Klaps jako (nie)skuteczna metoda wychowawcza? Wokół przyczyn stosowania kar fizycznych – analiza wypowiedzi młodych dorosłych

• Authors: Lidia Wiśniewska-Nogaj , Wioletta Kwiatkowska

Abstracts

PL

W artykule podejmujemy problematykę kar cielesnych, ze szczególnym uwzględnieniem przyczyn sięgania po nie i możliwych form profilaktyki ich stosowania. I choć temat ten jest mocno obecny w dyskursie pedagogicznym, jednak prezentujemy nowe spojrzenie na opisywane zagadnienie, szczególnie w aspekcie empirycznym. Dokonany w pierwszej części tekstu przegląd badań polskich i zagranicznych staje się podstawą do sformułowania własnego problemu badawczego i przeprowadzenia analizy wyników badań własnych. Problemem badawczym jest analiza dyskursu dotyczącego stosowania kar fizycznych jako metody wychowawczej, prowadzona na forum internetowym w ramach jednego z zadań w projekcie edukacyjnym. Jakościowa analiza wypowiedzi została dokonana m.in. z wykorzystaniem oprogramowania MAXQDA. Na zakończenie tekstu sformułowano wnioski i zalecenia świadczące o znaczeniu omawianych przyczyn stosowania kary cielesnej wobec dzieci oraz pokazujące możliwości jej zapobiegania.

Keywords

PL

kara fizyczna; dziecko; praktyka wychowawcza; wychowanie; metody wychowania; postawy społeczne; rodzina

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Studia z Teorii Wychowania
• Year: 2024
• Volume: XV(1(46))
• Pages: 51-66

Dates

published

2024

Contributors

author

Lidia Wiśniewska-Nogaj

• Nicolaus Copernicus University in Toruń, Poland

author

Wioletta Kwiatkowska

• Nicolaus Copernicus University in Toruń, Poland

References

• Belsky, J. (1984). The determinants of parenting: A process model. Child Development, 55, 83-96.
• Cuartas, J., Weissman, D. G., Sheridan, M. A., Lengua, L., McLaughlin, K. A. (2021), Corporal Punishment and Elevated Neural Response to Threat in Children. Child Development, 92, 821-832. https://doi.org/10.1111/cdev.13565
• Combs-Orme, T., and Cain, D. S. (2008). Predictors of mothers’ use of spanking with their infants. Child Abuse & Neglect, 32, 649-57.
• Czyżowska, D., Oleszkowicz, A. (2010). Związek między rozwojem myślenia moralnego a tendencją do zachowań agresywnych w sytuacjach trudnych w okresie dorastania. Psychologia Rozwojowa, 15(2).
• Donnelly, M. (2005). Putting corporal punishment of children in historical perspective. W: M. Donnelly, M. A. Straus (red.). Corporal Punishment of Children in Theoretical Perspective, New Haven and London: Yale University Press, 41-55.
• Feld, S. (2005). Difficulties of Making Rational Choices Concerning Corporal Punishment of Children. W: M. Donnelly, M. A. Straus (red.). Corporal Punishment of Children in Theoretical Perspective (s. 152-162). New Haven and London: Yale University Press.
• Gershoff, E. T., Grogan-Kaylor, A (2016). Spanking and child outcomes: Old controversies and new meta-analyses. Journal of Family Psychology. Pobrane z: http://dx.doi.org/10.1073/fam0000191.
• Gershoff, E. T., Shawn, J. L., Durrant, J. E. (2017). Przeciwdziałanie stosowaniu kar fizycznych przez rodziców – obiecujące strategie interwencji. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 16(4), 166-204.
• Halemba, K. Izdebska, A. (2009). Kary fizyczne w wychowaniu dzieci – uwarunkowania i konsekwencje. Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 3(28), 1-26
• Heilmann, A., Mehay, A., Watt, R. G., Kelly, Y., Durrant, J. E., van Turnhout, J., Gershoff, E. T. (2021). Physical punishment and child outcomes: a narrative review of prospective studies. Lancet, 398, 10297, 355–364. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(21)00582-1
• Hoffman, L. Prout, T. A. (2020). Helping parent spare the rod: Addressing their unbearable emotions. The Psychoanalytic Study of the Child, 73, 46-61.
• Izdebska, A., Lewandowska, K. (2009). Znaczenie profilaktyki krzywdzenia małych dzieci. Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 8(2), 6-11.
• Konwencja o prawach dziecka, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r., Dz.U. 1991 nr 120 poz. 526, http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19911200526 (dostęp: 14.01.2023).
• Kwiatkowska, W., Wiśniewska-Nogaj, L. (2022). Dzieciństwo i rodzicielska kara cielesna : ku moralności i duchowości. Studia z Teorii Wychowania, 13(1), 81-95. https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.8495
• Makaruk, K. (2013). Postawy Polaków wobec kar fizycznych a ich stosowanie w praktyce rodzicielskiej. Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 12(4), 40-53.
• Makaruk, K., Drabarek, K. (2022). Postawy wobec kar fizycznych i ich stosowanie. Raport z badań. Warszawa: Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę.
• Putnam, S., Sanson, A., Rothbart, M. (2002). Child temperament and parenting. Handbook of Parenting, 2, 255-277.
• Shanker, S., (współpraca T. Barker) (2016), Self-Reg. Jak pomóc dziecku i sobie nie dać się stresowi i żyć pełnią życia. Warszawa: Mamania.
• Szafran, J. (2017). Kary fizyczne jako przejaw przemocy wobec dzieci. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 16(4), 55-80.
• Tomanek, P. (2017). „Poniżająca przemoc” czy „wychowawczy klaps”? Dyskursy na temat stosowania kar fizycznych wobec dzieci i ich ustawowego zakazu w Polsce. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka. 16(4), 9-34.
• van Dorn A. (2023). The strange endurance of corporal punishment. The Lancet. Child & adolescent health, 7(3), 154-155. https://doi.org/10.1016/S2352-4642(23)00019-6
• Włodarczyk, J. (2017). Klaps za karę. Wyniki badania postaw i stosowania kar fizycznych w Polsce. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 16(4), 81-107.
• Wróbel-Chmiel, A. (2017). Kary fizyczne w wychowaniu dzieci w percepcji rodziców odbywających karę pozbawienia wolności. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 16(4), 147-165.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0054.4422

Biblioteka Nauki

37176585