Dezinformacja i propaganda orężem wojny kognitywnej

• Authors: Adam Paweł Olechowski

Title variants

EN

Disinformation and Propaganda as a Weapon of Cognitive War

Abstracts

EN

Cognitive warfare evolved from psychological warfare. Thus, it is an integral part of the information war consisting of, i.a., misleading your opponent and taking control of his thoughts. Such actions have accompanied humanity almost since the beginning of its history. The scientific and technological revolution taking place at the turn of the 20th and 21st centuries gave information warfare new tools enabling a more effective information impact on the enemy, including the creation of a vision of reality desired by the aggressor. This is what cognitive warfare is all about. Computer techniques and invasive and non-invasive brain-machine interfaces are widely used in this war. However, the main weapons of cognitive warfare are still such "classic" methods of influencing human emotions, attitudes and behaviour as disinformation and propaganda, the effectiveness of which has been significantly strengthened by modern technologies in the field of IT and the achievements of neuroscience. The purpose of this article is not only to describe cognitive warfare and the risks associated with it, but most importantly, it attempts to develop methods of defence against cognitive attacks. The article also highlights that the emergence of cognitive warfare, which uses the achievements of modern science, in particular cybernetics, computer science, neuroscience and psychology, confirms the Clausewitzian principle that every age has its own kind of war. The research methods used in the writing of this article are the system analysis method and, to a lesser extent, the public discourse analysis method.

PL

Wojna kognitywna wyewoluowała z wojny psychologicznej. Tym samym stanowi więc ona integralną część wojny informacyjnej. Polegające, m.in. na wprowadzeniu przeciwnika w błąd i przejęciu kontroli nad jego myślami zmagania na płaszczyźnie informacyjnej nie są przy tym czymś nowym. Towarzyszyły one ludzkości niemal od zarania jej dziejów. Zachodząca na przełomie XX i XXI wieków rewolucja naukowo – techniczna dała wojnie informacyjnej nowe narzędzia umożliwiające skuteczniejsze oddziaływanie informacyjne na przeciwnika w tym wykreowanie pożądanej przez agresora wizji rzeczywistości. Temu celowi służy właśnie wojna kognitywna. Szerokie zastosowanie w tej wojnie znajdują wykorzystywane przy kreowaniu wirtualnej rzeczywistości techniki komputerowe oraz inwazyjne i bezinwazyjne interfejsy mózg – maszyna. Jednak nadal głównym orężem wojny kognitywnej pozostają takie „klasyczne” metody oddziaływania na emocje, postawy i zachowania człowieka jak dezinformacja i propaganda, których skuteczność znacznie wzmocniły nowoczesne technologie z zakresu IT oraz osiągnięcia neuronauki. Celem niniejszego artykułu jest nie tylko opisanie wojny kognitywnej i związanych z nią zagrożeń. Podjęta została w nim również próba wypracowania sposobów obrony przed atakami kognitywnymi. Wykazane zostało także, iż pojawienie się wykorzystującej osiągnięcia współczesnej nauki, w szczególności cybernetyki, informatyki, neurologii i psychologii wojny kognitywnej potwierdza clausewitzowską zasadę, iż każda epoka ma swoje wojny. Metodami badawczymi zastosowanymi przy pisaniu niniejszego artykułu są metoda analizy systemowej oraz w mniejszym zakresie, metoda analizy dyskursu publicznego.

Keywords

PL

wojna kognitywna; psychomanipulacja; wpływ społeczny; dezinformacja; propaganda

EN

cognitive war; psychomanipulation; social influence; disinformation; propaganda

• Publisher: Uniwersytet Bielsko-Bialski
• Journal: Media i Społeczeństwo
• Year: 2022
• Volume: 2
• Issue: 17
• Pages: 25-38

Dates

published

2022

Contributors

author

Adam Paweł Olechowski

• Akademia Nauk Stosowanych we Wrocławiu

• https://orcid.org/0000000243318428

References

• Cunningham Ch., Wojny w cyberprzestrzeni koncepcje, strategie i taktyki, dzięki którym przetrwasz i ocalisz swoją organizację, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2021.
• Denning D. E. Wojna informacyjna i bezpieczeństwo informacji, Wydawnictwo Naukowo Techniczne, Warsza-wa 2002.
• Dobek-Ostrowska B., Fars J. i Ociepka B., Teoria i praktyka propagandy, Wydawnictwo Uniwersytetu Wro-cławskiego Wrocław 1997.
• Hogan K., Psychologia perswazji strategie i techniki wywierania wpływu na ludzi, Wydawnictwo Jacek Santorski & Co Warszawa, b.r.w.
• Information Operations, Joint Publication 3 – 13, 27.11.2012 ze zmianami 20.11.2014
• Kamieński Ł., Mimowolne cyborgi Mózg i wojna przyszłości, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2022.
• KenrickD. T., NeubergS. L., CialdiniR. B., Psychologia społeczna rozwiązane tajemnice, Gdańskie Wydawnic-two Psychologiczne Gdańsk 2002.
• Kuśmierski S., Teoretyczne problemy propagandy i opinii publicznej, Warszawa 1980.
• Leksykon politologii, red. A. Antoszewski i R. Herbut, Wrocław 1998.
• Mazzini M., Fałszywe newsy, walka z dezinformacją zaczyna przybierać coraz bardziej zinstytucjonalizowaną formę, w Przegląd nr 2 (888) z 9.01. – 15.01.2017.
• Messner J. E., Miatieżimia triet’iej wsiemirnoj, w Rossijskij Wojennyj Sbornik ,Wypusk 21, Moskwa 2005.
• NATO Psychological Operations Doctrine AJP – 3.7 marzec 2002.
• Noelle-Neumann E., Spirala milczenia Opinia publiczna nasza skóra społeczna, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2004.
• Pratkanis A., Aronson E., Wiek propagandy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
• Psycholingwistyka, red. Gleason J.B., Ratner N.B., Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.
• Ryniejska-Kiełdanowicz M., Dyplomacja publiczna Unii Europejskiej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, War-szawa 2019.
• Sun Tzu, Sztuka Wojny, Wydawnictwo Przedświt, Warszawa 1994.
• Świerczek M., Jak Sowieci przetrwali dzięki oszustwu sowiecka decepcja strategiczna, Wydawnictwo Fronda, Warszawa 2021.
• Tokarz M., Argumentacja, perswazja, manipulacja. Wykłady z teorii komunikacji, Gdańsk 2006.
• Wawrzyniak K., Oszukana encyklopedia, „Przegląd” nr 46(1192) 7-13.11.2022.
• Woroncowa L.W., Frołow D. B. „Istorija i sowriemiennost’ informacionnogo protiwoborstwa, Goriaczaja Linija Moskwa 2006.
• Volkoff V., Dezinformacja – oręż wojny, Warszawa 1991.
• Znyk P., Od komunikacji do manipulacji. Mechanizmy wywierania wpływu, Kieżmark 2008.
• Źródła internetowe
• Al – Rothan N., Transhumanism and war, nawww.globalpolicyjournal.com/blog/18/05/2015/transhumanism-and-war
• Countering cognitive warfare: awareness and resilience, w NATO Review, nawww.nato.int/docu/review/articles/2021/05/20/countering-cognitive-warfare-awareness-and-resilience/index.html
• de Castex E., Wojna kognitywna, na https://wszystkoconajwazniejsze.pl/elizabeth-de-castex-wojna-kognitywna/
• encyklopedia.pwn.pl/haslo/noosfera;3948194.html
• Huber R. K. , Gibridnaja wojna i doktrina Gierasimowa, na invoen.ru/analitika/doktrina-gerasimova/
• kuratorium.katowice.pl/index.php/kuratorium/aktualnosci/walka-z-dezinformacja-i-weryfikacja-tresci-publikowanych-w-mediach-spolecznosciowych-rusza-ogolnopolska-kampania-edukacyjna-fakehunter-edu/
• Pappalardo D. , “Win the war before the war?”: a french perspective on cognitive warfare, nahttps://warontherocks.com/2022/08/win-the-war-before-the-war-a-french-perspective-on-cognitive-warfare/
• Płoszczyński M., Zhakowanie mózgu to kwestia czasu, na digitalandmore.pl/zhakowanie-mozgu-to-kwestia-czasu/
• Pradhan S.D., Role of cognitive warfare in Russia-Ukraine conflict: Potential for achieving strategic victory bypassing traditional battlefield , na timesfindia.indiatimes.com/blogs/
• ChanakyaCode/role-of-cognitive-warfare-in-russia-ukraine-conflict-potential-for-achieving-strategic-victory-bypassing-traditional-battlefield/
• sjp.pwn.pl/slowniki/dyplomacja.html
• Takagi K., The Future of China's Cognitive Warfare: Lessons from the War in Ukraine,www.hudson.org/national-security-defense/the-future-of-china-s-cognitive-warfare-lessons-from-the-war-in-ukraine
• www.k2bots.ai/abotcadlo/bot
• www.ostatniastacja.pl/komunikaty-decepcyjne.html
• Yusuf M., https://www.globalsecurity.org/wmd/library/news/ukraine/2022/07/ukraine-220725-voa01.htm?_m=3n%2e002a%2e3388%2efx0ao001f9%2e356v
• zpe.gov.pl/a/przeczytaj/D1H26IwjH

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0016.2564

Biblioteka Nauki

2185998