Poczucie partycypacji rodziców w kształtowaniu i rozwijaniu kompetencji międzykulturowych dzieci w młodszym wieku szkolnym we współczesnej wielokulturowej przestrzeni życia i edukacji. Doniesienie z badań

• Authors: Ewa Kochanowska

Title variants

EN

Parents’ sense of participation in shaping and developing intercultural competences in children at the early school age in the contemporary multicultural spaces of life and education. Report on research

Abstracts

EN

Introduction. The variability and dynamics of the contemporary multicultural spaces of life and education result in the need for joint and integrated new solutions aimed at developing strategies for intercultural education of children by all education entities, including the family. Raising a child with a high level of intercultural competence, who shows valuable attitudes and is able to actively participate in both national and global culture is an important task for parents. Aim. The aim of the research was to determine the sense of participation of parents of students at the early school age in shaping and developing intercultural competencies of children, i.e., examining how parents perceive their role in the process of intercultural education of children and what actions they take in this regard. Materials and methods. The article presents the results of qualitative research embedded in the interpretative paradigm, conducted using the individual open-ended interview method. The study involved parents of children at the early school age. Results. On the basis of the analysis of parents’ statements, categories of answers were distinguished, reflecting the ways of understanding the essence of intercultural competencies, and perceiving their role in shaping and developing them. Conclusion. Determining how parents understand the essence of activities aimed at shaping and developing intercultural competencies of children at the early school age can be the basis for planning and implementing integrated activities of the school and family in the context of the challenges faced by the child in the contemporary multidimensional and dynamic spaces of life and education characterized by multiculturalism.

PL

Wprowadzenie. Zmienność i dynamika współczesnej wielokulturowej przestrzeni życia i edukacji wywołują potrzebę podejmowania przez wszystkie podmioty edukacji – w tym rodzinę – wspólnych, zintegrowanych działań, zmierzających do wypracowania nowych rozwiązań i strategii na rzecz edukacji międzykulturowej dzieci. Wychowanie dziecka z wysokim poziomem kompetencji międzykulturowych, dziecka, które prezentuje wartościowe postawy oraz potrafi aktywnie uczestniczyć w kulturze zarówno narodowej, jak i globalnej jest ważnym zadaniem, stojącym przed rodzicami. Cel. Celem podjętych badań było ustalenie poczucia partycypacji rodziców uczniów w młodszym wieku szkolnym w kształtowaniu i rozwijaniu kompetencji międzykulturowych dzieci, czyli zbadanie, w jaki sposób rodzice postrzegają swoją rolę w procesie edukacji międzykulturowej dzieci i jakie działania podejmują w omawianym zakresie. Materiały i metody. W artykule zaprezentowano wyniki badań jakościowych, osadzonych w paradygmacie interpretatywnym, przeprowadzonych za pomocą metody indywidualnego wywiadu otwartego. Badaniami objęto rodziców dzieci w młodszym wieku szkolnym. Wyniki. Na podstawie analizy wypowiedzi rodziców wyodrębniono kategorie odpowiedzi, odzwierciedlające sposoby rozumienia istoty kompetencji międzykulturowych oraz postrzegania swojej roli w ich kształtowaniu i rozwijaniu. Wnioski. Ustalenie sposobu rozumienia przez rodziców istoty działań, które mają na celu kształtowanie i rozwijanie kompetencji międzykulturowych dzieci w młodszym wieku szkolnym może stanowić podstawę do planowania i wdrażania zintegrowanych działań szkoły i rodziny w kontekście wyzwań, stojących przed dzieckiem we współczesnej wielowymiarowej i dynamicznej przestrzeni życia i edukacji nacechowanej wielokulturowością.

Keywords

PL

wielokulturowość; edukacja; kompetencje międzykulturowe; partycypacja; rodzina; dziecko w młodszym wieku szkolnym

EN

multiculturalism; education; intercultural competencies; participation; family; children at the early school age

• Publisher: Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Pedagogiki. Zakład Historii Edukacji
• Journal: Wychowanie w Rodzinie
• Year: 2023
• Volume: XXX
• Issue: (1/2023)
• Pages: 63-78

Dates

published

2023

Contributors

author

Ewa Kochanowska

• Uniwersytet Bielsko-Bialski, Wydział Humanistyczno-Społeczny, Instytut Pedagogiki

References

• Babbie, E. (2008). Podstawy badań społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Badowska, M. (2018). Kompetencje społeczne i międzykulturowe nauczycieli i pedagogów w świetle badań własnych. Kultura i Edukacja, 3 (121), 184-200.
• Bryant, P. E., Colman, A. M. (red.) (1997). Psychologia rozwojowa. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Chromiec, E. (2004). Dziecko wobec obcości kulturowej. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Chromiec, E. (2006). Edukacja w kontekście różnicy i różnorodności kulturowej. Kraków: Impuls.
• Cierpka, A. (2002). Tożsamość jednostki wśród rodzinnych narracji. W: J. Trzebiński (red.), Narracja jako sposób rozumienia świata (ss. 173-187). Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie.
• Didier, J. (1992). Słownik filozofii. Katowice: Książnica.
• Dobrowolska, B. (2012). Kompetencje nauczycieli a wielokulturowość w świetle badań własnych. Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne, 21, 15-33.
• Dubis, M. (2019). Współpraca: Nauczyciel – uczeń – rodzic: Wymiary relacji wychowawczej i edukacyjnej. Studia Paedagogica Ignatiana, 1(22), 149-175.
• Gołka, M. (1997). Oblicza wielokulturowości. W: M. Kempny, A. Kapciak, S. Łodziński (red.), U progu wielokulturowości (ss. 55-67). Warszawa: Oficyna Wydawnicza.
• Górniewicz, J. (2001). Kategorie pedagogiczne. Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski.
• Gromadzka, B. (2016). Szkoła – nauczyciel – grupa w środowisku zróżnicowanym kulturowo na przykładzie uczniów romskich w polskich szkołach. Polonistyka. Innowacje, 4, 125-135.
• Hammerslay, M., Atkinson, P. (2000). Metody badań terenowych. Poznań: Zysk i S-ka.
• Hruzd, A. (2011). Rodzina jako obszar zainteresowań pedagogiki międzykulturowej. Pogranicze. Studia Społeczne, XVII (2011), 43-53.
• Intercultural education: Managing diversity, strengthening democracy: Adopted texts and report [Edukacja międzykulturowa: zarządzanie różnorodnością, wzmacnianie demokracji. Przyjęte teksty i raport]. Pobrane z: https://rm.coe.int/declaration-by-the-european-ministers-ofeducation-on-intercultural-ed/16807462b5.
• Łukasik, B. (2014). O potrzebie refleksji w zawodzie nauczyciela. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika, 23, 209-217.
• Maj, A. (2017). Dialog dzieci i nauczycieli w żłobkach Reggio Emilia. Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 2(5), 48-64.
• Mazurkiewicz, P. (1996). Tolerancja błogosławieństwo czy przekleństwo. Społeczeństwo Otwarte, 10, 8-13.
• Męczkowska, A. (2002). Od świadomości nauczyciela do konstrukcji świata społecznego: Nauczycielskie koncepcje wymagań dydaktycznych a problem rekonstrukcji kompetencji ucznia. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls
• Młynarczuk-Sokołowska, A. (2016). Teoria i praktyka międzykulturowej edukacji nieformalnej w kontekście działań adresowanych do dzieci. Białystok: Fundacja Uniwersytetu w Białymstoku. Neuman, W. L. (1994). Social research methods: Qualitative and quantitative approaches [Metody badań społecznych: Podejście jakościowe i ilościowe]. Boston: Allyn and Bacon. Neuner, G. (2014). Edukacja międzykulturowa i jej wymiary. W: J. Huber (red.), Kompetencje międzykulturowe dla wszystkich: Przygotowanie do życia w różnorodnym świecie (ss. 11-42). Warszawa: Rada Europy, Ośrodek Rozwoju Edukacji.
• Nikitorowicz, J. (2019). Edukacja i komunikacja międzykulturowa w kształtowaniu kompetencji międzykulturowych. Edukacja, 3(150), 6-17.
• Nikitorowicz, J. (2001a). Od podmiotowości do międzykulturowości i z powrotem: Próba interpretacji niektórych perspektyw teoretycznych. W: T. Lewowicki, E. Ogrodzka-Mazur (red.), W poszukiwaniu teorii przydatnych w badaniach międzykulturowych (ss. 15-27). Cieszyn: UŚ – Filia w Cieszynie.
• Nikitorowicz, J. (2001b). Pogranicze – tożsamość – edukacja międzykulturowa. Białystok: Wydawnictwo Trans Humana.
• Nowakowska-Buryła, I. (2016). Edukacja międzykulturowa dziecka z perspektywy pedagogów i rodziców. W: J. Nikitorowicz, A. Młynarczuk-Sokołowska, U. Namiotko (red.), Edukacja w warunkach wielokulturowości: Konteksty społeczno-metodyczne (ss. 150-168). Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
• Pyżalski, J., Łuczyńska, A., Kata, G., Plichta, P., Poleszak, W., Mróz, J. T., Wójcik, M. (2022). Razem w klasie: Dzieci z Ukrainy w polskich szkołach: Potencjały i wyzwania w budowaniu wielokulturowej szkoły w kontekście wojny w Ukrainie według nauczycielek i nauczycieli. Raport z badania. Fundacja Szkoła z Klasą. Pobrane z: https://www.szkolazklasa.org.pl/materialy/razem-w-klasie-dzieci-z-ukrainy-w-polskich-szkolach/.
• Rembierz, M. (2018). Edukacja międzykulturowa jako ćwiczenie duchowe: Pedagogiczne wymiary kształtowania kultury duchowej i rozumienia wartości ponadkulturowych w kontekście zróżnicowania religijnego i pluralizmu światopoglądowego. Edukacja Międzykulturowa, 2, 90-130. Ron, P. (2007). Elderly People’s Attitudes and perceptions of aging and old age: The role of cognitive dissonance? [Postawy i postrzeganie starzenia się i starości: Rola dysonansu poznawczego?]. International Journal of Geriatric Psychiatry, 22, 656-662. Schmidt-Behlau, B. (2005). Europejska Sieć Międzykulturowej Edukacji Dorosłych (NILE). Edukacja Ustawiczna Dorosłych, 1(48), 44-50.
• Silverman, D. (2008). Interpretacja danych jakościowych: Metody analizy rozmowy, tekstu i interakcji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Sobol, E. (1997). Słownik wyrazów obcych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Suchodolska, J. (2000). Rodzinne uwarunkowania kształtowania się i rozwoju tożsamości „podwojonej” i „rozproszonej” w sytuacji Pogranicza (na przykładzie pogranicza polsko-czeskiego). W: T. Lewowicki, J. Suchodolska (red.), Rodzina – wychowanie – wielokulturowość (ss. 35-47). Cieszyn – Warszawa: Uniwersytet Śląski – Filia w Cieszynie, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP w Warszawie.
• Suchodolska, J. (2009). Edukacja międzykulturowa drogą kształtowania wrażliwości na Innego. W: T. Lewowicki, E. Ogrodzka-Mazur, J. Urban (red.), Społeczne uwarunkowania edukacji międzykulturowej: Konteksty teoretyczne (ss. 265-274). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Śniegulska, A. (2019). Rodzina przestrzenią wychowania do międzykulturowości. Horyzonty Wychowania, 18(48), 33-43
• Szerląg, A. (2014). Kulturowy potencjał wychowania w rodzinie na styku kultur – orientacje rodziców i dzieci. Wychowanie w Rodzinie, 9, 23-40.
• Sztompka, P. (2010). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
• Tędziagolska, M., Walczak, B. Żelazowska-Kosiorek, B. (2022). Szkoła zróżnicowana kulturowo: Wyzwania i potrzeby związane z napływem uczniów z Ukrainy. Pobrane z: https://ceo.org.pl/ wp-content/uploads/2022/09/CEO_Szkola-zroznicowana_kulturowo_raport_sierpien22.pdf.
• The Charter of the City and ChildhoodCouncils [Statut Miasta i Rady ds. Dzieciństwa] (2002). Italy: Reggio Children.
• Weigl, G., Łukaszewski, W. (1992). Uprzedzenia i stereotypy etniczne u dzieci: Przeciwdziałanie i modyfikacja. Opole: Uniwersytet Opolski.
• Wołoszynowa, L. (1975). Młodszy wiek szkolny. W: M. Żebrowska (red.), Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży (ss. 532-541). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Identifiers

DOI

10.61905/wwr/175092

Biblioteka Nauki

29807918