Pojęcie ‘Demokratie’ (‘demokracja’) i jego profilowanie we współczesnym niemieckim dyskursie publicznym

• Authors: Monika Grzeszczak

Abstracts

PL

Celem artykułu jest rekonstrukcja pojęcia ‘Demokratie’ (‘demokracja’) w języku niemieckim me- todą „definicji kognitywnej” opartej na założeniach zaprezentowanych w pracach Jerzego Bartmińskiego. Ten typ definicji wykracza poza paradygmat definicji klasycznej, ograniczającej się do podania w definiensie cech koniecznych i wystarczających, poszerza perspektywy definiowania pojęć, stanowi też przykład „definicji maksymalistycznej”. Za podstawę materiałową posłużyły trzy źródła danych, a mianowicie: słowniki języka niemieckiego, empiryczne badania ankietowe oraz teksty prasowe. Na podstawie zgromadzonego materiału językowego ustalono zespół cech przypisywanych demokracji przez użytkowników języka niemieckiego, tzw. elementy bazowe, wspólne różnym dyskursom. W dalszej kolejności zarysowane zostały różne sposoby konceptualizacji pojęcia ‘Demokratie’ w wybranych typach dyskursu publicznego w Niemczech końca XX i pierwszej dekady XXI wieku.

Keywords

PL

demokracja; definicja kognitywna; dyskurs; profilowanie

• Publisher: Instytut Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: tekst i dyskurs - text und diskurs
• Year: 2021
• Issue: 15
• Pages: 417-433

Dates

published

2021

Contributors

author

Monika Grzeszczak

References

• Bartmiński Jerzy (1986): Czym zajmuje się etnolingwistyka. Akcent, 4(26), 16‒22. Google Scholar
• Bartmiński Jerzy (1988): Definicja kognitywna jako narzędzie opisu konotacji słowa. W: Bartmiński Jerzy (red.): Konotacja. Lublin, 169‒183. Google Scholar
• Bartmiński Jerzy (1993): Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata. W: Bartmiński Jerzy (red.): Profilowanie pojęć. Wybór prac. Lublin, 90‒107. Google Scholar
• Bartmiński Jerzy (2002): Lubelska etnolingwistyka. Analecta, 1‒2, 29‒42. Google Scholar
• Bartmiński Jerzy (red.) (2006a): Język – wartości – polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych. Lublin. Google Scholar
• Bartmiński Jerzy (2006b): Niektóre problemy i pojęcia etnolingwistyki lubelskiej. Etnolingwistyka, 18, 77‒90. Google Scholar
• Bartmiński Jerzy (2008): Wartości i ich profile medialne. W: Kamińska-Szmaj Irena, Piekot Tomasz, Poprawa Marcin (red.): Oblicza komunikacji. Ideologie w słowach i obrazach. Wrocław, 23‒41. Google Scholar
• Bartmiński Jerzy (2012): Der Begriff des sprachlichen Weltbildes und die Methoden seiner Operationalisierung. tekst i dyskurs – text und diskurs, 5, 261‒289. Google Scholar
• Bartmiński Jerzy (2014): Ankieta jako pomocnicze narzędzie rekonstrukcji językowego obrazu świata. W: Bielińska-Gardziel Iwona, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, Szadura Joanna (red.): Wartości w językowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów 3. Problemy eksplikowania i profilowania pojęć. Lublin, 279–308. Google Scholar
• Bartmiński Jerzy (2018): „Etnolingwistyka” na jubileusz Profesor Anny Wierzbickiej. Etnolingwistyka, 30, 9‒13. Google Scholar
• Bartmiński Jerzy, Chlebda Wojciech (2013): Problem konceptu bazowego i jego profilowania – na przykładzie polskiego stereotypu ‘Europy’. Etnolingwistyka, 25, 69‒95. Google Scholar
• Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska Stanisława (1998): Profile a podmiotowa interpretacja świata. W: Bartmiński Jerzy, Tokarski Ryszard (red.): Profilowanie w języku i w tekście. Lublin, 211‒224. Google Scholar
• Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława (2009): Tekstologia. Warszawa. Google Scholar
• Bartmiński Jerzy, Żuk Grzegorz (2009): Pojęcie ‘równości’ i jego profilowanie we współczesnym języku polskim. Etnolingwistyka, 21, 47‒67. Google Scholar
• Czachur Waldemar (2011): Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji. tekst i dyskurs – text und diskurs, 4, 79‒97. Google Scholar
• Dijk van Teun A. (2003): Dyskurs polityczny i ideologia. Przeł. Aneta Wysocka. Etnolingwistyka, 15, 7‒28. Google Scholar
• Grzeszczak Monika (2015): Pojęcie ‚demokracji‘ i jego profilowanie w polskim i niemieckim dyskursie publicznym (1989‒2009). Lublin. Google Scholar
• Gryshkova Nina (2012): Samostijnost w języku ukraińskim. W: Abramowicz Maciej, Bartmiński Jerzy, Bielińska-Gardziel Iwona (red.): Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów. Lublin, 223‒239. Google Scholar
• Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława (2004): Badania etnolingwistyczne w Lublinie. Poznańskie Spotkania Językoznawcze, 13, 79‒89. Google Scholar
• Underhill James W. (2012): Ethnolinguistics and Cultural Concepts. Truth, Love, Hate and War. Cambridge. Google Scholar
• Wierzbicka Anna (1985): Lexicography and Conceptual Analysis. Karoma. Google Scholar
• Wierzbicka Anna (1993): Nazwy zwierząt. W: Bartmiński Jerzy, Tokarski Ryszard (red.): O definicjach i definiowaniu. Lublin, 251‒267. Google Scholar
• Wierzbicka Anna (1997): Understanding Culture Through Their Key Words. English, Russian, Polish, German, and Japanese. Oxford. Google Scholar
• Wierzbicka Anna (1999): Język – umysł – kultura. Wybór prac pod red. Jerzego Bartmińskiego. Warszawa. Google Scholar
• Wierzbicka Anna (2006): Semantyka. Jednostki elementarne i uniwersalne. Przeł. Adam Głaz. Lublin. Google Scholar
• Zinken Jörg (red.) (2012): The Ethnolinguistic School of Lublin and Anglo-American Cognitive Linguistics. W: Bartmiński Jerzy: Aspects of cognitive ethnolinguistics. Sheffield ‒Oakville, 1‒5. Google Scholar

Identifiers

DOI

10.7311/tid.15.2021.17

Biblioteka Nauki

2119685