Muzeum Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Prudniku-Lesie. Historia i teraźniejszość

• Authors: Artur Hamryszczak

Title variants

EN

Cardinal Stefan Wyszyński Museum in Prudnik: The Past and The Present

Abstracts

EN

Cardinal Stefan Wyszynski was imprisoned by communist authorities from September 25, 1953 to October 28, 1956. One of his places of confinement was the Franciscan monastery in Prudnik-Las, where he stayed from October 6, 1954 to October 29, 1955. Prior to Wyszyński’s arrival, the army evicted the Franciscans living there. It was only in 1957, two years after the cardinal was transferred to Komańcza, that the monks regained the monastery thanks to the efforts of the residents of Prudnik. In the rebuilt monastery, the cell in which Wyszyński had stayed was converted into a memorial chamber devoted to him. The chamber was opened by Cardinal Józef Glemp, Primate of Poland, on May 8, 1983, during the consecration ceremony of the monument to Cardinal Stefan Wyszyński in front of the monastery. As the original furnishings had not been preserved, the cell was equipped with the furniture from the period of the primate’s imprisonment. The arrangement of the cell is intended, through its realism, to reflect not only the living conditions of the imprisoned cardinal but also to make visitors better acquainted with his life and pastoral activities, as well as the social and political reality of Poland in the 1950s. In 20007, taking advantage of modern media, the organizers opened an audiovisual room on the first floor of the monastery, featuring an exhibition of the primate’s memorabilia and graphics, which illustrates the history of the monastery and Cardinal Wyszyński’s life and activities. The museum is an example of an ecclesiastical biographical institution that carries out the tasks set for it by the ecclesiastical legislator. As such, it has both religious and cultural appeal for visitors. It should be noted that since 2001, when the Polish parliament dedicated the museum to Cardinal Wyszyński, the Franciscans and the Prudnik town authorities have taken joint initiatives to popularize the person of the primate. These activities have also been supported by the Dominican friar Jan Góra, who came from Prudnik. Both religious and cultural events, including holy masses, rallies, celebrations, lectures, or film screenings, are organized periodically. New initiatives are also being developed to commemorate Cardinal Wyszynski, such as tourist paths, commemorative plaques, and beech trees planted in places associated with him. All of these activities are coordinated by the monastery museum of the interned cardinal in Prudnik.

PL

Kardynał Stefan Wyszyński był więziony przez władze komunistyczne od 25 września 1953 roku do 28 października 1956 roku. Jednym z miejsc jego odosobnienia był klasztor w Prudniku-Lesie, gdzie prymas przebywał od 6 października 1954 roku do 29 października 1955 roku. Franciszkanie przed przybyciem kardynała zostali przymusowo wysiedleni przez wojsko, a po przeniesieniu hierarchy do Komańczy odzyskali klasztor dopiero w 1957 roku dzięki zabiegom mieszkańców Prudnika. W odbudowanym klasztorze zakonnicy jedną z cel, w której przebywał uwięziony prymas, przeznaczyli na izbę pamięci hierarchy. Jej otwarcia dokonał kardynał Józef Glemp, prymas Polski, w dniu 8 maja 1983 roku, podczas uroczystości poświęcenia pomnika kardynała Stefana Wyszyńskiego przed klasztorem. Nie zachowało się oryginalne wyposażenie, dlatego w pokoju umieszczono meble pochodzące z czasów uwięzienia prymasa. Aranżacja celi ma poprzez swój realizm przybliżyć nie tylko warunki życia uwięzionego kardynała, lecz także skłonić zwiedzających do lepszego poznania życia hierarchy, jego działalności duszpasterskiej, a także realiów społeczno-politycznych Polski w latach 50. XX wieku. W celu wykorzystania nowoczesnych środków przekazu w 2007 roku otwarto na parterze klasztoru salę audiowizualną z wystawą pamiątek po prymasie oraz grafiką ilustrującą dzieje klasztoru Franciszkanów w Prudniku-Lesie oraz życie i działalność kardynała Stefana Wyszyńskiego. Muzeum jest przykładem kościelnej placówki biograficznej, która realizuje zadania postawione jej przez ustawodawcę eklezjalnego. Oddziałuje bowiem na zwiedzających nie tylko religijnie, lecz także kulturowo. Należy zauważyć, że od 2001 roku, kiedy Sejm RP dedykował go kardynałowi S. Wyszyńskiemu, franciszkanie i władze miasta Prudnik podejmują wspólne inicjatywy popularyzacji osoby prymasa. Działania te wspierał również dominikanin Jan Góra pochodzący z Prudnika. Cyklicznie organizowane są wydarzenia zarówno religijne (msze św., nabożeństwa itp.), jak i kulturalne (rajdy, akademie, wykłady, projekcje filmów). Powstają również nowe inicjatywy upamiętniania kardynała S. Wyszyńskiego: ścieżka turystyczna, tablice pamiątkowe, sadzone są buki „kardynalskie” w miejscach związanych z hierarchą. Centrum tych działań jest klasztorne muzeum internowanego kardynała w Prudniku.

Keywords

EN

Prudnik; Franciscans; Stefan Wyszynski; church museum; internment of the primate

PL

Prudnik; franciszkanie; Stefan Wyszyński; muzeum kościelne; internowanie prymasa

• Publisher: Akademia Zamojska
• Journal: Facta Simonidis
• Year: 2022
• Volume: 15
• Issue: 2
• Pages: 67-84

Dates

published

2022

Contributors

author

Artur Hamryszczak

• Ośrodek Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych KUL

• https://orcid.org/0000000225789971

References

• Bielawny K., Inwigilacja mieszkańców Stoczka Klasztornego i okolicznych miejscowości w czasie uwięzienia kardynała Stefana Wyszyńskiego, w: W służbie Bogu bogatemu w miłosierdzie w archidiecezji i metropolii warmińskiej, red. K. Parzych-Blakiewicz i in., Olsztyn 2017, s. 57-68.
• Cichor D., Jasnogórskie Śluby Narodu, w: Encyklopedia katolicka, t. 7, red. S. Wielgus, Lublin 1997, kol. 1104.
• Czaczkowska E., Między Stoczkiem a Komańczą. Internowanie prymasa Wyszyńskiego w Prudniku. Analiza porównawcza, w: Prymas Stefan Wyszyński więzień Prudnika (6 X 1954 – 29 X 1955), red. W. Dominiak, M. Husak, Prudnik 2015, s. 57-65.
• Folga-Januszewska D., Muzeum: definicja i pojęcie czym jest muzeum dzisiaj, „Muzealnictwo”, 49 (2008), s. 200-203.
• Góra J., Grzegorczyk J., Skrawek nieba albo o Ojcu i Królu, Poznań 2001.
• Góra W., Halek-Malinowska M., Sanktuarium św. Józefa w Prudniku-Lesie, Wrocław 2020.
• Hamryszczak A., Biograficzne Muzeum Dom Pamięci św. Jana Pawła II w Kraczkowej i jego rola duszpastersko-pedagogiczna, „Biografistyka Pedagogiczna”, 6 (2021), nr 2, s. 259-281.
• Hamryszczak A., Muzeum Lat Dziecięcych Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Zuzeli, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 114 (2020), s. 97-122.
• Kopiec J., Prudnik, w: Encyklopedia katolicka, t. 16, red. E. Gigilewicz, Lublin 2012, kol. 557-558.
• Kurowski B., Franciszkanie w Prudniku w latach 1945-1957, w: Prymas Stefan Wyszyński więzień Prudnika (6 X 1954 – 29 X 1955), red. W. Dominiak, M. Husak, Prudnik 2015, s. 11-21.
• Leszczyński M., Funkcja pastoralna muzeów kościelnych (Omówienie dokumentu Stolicy Apostolskiej), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 79 (2003), s. 147-150.
• Muzea Kościoła katolickiego w Polsce. Informator, oprac. B. Skrzydlewska, Kielce 2004.
• Partyka W., Funkcja duszpasterska Muzeum Archidiecezjalnego im. bł. Józefa Sebastiana Pelczara Biskupa w Przemyślu, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 79 (2003), s. 137-145.
• Półturzyccy M. i J., Ślady i pamiątki Prymasa Tysiąclecia, Warszawa-Radom 2008.
• Prymas Stefan Wyszyński więzień Prudnika (6 X 1954 – 29 X 1955), red. W. Dominiak, M. Husak, Prudnik 2015.
• Rusak A., Aktualność pastoralnej i dydaktycznej roli polskich muzeów i skarbców kościelnych, w: Muzeum kościelne w perspektywie zadań i trendów współczesnego muzealnictwa, red. T. Dudek-Bujarek, Katowice 2013, s. 32-38.
• Rygiel I., Wizerunek więzionego kardynała Stefana Wyszyńskiego w oczach współwięźniów: z pamiętnika siostry zakonnej Marii Leonii Graczyk kryptonim „Ptaszyńska” oraz ze wspomnień ks. Stanisława Skorodeckiego, w: Prymas Stefan Wyszyński więzień Prudnika (6 X 1954 – 29 X 1955), red. W. Dominiak, M. Husak, Prudnik 2015, s. 67-71.
• Sitek A., Pobyt kardynała Stefana Wyszyńskiego prymasa Polski w miejscu odosobnienia w Prudniku, w: Prymas Stefan kardynał Wyszyński na Ziemi Opolskiej, red. B. Woźniak, Opole 2001, s. 65-69.
• Skrzydlewska B., Muzeum wyznaniowe. Funkcja – cele –zadania, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 112 (2019) s. 349-362.
• Stefan kardynał Wyszyński. Biografia w fotografiach, red. Z. Peszkowski, Orchard Lake 1969.
• Stolarczyk J., Śladami Prymasa Tysiąclecia, Prudnik 2021.
• Świerdzewska I., Śladami Prymasa Tysiąclecia. Przewodnik po miejscach związanych z kard. Stefanem Wyszyńskim, Warszawa 2021.
• Wyszyński S., „Sursum Corda!”, w: Wszystko postawiłem na Maryję, Warszawa 2007, s. 124-130.
• Wyszyński S., Zapiski więzienne, Warszawa 2006.
• Zieliński Z., Wielka Nowenna, w: Encyklopedia katolicka, t. 20, red. E. Gigilewicz, Lublin 2014, kol. 496-497.
• Żaryn J., Aresztowanie Prymasa Polski – okoliczności, przebieg, konsekwencje (1956-1957), „Studia Prymasowskie”, 1 (2007), s. 47-69.
• Żebrowski K., Źródła „Krystyna” i „Ptaszyńska” – najbliżsi współtowarzysze uwięzionego Prymasa, „Studia Prymasowskie”, 6 (2012), s. 191-198.

Identifiers

DOI

10.56583/fs.2005

Biblioteka Nauki

26850558