Jan Paweł II jako homo viator. Refleksje literaturoznawcy w perspektywie nawiązań papieża do literatury pięknej podczas jego podróży apostolskich

• Authors: Anastazja Seul

Title variants

EN

John Paul II as a Homo Viator: Reflections of a Literary Scholar on the Pope’s References to Literature during his Apostolic Journeys

Abstracts

EN

This article explores the etymology and symbolic significance of the Latin term homo viator and its application to Pope John Paul II, who taught that eternal life is the goal of human existence, and that in order to achieve it, one must build communio personarum. The article focuses on the literature that the Pope cited during his pilgrimages as an illustration of this teaching. By quoting the words of writers and poets, the Holy Father encouraged concern for proper relationships with oneself, with other people, and with God.

PL

W artykule pt. Jan Paweł II jako homo viator. Refleksje literaturoznawcy w perspektywie nawiązań papieża do literatury pięknej podczas jego podróży apostolskich ukazano najpierw etymologię i znaczenie łacińskiego terminu homo viator. Zwrócono uwagę na jego znaczenie symboliczne. Przedstawiono Jana Pawła II jako człowieka, który pokazywał życie wieczne jako cel życia na ziemi i nauczał, że aby ten cel osiągnąć, trzeba budować communio personarum. Literatura piękna, którą cytował papież podczas swoich pielgrzymek, stanowi ilustrację tej tezy. Ojciec Święty, przywołując słowa pisarzy i poetów, zachęcał do troski o właściwe relacje w trzech wymiarach: do siebie samego, do innych ludzi, do Boga.

Keywords

EN

John Paul II; personalism; literature; responsibility; homo viator; communio personarum

PL

Jan Paweł II; personalizm; literatura piękna; odpowiedzialność; homo viator; communio personarum

• Publisher: Akademia Zamojska
• Journal: Facta Simonidis
• Year: 2023
• Volume: 16
• Issue: 1
• Pages: 279-303

Dates

published

2023

Contributors

author

Anastazja Seul

• Uniwersytet Zielonogórski

• https://orcid.org/0000000171372109

References

• Barac A., Literatura narodów Jugosławii, tłum. M. Krukowska, Wrocław 1969.
• Bartnik C., Naród i jego dzieje jako «personarum in communione», w: Człowiek w poszukiwaniu zagubionej tożsamości. „Gdzie jesteś Adamie”, red. T. Styczeń, Lublin 1987, s. 186-200.
• Dunajski A., Literatura piękna jako „locus theologicus”, „Studia Pelplińskie”, 1981, nr 12, s. 105-124.
• Galarowicz J., Człowiek jest osobą. Podstawy antropologii filozoficznej Karola Wojtyły, Kęty 2000.
• Halkiewicz-Sojak G., Norwidowskie metafory i definicje piękna, w: Piękno wieku dziewiętnastego. Studia i szkice z historii literatury i estetyki, red. E. Nowicka, Z. Przychodniak, Poznań 2008, s. 51-63.
• Hałas S., Biblijne słownictwo miłości i miłosierdzia na zderzeniu kultur. Określenia hebrajskie i ich greckie odpowiedniki, Kraków 2011.
• Haynes S.A., Kraj ludzi wolnych, https://pl.wikipedia.org/wiki/Hymn_Belize [dostęp: 25.03.2022].
• Kallenbach J., Wstęp, w: A. Mickiewicz, Dziady. Część trzecia, oprac. J. Kallenbach, Kraków 1925 (Biblioteka Narodowa. Seria 1, nr 20), s. 3-33, https://polona.pl/item/dziady-czesc-trzecia,ODk3NjMwNzU/6/#info:metadata [dostęp: 11.02.2022].
• Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
• Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 1990.
• Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Warszawa 2000.
• Kowalczyk S., Człowiek a społeczeństwo. Zarys filozofii społecznej, Lublin 2005.
• Kowalczyk S., Naród, państwo, Europa. Z problematyki filozofii narodu, Radom 2003.
• Kulesza M., Jan Paweł II jako romantyk. Uwagi na marginesie papieskich odwołań do dzieł Adama Mickiewicza, w: Kultura nie tylko literacka. W kręgu myśli Karola Wojtyły – Jana Pawła II, cz. 1, red. E. Bednarczyk-Stefaniak, A. Seul, Zielona Góra 2017 (Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego. Seria Scripta Humana, t. 8), s. 155-176.
• Kusak L., Maxa Stirnera koncepcja jednostki i społeczeństwa, w: M. Stirner, Jedyny i jego własność, tłum. J. i A. Gajlewiczowie, wstęp L. Kusak, Warszawa 1995, s. VII-XXXV.
• Latawiec C., Cyprian Kamil Norwid i jego czasy (pierwsze dziesięciolecie twórczości Norwida), [cz.] 4: Promethidion na tle platońskich systemów estetycznych XVIII i XIX wieku, Poznań [1938].
• Łempicka A., Wstęp, w: S. Wyspiański, Wyzwolenie, oprac. A. Łempicka, Wrocław 1970 (Biblioteka Narodowa. Seria 1, nr 200), s. III-CLIII.
• M.K. [Marek Kreutz], Wstęp, w: Ch. Baudelaire, Sztuczne raje, tłum. M. Kreutz, P.A. Majewski, Warszawa 1992, s. 5-10.
• Majchrowski Z., Kuszenie księdza Piotra, w: Dziady Adama Mickiewicza. Poemat. Adaptacje. Tradycje, red. B. Doppart, Kraków 1999, s. 93-112.
• Marcel G., Tajemnica bytu, tłum. M. Frankiewicz, przedm. K. Tarnowski, Kraków 1995.
• Marcel G., Wartość i nieśmiertelność, w: G. Marcel, Homo viator. Wstęp do metafizyki nadziei, tłum. P. Lubicz, posł. A. Podsiad, Warszawa 1984, s. 139-159.
• Marcel G., Wstęp autora, w: G. Marcel, Homo viator. Wstęp do metafizyki nadziei, tłum. P. Lubicz, posł. A. Podsiad, Warszawa 1984, s. 7-11.
• Maryniarczyk A., Homo Viator, „Człowiek w Kulturze”, 23 (2013), s. 29-35.
• Mickiewicz A., Dziady. Część trzecia, oprac. J. Kallenbach, Kraków 1925 (Biblioteka Narodowa. Seria 1, nr 20), https://polona.pl/item/dziady-czesc-trzecia,ODk3NjMwNzU/6/#info:metadata [dostęp: 11.02.2022].
• Mokry W., Apostolskie słowo Jana Pawła II na Ukrainie 2001 roku, Kraków 2002.
• Napiórkowski S.C., Jak uprawiać teologię, Wrocław 1994.
• Norwid C., Promethidion, rzecz w dwóch dialogach z epilogiem, fragm. Bogumił, w: C. Norwid, Poematy, zbiór, ustalenie tekstu, wstęp i uwagi krytyczne J.W. Gomulicki, Warszawa 1971 (Pisma Wszystkie, t. 3), s. 423-471.
• Paxton J., Liechtenstein, in: The Statesman’s Year-Book, ed. J. Paxton, London 1974, s. 1079.
• Pieńkos J., Słownik łacińsko-polski, Warszawa 1993.
• Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, red. H. Zgółkowa, t. 14, Poznań 1998.
• Przebinada G., Większa Europa. Papież wobec Rosji i Ukrainy, Kraków 2001.
• Rynio A., Argumenty potwierdzające obiektywną wartość pedagogicznego przesłania Jana Pawła II, w: Pedagogia Jana Pawła II wyzwaniem dla współczesnej myśli i teorii wychowania, red. D. Waloszek, Mysłowice 2008, s. 36-51.
• Sawicki S., Wstęp, w: C. Norwid, Promethidion. Rzecz w dwóch dialogach z epilogiem, wstęp i oprac. S. Sawicki, Kraków 1997, s. 5-50.
• Schädler E., Das Fürstentum Liechtenstein, die letzte Monarchie im Herzen der Alpen, Vaduz 1953.
• Seul A., Biblia w powieści Romana Brandstaettera „Jezus z Nazarethu”, Zielona Góra 2004.
• Seul A., Jan Chrzciciel – Brat Pustynny według Romana Brandstaettera, Lublin 2004.
• Seul A., Literatura polska w wypowiedziach Jana Pawła II. Sacrum, prawda, dobro, piękno, Poznań 2014.
• Seul A., Odniesienia do myśli i języka Cypriana Norwida w wypowiedziach Jana Pawła II podczas pielgrzymek do Polski, w: Język religijny dawniej i dziś (w kontekście teologicznym i kulturowym). Materiały z konferencji, Gniezno, 22-24 września 2008, red. P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak, M. Rybka, Poznań, 2009, s. 95-103.
• Seul A., Odwołania do kultury literackiej narodów słowiańskich podczas pielgrzymek Jana Pawła II do krajów Europy Środkowej (Bułgaria, Chorwacja, Czechosłowacja, Słowacja, Słowenia), w: Kultura nie tylko literacka. W kręgu myśli Karola Wojtyły – Jana Pawła II, cz. 2, red. D. Kulczycka, A. Seul, Zielona Góra 2018 (Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego. Seria Scripta Humana, t. 10), s. 115-130.
• Seul A., Perspektywa personalistyczna pism Cypriana Norwida przywołanych przez Jana Pawła II podczas pielgrzymek do Polski, in: Personalizmus a súčasnosť I. Zborník príspevkov z medzinárodnej vedeckej konferencie, eds. P. Dancák et al., Prešov 2010, s. 221-232.
• Skrót zarysu teologii (Sumy teologicznej) św. Tomasza z Akwinu OP, skrót i objaśn. F.W. Bednarski, Warszawa 2006.
• Słownik łacińsko-polski, t. 5, red. M. Plezia, Warszawa 1979.
• Smaga J., Wstęp, w: F. Dostojewski, Bracia Karamazow. Powieść w czterech częściach z epilogiem, t. 1, cz. 1-2, tłum. A. Wat, oprac. J. Smaga, Wrocław 1995 (Biblioteka Narodowa. Seria 2, nr 237), s. III-CXIII.
• Stirner M., Jedyny i jego własność, tłum. i przyp. J. i A. Gajlewiczowie, wstęp L. Kusak, Warszawa 1995.
• Stopyra A., Literatura i kultura Księstwa Liechtenstein, rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem prof. dra hab. Tomasza G. Pszczółkowskiego w Instytucie Germanistyki na Wydziale Neofilologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2006.
• Streissguth T., Belize in Pictures, Minneapolis 2010, https://books.google.pl/books?id=Hyk2k-eVvN8C&pg=PA69&dq=Belize+anthem&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwjJ7bekh6r3AhXrsosKHc3mDCsQ6AF6BAgIEAI#v=onepage&q&f=false [dostęp: 24.02.2022].
• Styczeń T., Być sobą, to przekraczać siebie. O antropologii Karola Wojtyły, w: K. Wojtyła, Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, red. T Styczeń i in., Lublin 2000, s. 491-526.
• Szczukowski I., Homo inquietus homo ardens homo viator, „Pamiętnik Literacki”, 99 (2008), nr 1, s. 17-29.
• Szewczenko T., Archimedes i Galilej, w: T. Szewczenko, Kobziarz, tłum. P. Kupryś, Lublin 2008, s. 716-717.
• Szymik J., Problem teologicznego wymiaru dzieła Czesława Miłosza, Katowice 1995.
• Szymik J., W poszukiwaniu teologicznej głębi literatury. Literatura piękna jako locus theologicus, przedm. A. Nossol, Katowice 1994.
• Św. Augustyn, Wyznania, tłum. i wstęp K. Wisłocka-Remerowa, Kraków 1929.
• Św. Augustyn, Wyznania, tłum. Z. Kubiak, Kraków 2008.
• Toruń W., „Cóż wiesz o pięknem?…”. Norwida pytanie o piękno, w: Piękno wieku dziewiętnastego. Studia i szkice z historii literatury i estetyki, red. E. Nowicka, Z. Przychodniak, Poznań 2008, s. 65-77.
• Urbański S., Pokora, w: Leksykon duchowości katolickiej, red. M. Chmielewski, Lublin–Kraków 2002, s. 647-648.
• Varillon F., Pokora Boga, tłum. W. Sukiennicka, [Warszawa] 1977.
• Wojtyła K., O poszukiwaniu podstaw perfekcjoryzmu w etyce, w: K. Wojtyła, Zagadnienie podmiotu moralności, red. T. Styczeń i in., Lublin 1991, s. 201-212.
• Wojtyła K., Osobowa struktura samostanowienia, w: K. Wojtyła, Osoba i czyn i inne studia antropologiczne, red. T. Styczeń i in., Lublin 2000, s. 421-432.
• Wojtyła K., Problem teorii moralności, w: W nurcie zagadnień posoborowych, t. 3, red. B. Bejze, Warszawa 1969, s. 217-249.
• Wojtyła K., Znak sprzeciwu. Rekolekcje na Watykanie od 5 do 12 marca 1976, Kraków 1995.
• Wyspiański S., Wyzwolenie, oprac. A. Łempicka, Wrocław 1970 (Biblioteka Narodowa. Seria 1, nr 200).
• Zaleski A., Wprowadzenie do „Promethidiona”, w: C. Norwid, Promethidion, rzecz w dwóch dialogach z epilogiem, wstęp i koment. A. Zaleski, Warszawa 1989, s. 5-48.

Identifiers

DOI

10.56583/fs.2123

Biblioteka Nauki

26850513