Kompetencje zawodowe nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej do kształcenia uczniów z niepełnosprawnościami

• Authors: Zdzisław Kazanowski , Agnieszka Żyta , Sławomir Przybyliński , Katarzyna Ćwirynkało

Abstracts

PL

Rozwój praktyki edukacji włączającej spowodował, że oczekiwania wobec nauczyciela posiadającego kompetencje zawodowe znacznie wzrosły. Dotychczasowe „dwutorowe” przygotowanie zawodowe nauczycieli do pełnienia roli zawodowej w szkołach ogólnodostępnych i specjalnych powinno zostać zastąpione przygotowaniem umożliwiającym każdemu nauczycielowi osiąganie wysokich efektów kształcenia dla wszystkich uczniów, w tym uczniów z niepełnosprawnością. Celem badania zaprezentowanego w artykule była ocena własnych kompetencji zawodowych przez nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej w zakresie edukacji uczniów z niepełnosprawnością i bez niepełnosprawności. W badaniu, w którym wzięło udział 130 nauczycieli, zastosowano metodę sondażu diagnostycznego. Z badań wynika, że zarówno posiadanie wykształcenia kierunkowego w zakresie pedagogiki specjalnej, jak i doświadczenie w pracy z uczniami z niepełnosprawnością wiążą się z wyższym poziomem oceny postrzeganych kompetencji nauczyciela do pracy z uczniami z niepełnosprawnością.

Keywords

PL

edukacja wczesnoszkolna; nauczyciele; kompetencje; uczniowie z niepełnosprawnościami

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
• Journal: Studia z Teorii Wychowania
• Year: 2024
• Volume: XV(1(46))
• Pages: 143-161

Dates

published

2024

Contributors

author

Zdzisław Kazanowski

• Maria Curie-Sklodowska University

author

Agnieszka Żyta

• University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland

author

Sławomir Przybyliński

• University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland

author

Katarzyna Ćwirynkało

• University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland

References

• Ahsan, T. M., Sharma, U., Deppeler, M. J. (2012). Exploring pre-service teachers’ perceived teaching-efficacy, attitudes and concerns about inclusive education in Bangladesh. International Journal of Whole Schooling, 8(2), 1-20.
• Arvelo-Rosales, C. N., Alegre de la Rosa, O. M., Guzmán-Rosquete, R. (2021). Initial Training of Primary School Teachers: Development of Competencies for Inclusion and Attention to Diversity. Education Sciences, 11(413), 1-15.
• Barłóg, K. (2008). Wspomaganie rozwoju dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w różnych formach edukacji wczesnoszkolnej. Wydawnictwo UR: Rzeszów.
• Black-Hawkins, K., Florian, L. (2012). Classroom teachers’ craft knowledge of their inclusive practice. Teachers and Teaching Practice, 18, 567-584
• Buchnat, M. (2014). Kompetencje i oczekiwania nauczyciela do pracy z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Komunikat z badań. Studia Edukacyjne, 31, 177-194.
• Byra, S., Kazanowski, Z. (2015). Postrzeganie kompetencji zawodowych nauczyciela w edukacji inkluzyjnej – próba pomiaru. W: B. Szczupał, A. Giryński, G. Szumski (red.), W poszukiwaniu indywidualnych dróg wspierających wszechstronny rozwój osób z niepełnosprawnością (s. 247-260). APS: Warszawa.
• Chrzanowska I., Szumski G. (2019). Kompetencje zawodowe – jakie wyzwania? W: I. Chrzanowska, G. Szumski (red.), Edukacja włączająca w przedszkolu i szkole (s. 54-61). Warszawa: Wydawnictwo FRSE.
• Durdukoca, S. F. (2021). Reviewing of Teachers’ Professional Competencies for Inclusive Education. International Education Studies, 14(10), 1-13.
• Edukacja dla wszystkich – ramy rozwiązań legislacyjno-organizacyjnych na rzecz wysokiej jakości kształcenia włączającego dla wszystkich osób uczących się (2020). Warszawa: MEiN. Pobrano z: https://wartowiedziec.pl/attachments/article/57846/MEW_wersja_pelna.pdf (3.03.2024)
• European Agency for Special Needs and Inclusive Education (2015). Empowering Teachers to Promote Inclusive Education. A case study of approaches to training and support for inclusive teacher practice. Odense, Denmark: European Agency for Special Needs and Inclusive Education.
• European Training Foundation (2010). Mapping policies and practices for the preparation of teachers for inclusive education in contexts of social and cultural diversity: Former Yugoslav Republic of Macedonia. Country Report - Working Document. European Training Foundation.
• Florian, L., Black-Hawkins, K. (2011). Exploring inclusive pedagogy. British Educational Research Journal, 37, 813-828.
• Forlin, C., Sin, K. (2010). Developing support for inclusion: A professional learning approach for teachers in Hong Kong. International Journal of Whole Schooling, 6, 8-26.
• Gajdzica, Z (2013). Nauczyciele szkoły ogólnodostępnej o swoim przygotowaniu do pracy z uczniem niepełnosprawnym w kontekście przemian pierwszej dekady XXI wieku. Chowanna, 2, 263-273.
• Gajdzica, Z. (2020). Uczeń z lekką niepełnosprawnością intelektualną w szkole ogólnodostępnej. Nauczyciele o (nie)zmienianej sytuacji w kontekście kultury szkoły inkluzyjnej. Warszawa: PWN.
• .Kochan, K. (2013). Nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej - portret własny. W: J. Krukowski, A. Włoch (red.), Szkoła twórcza w odtwórczym świecie (s. 122-137). Kraków: Wydawnictwo Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej.
• Kochanowska, E. (2015). Samoocena nauczycieli w zakresie kompetencji diagnostycznych i pracy z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi na etapie edukacji wczesnoszkolnej. Niepełnosprawność, Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 20, 143-154.
• Kołodziejczyk, R. (2020). Gotowość nauczycieli do pracy w systemie edukacji włączającej. Roczniki Pedagogiczne, 12(48), 3, 125-142. https://doi.org/10.18290/rped20123-7
• Korthagen, F. A. J. (2004) In search of the essence of a good teacher: towards a more holistic approach in teacher education. Teaching and Teacher Education, 20(1), 77-97.
• Kristiana, F. I., Hendriani, W. (2018). Teaching efficacy in inclusive education (ie) in Indonesia and other Asia, developing countries: A Systematic review. Journal of Education and Learning, 12(2), 166-171.
• Kusuma, A., Ramadevi, K. (2013). Inclusive Education-Teacher Competencies. Shanlax International Journal of Education, 3(1), 24-40.
• Kwiatkowski, S. M. (2018). Kompetencje przyszłości. W: S. M. Kwiatkowski (red.), Kompetencje przyszłości (s. 14-29). Warszawa: Wydawnictwo FRSE.
• Lee, M. L. F., Tracey, D., Barker, K., Fan, M. C. J., Yeung, S. A. (2014). What predicts teachers’ acceptance of students with special educational needs in kindergarten? Australian Journal of Educational & Developmental Psychology, 14, 60-70
• Lillvist, A., Sandberg, A., Sheridan, S., Williams, P. (2014). Preschool teacher competence viewed from the perspective of students in early childhood teacher education. Journal of Education for Teaching, 40(1), 3-19.
• Malec, A. (2018). Przygotowanie studentów do realizacji zadań nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej - między teorią a praktyką. W: E. Musiał, J. Malinowska (red.), Praktyki pedagogiczne przestrzenią i miejscem ewaluacji kompetencji przyszłych nauczycieli wczesnej edukacji. Koncepcje - przemiany – rozwiązania (s. 154-163). Wrocław: Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Mudło-Głagolska K. (2021). Adaptacja i walidacja wielowymiarowej skali postaw wobec edukacji włączającej. Szkoła Specjalna, 2, 101-112. doi: 10.5604/01.3001.0014.8473
• Oliver, R. M., Reschly, D. J. (2010). Special education teacher preparation in classroom management: Implications for students with emotional and behavioral disorders. Behavioral Disorders, 35, 188-199
• Pantic, N. (2015). A model for study of teacher agency for social justice. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 21, 759-778.
• Paśko, I. (2016). Rozważania o kompetencjach pedagogicznych nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej. Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, Vol. 4, 1(7), 105-119.
• Samborska, I. (2014). Kompetencje nauczyciela edukacji elementarnej. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 1, 41-52.
• Skóra, M. (2021). Ewolucja pojęcia niepełnosprawności w unijnym i polskim prawie pracy. Bialystok Legal Studies. Białostockie Studia Prawnicze, vol. 26, 2, 189 - 200.
• Skura, M. (2022). Preparedness and Competences of Polish Teachers on the Threshold of Changing the Structure, Organization and Standards of the Education Systems. Polska Myśl Pedagogiczna, 8, 389-415.
• Szumski, G., Firkowska-Mankiewicz A. (2010). Wokół edukacji włączającej. Efekty kształcenia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w klasach specjalnych, integracyjnych i ogólnodostępnych. Wydawnictwo APS: Warszawa.
• Thomazet, S. (2009). From integration to inclusive education: does changing the terms improve practice? International Journal of Inclusive Education, 13(6), 553-563, DOI: 10.1080/13603110801923476
• Toom, A., Pyhältö, K., Pietarinen, J., Soini, T. (2021). Professional Agency for Learning as a Key for Developing Teachers’ Competencies? Education Sciences,11(7), 1-10.
• Uberman, M., Mach, A. (2016). Kompetencje nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej w szkole ogólnodostępnej w pracy z dzieckiem z niepełnosprawnością. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, T.XXXV, 3, 165-185, doi: 10.17951/lrp.2016.35.3.165.
• Zaorska, M., Antoszewska, B., Bartnikowska, U., Byra, S., Ćwirynkało, K., Myśliwczyk, I., Żyta, A. (2023). Raport z badań pilotażowego wdrożenia usług asystenckich ASPE przeprowadzonego w ramach projektu „Asystent ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (ASPE) – pilotaż” (umowa numer UDA-POWR.02.10.00-00.1004/20.04). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek. Pobrano z: https://sklep.marszalek.com.pl/img/cms/free/[9.02.2024]%20Zaorska%20M.%20i%20in.,%20Raport%20z%20bada%C5%84_DRUK.pdf (3.03.2024).
• Żyta, A., Byra, S., Ćwirynkało, K. (2017). Education of children and youth with disabilities in Poland and the UN Convention on the Rights of Persons With Disabilities. Croatian Review of Rehabilitation Research, 53(Supplement), 15-22.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0054.4427

Biblioteka Nauki

36860936