Śliwińska, M. (2010). Inwentarz Osobowości NEO-FFI. Adaptacja polska. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
• Ziółkowska, A. M. (2009). Czynnik Ugodowość w Pięcioczynnikowej Teorii Osobowości. W: J. Siuta (red.), Diagnoza osobowości. Inwentarz NEO-PI-R w praktyce (s. 71-92). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0016.1640

Biblioteka Nauki

36416594