Zasady równych praw i niedyskryminacji a swoboda umów w indywidualnym prawie pracy

• Authors: Artur Tomanek

Title variants

EN

The Principles of Equal Rights and Non-discrimination and Freedom of Contract in Individual Labour Law

Abstracts

EN

The aim of considerations is to determine whether the broad regulation of equal treatment of employees which characterizes the labour law leads to an exclusion or a serious modification of the freedom of contract in the scope of individual labour law. The dogmatic analysis is based mainly on the regulations of Labour Code, not excluding the Labour Code Amendment Act on 16 May 2019 which poses the question whether one lub two principles of equal rights (equal treatment) of employees may be distinguished under the binding rules of Polish labour law. The author also compares the links between equality (non-discrimination) and freedom of contract which exist within the civil and labour law branches. In conclusion it is stated that the principle of non-discrimination (art. 11³ Labour Code) does not affect in the significant way the freedom to shape an extent of individual labour relation. Such an impact is observed as far as the principle of equal rights (art. 11² Labour Code) is concerned but it does mean an annulment or a substantive alteration of the essence of freedom of contract.

PL

Celem rozważań jest ustalenie, czy rozbudowana w prawie pracy regulacja równościowa i antydyskryminacyjna wyłącza lub modyfikuje w sposób istotny swobodę kształtowania treści indywidualnego stosunku pracy. Analiza dogmatyczna jest prowadzona głównie na podstawie przepisów kodeksu pracy, przy uwzględnieniu nowelizacji tego aktu prawnego z 16 maja 2019 r., która jest przyczynkiem do oceny, czy w obecnym stanie prawnym można mówić o jednej lub dwóch podstawowych zasadach prawa pracy w dziedzinie równości (równego traktowania) pracowników, co nie pozostaje bez wpływu na granice swobody umów. Autor porównuje również powiązania między równością (niedyskryminacją) i swobodą umów, występujące w ramach gałęzi prawa cywilnego i prawa pracy. W konkluzji autor wyraża opinię, że sformułowanie w kodeksie pracy zasady równego traktowania (niedyskryminacji) pracowników (art. 11³ k.p.) nie wpływa istotnie na kształt swobody umów, natomiast taki wpływ wywiera zasada równych praw (art. 11² k.p.), nie powodując jednak uchylenia omawianej swobody ani modyfikacji jej podstawowego znaczenia.

Keywords

PL

swoboda umów; równe traktowanie (niedyskryminacja) w zatrudnieniu; zasada równych praw; stosunek pracy; przepisy bezwzględnie obowiązujące

EN

freedom of contract; the equal treatment (non-discrimination) principle; the equal; rights principle; employment relation; mandatory rules

• Publisher: Wyższa Szkoła Humanitas
• Journal: Roczniki Administracji i Prawa
• Year: 2022
• Volume: 3(XXII)
• Pages: 67-84

Dates

published

2022

Contributors

author

Artur Tomanek

References

• Barzycka-Banaszczyk M., Dyskryminowanie (nierówne traktowanie) w stosunkach cywilnoprawnych, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2019, nr 1.
• Bierć A., Freedom of Contract against the Constitutional Non-discrimination Principle, „Studia Prawnicze” 2015, nr 3.
• Boruta I., [w:] Zmiany w kodeksie pracy. Komentarz wraz z ujednoliconym tekstem kodeksu pracy, I. Boruta, Z. Góral, Z. Hajn (red. nauk.), M. Włodarczyk. T. Wyka, Warszawa 1996.
• Florek L., Kodeks pracy. Komentarz, red. L. Florek, Warszawa 2017.
• Florek L., Ustawa i umowa w prawie pracy, Warszawa 2010.
• Góral Z., [w:] System prawa pracy, t. I: Część ogólna, red. K.W. Baran, Warszawa 2017.
• Kaczyński L. Zasada swobody umów w prawie pracy po nowelizacji kodeksu pracy, „Państwo i Prawo” 1997, nr 3.
• Kędziora K., [w:] Ustawa o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania. Komentarz, red. K. Kędziora, K. Śmiszek, Warszawa 2016.
• Liszcz T., Swoboda umów w prawie pracy, [w:] Wolność i sprawiedliwość w zatrudnieniu. Księga pamiątkowa poświęcona Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej Profesorowi Lechowi Kaczyńskiemu, red. M. Seweryński, J. Stelina, Gdańsk 2012.
• Machnikowski P., [w:] System prawa prywatnego. Prawo zobowiązań – część ogólna, t. 5, red. Z. Radwański, Warszawa 2006.
• Masternak-Kubiak M., Prawo do równego traktowania, [w:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, red. B. Banaszak, A. Preisner, Warszawa 2002.
• Miętek A., Swoboda umów i jej ograniczenia przy kształtowaniu treści stosunku pracy, Warszawa 2019.
• Musiała A., Prawo pracy: czyje? Res publica! O stosunku pracy teoretycznoprawnie, Poznań 2020.
• Pisarczyk Ł., Wujczyk M., [w:] System prawa pracy, t. III: Indywidualne prawo pracy. Część szczegółowa, red. K.W. Baran, red. nauk. M. Gersdorf, K. Rączka.
• Podkowik J., Konstytucyjna zasada równości i zakaz dyskryminacji w prawie cywilnym, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2016, nr 2.
• Rączka K., [w:] Kodeks pracy. Komentarz, M. Gersdorf, K. Rączka, M. Raczkowski, Warszawa 2012.
• Safjan M., Autonomia woli a zasada równego traktowania, [w:] Zaciąganie i wykonywanie zobowiązań. Materiały III Ogólnopolskiego Zjazdu Cywilistów, red. E. Gniewek, K. Górska, P. Machnikowski, Warszawa 2010.
• Skoczyński J., Zasada równego traktowania pracowników, „Praca i Zabezpieczenie społeczne” 1999, nr 7-8.
• Sobczyk A., Prawo pracy w świetle Konstytucji RP, tom II: Wybrane problemy i instytucje prawa pracy a konstytucyjne prawa i wolności człowieka, Warszawa 2013.
• Tomanek A., Swoboda umów a umowy dodatkowe stron stosunku pracy, [w:] Ius est ars boni et aequi. Księga jubileuszowa Prof. Macieja Bolesława Ćwiertniaka, „Roczniki Administracji i Prawa”. Rok XXI. Zeszyt specjalny, red. K.W. Baran, M. Lekston, A. Rogacka-Łukasik, Sosnowiec 2021.
• Tomaszewska M., [w:] Kodeks pracy. Komentarz, t. I, Art. 1-113,red. K.W. Baran, Warszawa 2021.
• Trzaskowski R., Granice swobody kształtowania treści i celu umów obligacyjnych. Art. 353¹ k.c., Kraków 2005.
• Trzaskowski R., Zasada dyskryminacji w prawie umów, [w:] Europeizacja prawa prywatnego. tom 2, red. M. Pazdan, Warszawa 2008.
• Wagner B., O swobodzie umowy o pracę raz jeszcze, [w:] Księga Jubileuszowa Profesora Tadeusza Zielińskiego. Prawo pracy a wyzwania XXI wieku, red. M. Matey-Tyrowicz, L. Nawacki, B. Wagner, Warszawa 2002.
• Zieliński M.J., Zasada równego traktowania a zakaz dyskryminacji w prawie pracy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2013, nr 8.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0016.2407

Biblioteka Nauki

3200822