The Jews and the evacuation of Russians from the Kingdom of Poland in 1915

• Authors: Konrad Zieliński

Abstracts

PL

Szacuje się, że w pierwszym roku wojny z Królestwa Polskiego ewakuowano około 1 200 000 osób (w tym oficerów carskich, nauczycieli rosyjskich, urzędników, duchowieństwo prawosławne, robotników fabryk wojskowych i kolejarzy). Próba oszacowania liczby mieszkańców Królestwa Polskiego, którzy z powodu wydarzeń wojennych zostali zmuszeni do przeniesienia się do Rosji, nie jest łatwa. Ocenia się, że do momentu, gdy państwa centralne zaczęły zajmować cały kraj, od 800 do 1 000 000 osób – poza etnicznymi Rosjanami – było zmuszonych do przeprowadzki lub dobrowolnego wyjazdu z Polski, ale liczby te obejmują również część Galicji zajętą przez ludność narodową. Dane dotyczą głównie Polaków i trudno ustalić liczbę uchodźców innych narodowości, zwłaszcza Żydów, którzy często byli wysyłani z miejsca na miejsce i nie opuszczali terytorium kraju. Przyjmując najczęściej podawaną łączną liczbę 1 000 000 osób przesiedlonych z „rosyjskiej Polski”, Litwy i Galicji oraz biorąc pod uwagę fakt, że polskie organizacje ratownicze nie zarejestrowały się i nie wiedziały o losach wszystkich ewakuowanych osób, liczbę uciekinierów z „rosyjskiej Polski” szacuje się na 750 000–850 000 tys. Według statystyk sporządzonych przez żydowskie komitety pomocy w Petersburgu, Moskwie, Kijowie i Odessie na dzień 20 maja 1915 r. 526 tys. Żydów z Królestwa Polskiego, województw litewskich, Wołynia, Podola i Kurlandu oraz okupowana część Galicji została zesłana, ewakuowana lub uciekła z powodu zbliżających się wojsk. Według niektórych źródeł ok. 340 000 z nich było mieszkańcami Królestwa Polskiego. Ewakuacji Rosjan w 1915 roku towarzyszyły nie tylko najgwałtowniejsze wypędzenia, ale także polityka spalonej ziemi. Najbardziej ucierpieli chłopi i Żydzi. Jednak dla Żydów z Polski i Litwy wojna i ewakuacja były jednym z najtrudniejszych doświadczeń, jakie kiedykolwiek napotkali. Okazało się, że armia carska była prawdziwym filarem antysemityzmu, ale rabunki i zniszczenia powodowane przez wojsko były intensyfikowane przez miejscową ludność.

EN

It is estimated that during the first year of the war about 1,200,000 people were evacuated from the Kingdom of Poland (including tsarist officers, Russian teachers, officials, Orthodox clergy, workers from military factories and railroaders). The attempt to estimate the number of the inhabitants of the Kingdom of Poland who were forced to move to Russia due to the war events is not easy. It is estimated that up to the moment when the Central States started to occupy the whole country, 800,000 to 1,000,000 people – besides ethnic Russians – were either forced to move or voluntarily left Poland, but those figures include also the part of Galicia occupied by the Russians. The data considers mostly Poles, and it’s difficult to establish the number of refugees of other nationalities, especially the Jews, who were often sent from place to place and did not leave the territory of the country. Accepting the most often quoted total number of 1,000,000 people displaced from the ‘Russian Poland’, Lithuania and Galicia and taking into consideration the fact that the Polish rescue organisations did not register and did not know about the fate of all the evacuated people, we may estimate the number of the escapees from ‘Russian Poland’ as 750,000 – 850,000 thousand. According to the statistics prepared by the Jewish aid committees in St. Petersburg, Moscow, Kiev and Odessa for the day of 20 May 1915, 526,000 Jews from the Kingdom of Poland, the Lithuanian provinces, the Volhynia, Podole and Kurland, as well as the occupied part of Galicia were exiled, evacuated or escaped because of the approaching troops. According to some sources, ca. 340,000 of them were inhabitants of the Kingdom of Poland. The evacuation of Russians in 1915 was accompanied not only by the most violent expulsions, but also by scorched earth policy. The peasants and the Jews were among those who suffered the most. However, for the Jews from Poland and Lithuania the war and evacuation was one of the most difficult experiences they had ever encountered. It turned out that the tsarist army was a true pillar of anti-Semitism, but robberies and destructions caused by the army were escalated by the local population.

Keywords

EN

The Kingdom of Poland; Galicia; Jews; war

PL

Królestwo Polskie; Galicja; Żydzi; wojna

• Publisher: Akademia Zamojska
• Journal: Studia Żydowskie. Almanach
• Year: 2016
• Volume: 6
• Issue: 6
• Pages: 11-20

Dates

published

2016

Contributors

author

Konrad Zieliński

References

• Deák I., Jewish Soldiers in Austro-Hungarian Society, New York 1990.
• Gatrell P., A Whole Empire Walking. Refugees in Russia during World War I, Bloomington-Indianapolis 1999
• Goldin S., Deportation of Jews by the Russian Military Command 1914–1915, „Jews in Eastern Europe”, 2000, no. 1 (41, Spring).
• Holzer J., Molenda J., Polska w pierwszej wojnie światowej, Warszawa 1963.
• Jeřábek R., The Eastern Front 1914-1918, in: The Last Years of Austria-Hungary (Essays in Political and Military History 1908-1918), ed. M. Cornwall, Exeter 1990.
• Kahan A., The Diary of Anne Kahan. Siedlce, Poland, 1914-1916, „YIVO Annual” 1983, vol. 18.
• Korzeniowski M., Na wygnańczym szlaku... Działalność Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego na Białorusi w latach 1915-1918, Lublin 2001.
• Laudyn S., A World Problem. Jews – Poland – Humanity, Part I, transl. A.J. Zieliński, W.K., Chicago 1920.
• Najdus W., Uchodźcy polscy w Rosji w latach 1917--1918, „Kwartalnik Historyczny”, 1957, nr 6.
• Paléologue M., Rosja carów w czasie Wielkiej Wojny, w: Polska w pamiętnikach Wielkiej Wojny 1914-1918, wybór i oprac. M. Sokolnicki, Warszawa 1925.
• Piotrowskij-Sztern J., Jewrei w russkoj armii 1827-1914, Moskwa 2003.
• Przeniosło M., Chłopi Królestwa Polskiego w latach 1914-1918, Kielce 2003.
• Przeniosło M., Straty i zniszczenia wojenne na terenach wiejskich Królestwa Polskiego w latach 1914-1915, in: Wieś polska wobec wyzwań, przełomów i zagrożeń (XIX i XX w.), vol. 1, ed. M. Przeniosło, S. Wiech, Kielce 2002.
• „Russkoje Znamja”, 1916, nr 122.
• Schmidl E.A., Juden in der K. (u) K. Armee 1788-1918 (Jews in the Habsburg Armed Forces), Eisenstadt 1989.
• Schuster F.M., Between all fronts: The impact of World War I on Eastern-European Jewry, „Medaon – Magazin für jüdisches Leben in Forschung und Bildung”, 2016, no. 10 (18).
• Yarmolinsky A., The Jews and Other Minor Nationalities Under the Soviets, New York 1928.
• Śladkowski W., Opinia publiczna we Francji wobec sprawy polskiej w latach 1914-1918, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976.
• Zbiór dokumentów dotyczących sprawy polskiej. Sierpień 1914 r. – Styczeń 1915 r., b.m.w. 1915.
• Zieliński K., Problematyka żydowska i deputowani-Żydzi w rosyjskiej Dumie Państwowej (1906-1914), in: Z dziejów pewnego eksperymentu. Parlamentaryzm rosyjski na progu XX stulecia w kontekście kształtowania się świadomości politycznej narodów imperialnej Rosji, red. A. Duszyk, K. Latawiec, M. Mądzik, Radom 2008.
• Zieliński K., Stosunki polsko-żydowskie na ziemiach Królestwa Polskiego w czasie pierwszej wojny światowej, Lublin 2005.

Identifiers

DOI

10.56583/sz.152

Biblioteka Nauki

2116872