Terroryzm w piśmiennictwie lat 70. XX w. Czy dawna oś sporu zachowała aktualność?

• Authors: Robert Bobkier

Title variants

EN

Terrorism in the literature of the 1970s. Has the old axis of the dispute remained valid?

Abstracts

EN

The 1970s are referred to as the “golden age” of terrorism. In this decade, it took on an international character and links between terrorist groups from different countries began to form. In the literature of that period, as well as now, the difficulties associated with building a uniform definition of the phenomenon of terrorism were emphasized, as well as the practice of supporting it by the countries of the communist bloc. At the same time, the first classifications of sources of financing terrorism were made, including mainly state sponsorship, donations and criminal activity. The axis of the dispute in the literature of the discussed decade was the attitude of individual authors to the Israeli-Palestinian conflict, and all assessments of the phenomenon of terrorism were a derivative of views on this issue. However, this state of affairs was not specific only to the 1970s. This dispute has survived to this day, taking the form of a debate on the phenomenon of the so-called “Islamophobia.” In the course of this debate, some authors question not only Israel’s policy towards the Palestinians, but also the legitimacy of the “global war on terrorism” conducted after 2001 by Western countries. This article is an expression of unequivocal condemnation of the views present in some of the literature that actually justify terrorism, and especially those views that falsely equate the phenomenon of the so-called “Islamophobia” with anti-Semitism. The discrepancy of opinion on terrorism, revealed already in the 1970s, is a permanent element of the discourse on this matter to this day.

PL

Lata 70. XX w. określane są jako „złoty wiek” terroryzmu. W tej dekadzie nabrał on charakteru międzynarodowego i zaczęły powstawać powiązania między ugrupowaniami terrorystycznymi z różnych państw. W piśmiennictwie tego okresu, podobnie jak obecnie, podkreślano trudności związane ze zbudowaniem jednolitej definicji zjawiska terroryzmu, jak również dostrzeżono proceder wspierania go przez państwa bloku komunistycznego. Poczyniono jednocześnie pierwsze klasyfikacje źródeł finansowania terroryzmu, wymieniając pośród nich przede wszystkim sponsoring państwowy, donacje od sympatyków i działalność przestępczą. Osią sporu w literaturze omawianej dekady był stosunek poszczególnych autorów do konfliktu izraelsko-palestyńskiego, a wszelkie oceny zjawiska terroryzmu stanowiły pochodną poglądów odnośnie do tego zagadnienia. Jednak ten stan nie był specyfiką wyłącznie lat 70. XX w. Spór ten przetrwał do dziś, przybierając w XXI w. postać debaty na temat zjawiska tzw. „islamofobii”. W toku tej debaty część autorów kwestionuje już nie tylko politykę Izraela względem Palestyńczyków, lecz także zasadność samej, prowadzonej po 2001 r. przez państwa Zachodu, „globalnej wojny z terroryzmem”. Artykuł niniejszy stanowi wyraz jednoznacznego potępienia obecnych w części piśmiennictwa poglądów faktycznie usprawiedliwiających terroryzm, a zwłaszcza tych poglądów, które fałszywie zrównują zjawisko tzw. „islamofobii” z antysemityzmem. Ujawniona już w latach 70. XX w. rozbieżność opinii odnośnie do terroryzmu stanowi do dziś trwały element dyskursu w tej materii.

Keywords

PL

terroryzm; lata 70. XX w.; sponsorowanie terroryzmu przez państwo; finansowanie terroryzmu; konflikt izraelsko-palestyński; islamofobia

EN

terrorism; 1970s; state sponsorship of terrorism; financing of terrorism; Israeli-Palestinian conflict; Islamophobia

• Publisher: Collegium Witelona Uczelnia Państwowa
• Journal: Zeszyty Naukowe Collegium Witelona
• Year: 2023
• Volume: 1
• Issue: 46
• Pages: 27-50

Dates

published

2023

Contributors

author

Robert Bobkier

• Abraham & Ben Hadar Law and Audit

• https://orcid.org/0000000182126309

References

• Antczak A., Separatyzm baskijski, „Sprawy Narodowościowe” 2010, nr 37.
• Aust S., Der Baader-Meinhof-Komplex, Goldmann, München 2010.
• Bainczyk M., Ochrona przyrodzonej godności człowieka a ustawy „antyterrorystyczne”, „Państwo i Społeczeństwo” 2008, nr 3.
• Bassiouni M. C, Methodological Options for International Legal Control of Terrorism, „Akron Law Review” 1977, nr 3.
• Bazeli B., Dlaczego prognozy ekonomiczne są nietrafne?, „Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy” 2017, nr 10.
• Beres L. R., Terrorism and the Nuclear Threat in the Middle East, „Current History” 1976, nr 412.
• Bergen P., Schuster C., The Golden Age of Terrorism, CNN, 21 sierpnia 2015 r., http:// edition.cnn.com/2015/07/28/opinions/bergen-1970s-terrorism, dostęp: 26.04.2023 r.
• Beristain A., Terroryzm w Kraju Basków, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G” 1998, tom XLV.
• Bernard A., Strategia terroryzmu, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1978.
• Blair B. G., Brewer G. D., The Terrorist Threat to World Nuclear Programs, „Journal of Conflict Resolution” 1977, nr 3.
• Bobako M., Islamofobia. Konteksty, „Praktyka Teoretyczna” 2017, nr 4.
• Bobkier R., Herman P., Sicarii Józefa Flawiusza. Przednowocześni terroryści czy mit założycielski współczesnego Izraela?, „Res Politicae” 2021, tom 12 (rocznik).
• Borkowski R., Od wojny do postnacjonalizmu – kanadyjska tożsamość polityczna jako ewolucja antagonizmów narodowościowych, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka” 2018, nr 3.
• Capek V., Niektóre metodologiczne problemy dydaktyki historii, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Historia” 1989, nr 198.
• Caram P., The 1993 World Trade Center Bombing. Foresight and Warning, Janus Publishing, London 2001.
• Carrier A., The Quebec Liberation Front (FLQ) as an Insurgency, United States Army Command and General Staff College, Fort Leavenworth 2010.
• Chadha V., India’s counterinsurgency campaign in Mizoram [w:] India and Counterinsurgency: Lessons Learned, red. S. Ganguly, D. Fidler, Routledge, New York, 2009.
• Chaliand G., Blin A., The “Golden Age” of Terrorism [w:] The History of Terrorism, University of California Press, Berkeley – Los Angeles – London 2007.
• Chapin E., Success Story in South Korea, „Foreign Affairs” 1969, nr 4.
• Cieślak M., Wprowadzenie [w:] Prognozowanie gospodarcze. Metody i zastosowania, red. M. Cieślak, PWN, Warszawa 2005.
• Colebrook J., Israel – with Terrorists, „Commentary” 1974, nr 1.
• Conspiracy Theories in the United States and the Middle East. A Comparative Approach, red. M. Butter, M. Reinkowski M, Gruyter, Berlin-Boston 2014.
• Coogan T. P., The IRA, Palgrave Macmillan, New York 2002.
• Cooper H. H. A., Terrorism: The Problem of Definition Revisited, „American Behavioral Scientist” 2001, nr 6.
• Cooper H. H. A., Terrorism: The Problem of the Problem of Definition, „Chitty’s Law Journal” 1978, nr 3.
• Crelinsten R. D., The internal dynamics of the FLQ during the October Crisis of 1970, „The Journal of Strategic Studies” 1987, nr 4.
• Czarkowski A., Podejście prognostyczne w badaniach naukowych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1988, nr 1.
• Delaney R. F., World Terrorism Today, „California Western International Law Journal” 1979, nr 2.
• Dingley J., The IRA: The Irish Republican Army, Praeger, Oxford 2012.
• Dittmann P., Prognozowanie w przedsiębiorstwie. Metody i ich zastosowanie, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2003.
• Dobson C., Payne R., The Weapons of Terror. International Terrorism at Work, Macmillan, London 1979.
• Dory D., The History of Terrorism: A State of Knowledge and Debate, „International Journal on Criminology” 2022, nr 1.
• Dugard J., International Terrorism: Problems of Definition, „International Affairs” 1974, nr 1.
• Dugard J., Towards the Definition of International Terrorism, „American Journal of International Law” 1973, nr 5.
• Elorza A., Garmendia J., Jáuregui G., Domínguez Iribarren F., La historia de ETA, Ediciones Temas de Hoy, Madrid 2000.
• Epstein D. G., The Police Role in Counterinsurgency Efforts, „The Journal of Criminal Law, Criminology and Police Science” 1968, nr 1.
• Feis H., From Trust to Terror, Norton, New York 1970.
• Filasiewicz A., Prognoza, program, plan, Wiedza Powszechna, Warszawa 1977.
• Finn D., One Man’s Terrorist: A Political History of the IRA, Verso Books, London – New York 2021.
• Foley F., Counterterrorism and Human Rights [w:] Contemporary Terrorism Studies, red. D. Muro, T. Wilson, Oxford University Press, New York 2022.
• Follain J., Jackal. The Complete Story of the Legendary Terrorist, Carlos the Jackal, Arcade Publishing, New York 1998.
• Franck T., Lockwood B., Preliminary Thoughts Towards an International Convention on Terrorism, „American Journal of International Law” 1974, nr 1.
• Gallagher A., The Japanese Red Army, Rosen Publishing, New York 2002.
• Glant T., Terrorism and Anti-Americanism: 9/11 Ten Years After, „Hungarian Journal of English and American Studies” 2012, nr 1– 2.
• Graaf B. de, Counter-Terrorism and Conspiracy. Historicizing the Struggle Against Terrorism [w:] The Routledge History of Terrorism, red. R. D. Law, Routledge, London – New York 2015.
• Guzik B., Wstęp do teorii prognozowania i symulacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2008.
• Hamid R., What is the PLO?, „Journal of Palestine Studies” 1975, nr 4.
• Harris G. L., Giddens J. A., Lux T. E., Bunge F. M., Rintz F.C., Shinn R., Smith H. H., U.S. Army Area Handbook for Thailand, U.S. Government Printing Office, Washington 1963.
• Holton G., Reflections on Modern Terrorism, „Terrorism” 1978, nr 3.
• Hołówka J., Terroryzm i religia, „Etyka” 2001, nr 34.
• Horowitz I. L., Political Terrorism and State Power, „Journal of Political & Military Sociology” 1973, nr 1.
• https://www.dollartimes.com/inflation/inflation.php?amount=200000000&year=1979, dostęp: 6.01.2023 r.
• https://www.dollartimes.com/inflation/inflation.php?amount=25000000&year=1979, dostęp: 6.01.2023 r.
• https://www.dollartimes.com/inflation/inflation.php?amount=600000&year=1972, dostęp: 6.01.2023 r.
• https://www.dollartimes.com/inflation/inflation.php?amount=90000000&year=1976, dostęp: 6.01.2023 r.
• https://www.in2013dollars.com/uk/inflation/1977?amount=2000000, dostęp: 6.01.2023 r.
• Izak K., Sieć ekstremizmów religijnych i politycznych. Sojusznicy i wrogowie, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego” 2011, nr 5.
• Jackson, The study of terrorism 10 years after 9/11: Successes, issues, challenges, „Uluslararası İlişkiler Dergisi” 2012, nr 8, s. 4.
• Janke P., The Japanese Red Army [w:] Terrorism and Democracy, red. P. Janke, Palgrave Macmillan, London 1992.
• Jenkins B. M., Johnson J., International Terrorism. A Chronology., 1968 –1974, Rand Corporation, Santa Monica 1975.
• Jenkins B. M., Terrorism Works-Sometimes, The Rand Corporation, Santa Monica 1974.
• Jenkins B. M., The Terrorist Mindset and Terrorist Decisionmaking: Two Areas of Ignorance, „The Rand Corporation Paper Series” 1979, P-6340, https://www.ojp.gov/pdffiles1/ Photocopy/70274NCJRS.pdf, dostęp: 23.01.2023 r.
• Jokiel G., Łańcuch usług. Chain of services, Матеріали Ⅱ Міжнародної науково-практичної конференції „Формування механізму зміцнення конкурентних позицій національ- них економічних систем у глобальному, регіональному та локальному вимірах“ та Ⅰ Міжнародного студентського наукового форуму „Креативна економіка очима молоді“, 2018, http://elartu.tntu.edu.ua/bitstream/lib/26121/2/FMZKP_2018v1_Jokiel_G- -Chain_of_services_21-23.pdf, dostęp: 17.11.2022 r.
• Karczewski M., Wpływ diasporalnych grup nacisku politycznego na przebieg wyborów federalnych w Stanach Zjednoczonych na przykładzie „lobby pro-izraelskiego”, „Przegląd Politologiczny” 2015, nr 1.
• Karwat M., Syndromatyczny charakter przedmiotu nauki o polityce [w:] Demokratyczna Polska w globalizującym się świecie – I Ogólnopolski Kongres Politologii, Warszawa 22 – 24.09.2009, red. K. A. Wojtaszczyk, A. Mirska, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.
• Knight P., Outrageous Conspiracy Theories: Popular and Official Responses to 9/11 in Germany and the United States, „New German Critique” 2008, nr 103.
• Knobbe M., Schmitz S., Terrorjahr 1977. Wie die RAF Deutschland veränderte, Heyne- -Verlag, Berlin 2007.
• Kochan T., Żywioły antysemityzmu i dialektyka ksenofobii, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica” 2020, nr 24.
• Kondrakiewicz D., Prognozowanie i symulacje międzynarodowe, „Prace Instytutu Europy Środkowej” 2021, nr 16.
• Kosta R. A., Terroryzm jako zagrożenie dla bezpieczeństwa cywilizacji zachodniej w XXI, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007.
• Krajewski S., O wyjątkowości Zagłady Żydów, „Zeszyty Społecznej Myśli Kościoła. Chrześcijaństwo – Świat – Polityka”, 2018, nr 22.
• Krauz-Mozer B., Teorie polityki. Założenia metodologiczne, PWN, Warszawa 2005.
• Kuriyama Y., Terrorism at Tel Aviv Airport and a ‘New Left’ Group in Japan, „Asian Survey” 1973, nr 3.
• Lador-Lederer J., A Legal Approach to International Terrorism, „Israel Law Review” 1974, nr 2.
• Lakos A., Terrorism, 1970 –1978 – A Bibliography, „University of Waterloo Library Bibliography Series” 1979, nr 4.
• Levi M., Combating the Financing of Terrorism. A History and Assessment of the Control of ‘Threat Finance’, „The British Journal of Criminology” 2010, nr 4.
• Maniszewska K., Pionierzy terroryzmu europejskiego: Frakcja Czerwonej Armii, Apeiron, Kraków 2014.
• Marszałek P. K., Polskie ustawodawstwo antyterrorystyczne a prawa człowieka, „Studia Lubuskie” 2016, tom XII.
• Mashuri A., Zaduqisti E., The Effect of Intergroup Threat and Social Identity Salience on the Belief in Conspiracy Theories over Terrorism in Indonesia: Collective Angst as a Mediator, „International Journal of Psychological Research” 2015, nr 1.
• Matusiak-Frącczak M., Wybrane zagadnienia dotyczące zwalczania terroryzmu w kontekście prawa do rzetelnego procesu, „Polski Rocznik Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego” 2019, tom 9.
• Michalus J. L., Definicja terroryzmu międzynarodowego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1993, nr 4.
• Mickolus E. F., The Literature of Terrorism: A Selectively Annotated Bibliography, Greenwood Press, Westport 1980.
• Milte K. L., Prevention of Terrorism Through the Development of Supra-National Criminology, „Journal of International Law and Economy” 1975, nr 10.
• Mosher L., Nasser’s drive for South Arabia, „Survival. Global Politics and Strategy” 1967, nr 5.
• Munger M. D., The Growing Utility Of Political Terrorism. Military Issues Research Memorandum, Strategies Studies Institute, Carlisle Barracks 1977.
• Murphy J. F., International Legal Controls of International Terrorism: Performance and Prospects, „The Illinois Bar Journal” 1975, nr 8.
• O’Brien B., IRA, Wiedza Powszechna, Warszawa 2001.
• Oświecimski K., Lobby etniczne a polityka zagraniczna USA: wybrane przykłady, Akademia Ignatianum, Kraków 2014.
• Otłowski T., Koniec arabskiej „jedności we wrogości” do państwa żydowskiego? Bliski Wschód po porozumieniu Izraela z ZEA i Bahrajnem, „Pulaski Policy Papers. Komentarz Międzynarodowy Pułaskiego”, 1 października 2020.
• Paleczny T., Populizm w Ameryce Łacińskiej, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2011, nr 4.
• Parachini J. V., The World Trade Center Bombers (1993),[w:] Toxic Terror. Assessing Terrorist Use of Chemical and Biological Weapons, red. J. B. Tucker, MIT Press, Boston 2000.
• Parry A., Terrorism. From Robespierre to Arafat, Vanguard Press, New York 1976.
• Pawlukowicz R., Zasadnicze uwarunkowania praktycznej przydatności prognoz, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2010, nr 103.
• Payne S. G., Review of: Terrorism. From Robespierre to Arafat, by A. Parry, „Political Science Quarterly” 1978, nr 1.
• Petrakis G., Problem of Definition-Guerrilla, Terrorist, Political, Transnational, „Detective” 1978, nr 4.
• Pinkoski K. L., The Historiography of the Front de Liberation du Quebec: Frameworks, ‘Identity’ and Future Study, „Constellations” 2012, nr 2.
• Pisano V. S., Contemporary Italian Terrorism: Analysis and Countermeasures, Library of Congress, Washington 1979.
• Podgórecki A., Wyjaśnienie i rozwiązywanie problemów społecznych. Ku megasocjologii [w:] Humanistyka przełomu wieków, red. J. Kozielecki, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 1999.
• Porzecanski A. C., Uruguay’s Tupamaros. The urban guerrilla, Praeger, New York 1973.
• Possony S. T., Kaleidoscopic views on terrorism, „Terrorism” 1980, nr 1– 4.
• Powell Jr. L. F., The Ideological Assault on America, „Washington and Lee University School of Law Scholarly Commons. Powell Speeches”, 17 listopada 1970.
• Roberts K. E., The Terror Trap, Strategies Studies Institute, Carlisle Barracks 1975.
• Rodewald G., Köhler G., Materialsammlung zum Themenschwerpunkt RAF – 40 Jahre danach. Der „Deutsche Herbst“ in der zeithistorischen Forschung, Zeitgeschichte Online, 12 września 2017, https://zeitgeschichte-online.de/sites/default/files/documents/ materialsammlung_raf_2017.pdf, dostęp: 20.12.2022 r.
• Romaniecki L., The Soviet Union and international terrorism, „Soviet Studies” 1974, nr 3.
• Rosenbaum D.M., Nuclear Terror, „International Security” 1977, nr 3.
• Russ S. M., The ‘Zionist Hooligans’: The Jewish Defense League, City University of New York, New York 1981.
• Russell C. A., Miller B. H., Profile of a Terrorist, „Military Review” 1977, nr 8.
• Sajduk B., Czy w nauce o stosunkach międzynarodowych możliwe jest efektywne prognozowanie?, Referat wygłoszony na konferencji: „Podejścia badawcze i metodologie w nauce o polityce”, zorganizowanej przez Zakład Teorii Polityki i Państwa UJ oraz Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UJ w dniach 16 –17 IX 2010 r., https://www.omp.org.pl/artykul.php?artykul=274#_ftnref13, dostęp: 17.11.2022 r.
• Schmid P. A., Problem zdefiniowania terroryzmu [w:] Encyklopedia terroryzmu, red. B. Zasieczna, Bellona, Warszawa 2004.
• Seibold D., Jewish Defense League: the rhetoric of resistance, „Communication Quarterly” 1973, nr 4.
• Shekatkar D. B., India’s counterinsurgency campaign in Nagaland [w:] India and Counterinsurgency: Lessons Learned, red. S. Ganguly, D. Fidler, Routledge, New York, 2009.
• Sierra J. R., MLN-Tupamaros: génesis y evolución de la guerrilla urbana (1962 –1973), „Araucaria: Revista Iberoamericana de Filosofía, Política, Humanidades y Relaciones Internacionales” 2022, nr 50.
• Słoń P., Etyka terroryzmu. Przegląd stanowisk [w:] Od wojny sprawiedliwej do wojny robotów. Rozważania o stałości i zmienności fenomenu wojny, red. A. Nyzio, Krakowska Oficyna Naukowa Tekst, Kraków 2018.
• Stampnitzky L., Disciplining Terror: How Experts and Others Invented Terrorism, Cambridge University Press, Cambridge 2013.
• Steinhoff P. G., Hijackers, bombers, and bank robbers: managerial style in the Japanese Red Army, „The Journal of Asian Studies” 1989, nr 4.
• Steinhoff P. G., Portrait of a Terrorist: An Interview with Kozo Okamoto, „Asian Survey” 1973, nr 9.
• Sunstein C. R., Vermeule A., Conspiracy Theories, „John M. Olin Program in Law and Economics Working Paper” 2008, nr 387.
• Terhoeven P., Die Rote Armee Fraktion. Eine Geschichte terroristischer Gewalt, Beck, München 2012.
• The Routledge History of Terrorism, red. R. D. Law, Routledge, London – New York 2015.
• Tulej A., Szoah – ciągłość czy zerwanie? O niektórych przyczynach i skutkach holokaustu w perspektywie żydowskiej [w:] „Dobrze jest dziękować Panu” (Ps 92,2). Księga Jubileuszowa dla Księdza Profesora Waldemara Chrostowskiego w 70. rocznicę urodzin, red. J. Kręcidło, B. Strzałkowska, Stowarzyszenie Biblistów Polskich, Warszawa 2021.
• Tustin J. P., Why Dresden was Bombed. A Review of the Reasons and Reactions, United States Air Forces in Europe, 11 grudnia 1954, https://media.defense.gov/2013/ May/23/2001329959/-1/-1/0/Dresden%20again.pdf, dostęp: 23.01.2023 r.
• US Department of Justice, The Terrorist Threat, „Intelligence Memo” 1976, nr 1.
• Wałek T., Pojęcie, geneza i klasyfikacja zjawisk terrorystycznych, „Securitologia” 2018, nr 2.
• Wilcox W. A., The Influence of Small States in a Changing World, „The Annals of the American Academy of Political and Social Science” 1967, nr 1.
• Willrich M., Terrorists Keep Out. The Problem of Safeguarding Nuclear Materials in a World of Malfunctioning People, „The Bulletin of the Atomic Scientists” 1975, nr 5.
• Zito N. O., Światowa walka z terroryzmem a ochrona praw człowieka, „Biblioteka Bezpieczeństwa Narodowego” 2009, nr 9.
• Zuroff E., Fałszywy znak równości, „Studia Litteraria et Historica” 2012, nr 1.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0053.8725

Biblioteka Nauki

28407581