Typologizacja polskich regionów w oparciu o wpływ potencjału społeczno-gospodarczego na ich kondycję finansową

• Authors: Janina Kotlińska , Anna Mizak , Anna Krawczyk-Sawicka

Title variants

EN

The Impact of the Socioeconomic Potential of the Regions in Poland on Their Financial Condition as a Typology Criterion

Abstracts

EN

The aim of the study is to examine the relationship between the socioeconomic potential and the financial condition of regions (voivodeships) in Poland. The authors hypothesise that there is a linear relationship between the potential of regions, manifested by the wealth and economic activity of people living and entities operating in their area, and the income potential of these local government units, and thus their ability to meet the needs of the local government community. For the purposes of the analysis, eleven measures were selected from four areas, reflecting the social and economic potential of the regions, and seven measures of financial condition, reflecting the structure of their budget income and expenditure, as well as their selected values on a per capita basis. In connection with the above, the study used descriptive statistics methods, linear correlation r-Pearson, and the method of standardised sums (Perkal index) in order to typologise the studied entities.

PL

Celem opracowania jest zbadanie zależności pomiędzy potencjałem społeczno-gospodarczym a kondycją finansową regionów (województw) w Polsce. Autorki stawiają hipotezę, że istnieje liniowa zależność między potencjałem regionów, przejawiającym się zasobnością i aktywnością gospodarczą osób mieszkających i podmiotów funkcjonujących na ich obszarze, a potencjałem dochodowym tych jednostek samorządowych, a przez to możliwością zaspokajania przez nie potrzeb wspólnoty samorządowej. Na potrzeby analizy wybrano 11 miar z czterech obszarów, oddających społeczny i gospodarczy potencjał regionów, i siedem miar kondycji finansowej, odzwierciedlających strukturę ich dochodów i wydatków budżetowych, jak również wybrane ich wartości w ujęciu per capita. W opracowaniu w związku z powyższym zastosowano metody statystyki opisowej, korelację liniową r-Pearsona i metodę sum standaryzowanych (wskaźnik Perkala) do typologizacji badanych podmiotów.

Keywords

PL

region; potencjał społeczno-gospodarczy; finanse samorządowe; kondycja finansowa; miary; zależność

EN

region; socioeconomic potential; local government finances; financial condition; measures; dependencies

• Publisher: University of Warsaw - Centre for European Regional and Local Studies (EUROREG) and Regional Studies Association - Polish Section
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2023
• Volume: 94
• Issue: 4
• Pages: 54-65

Dates

published

2023

Contributors

author

Janina Kotlińska

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Instytut Ekonomii i Finansów, Katedra Finansów i Rachunkowości, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, Polska

• https://orcid.org/0000000342060450

author

Anna Mizak

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Instytut Ekonomii i Finansów, Katedra Finansów i Rachunkowości, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, Polska

• https://orcid.org/0000000312500195

author

Anna Krawczyk-Sawicka

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Instytut Ekonomii i Finansów, Katedra Finansów i Rachunkowości, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, Polska

• https://orcid.org/0000000212944872

References

• BAK (2022). Economic Potential Index of European Regions. https://www.bak-conomics.com/studienanalysen/detail/economic-potential-index-of-european-regions (dostęp: 28.06.2023).
• Bank Danych Lokalnych GUS. https://bdl.stat.gov.pl/bdl/start (dostęp: 15.07.2023).
• Bieniasz, A., Gołaś, Z. (2015). Kondycja finansowa gmin wiejskich Wielkopolski w latach 2007–2011. Journal of Agribusiness and Rural Development, 1(35), 27–37. http://www1.up.poznan.pl/jard/index.php/jard/article/view/263/215 (dostęp: 22.06.2023).
• Bogdański, M. (2012). Socio-economic potential of Polish cities – a regional dimension. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 17, 13–20. https://apcz.umk.pl/BGSS/article/view/v10089-012-0002-8 (dostęp: 30.06.2023).
• Brambert, P. (2010). Potencjał gospodarczy regionu Gór Świętokrzyskich. W: I. Kiniorska, E. Pałka (red.), Turystyka szansą rozwoju obszarów wiejskich (s. 153–165). Instytut Geografii Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego, Polskie Towarzystwo Geograficzne.
• Cheymetova, V.A., Nazmutdinova, E.V. (2015). Socio-Economic Potential of the Region and Its Evaluation. Asian Social Science, 11(7), 74–81. https://pdfs.semanticscholar.org/4743/b068926c566ef59a19229cf6d8f968e91d6e.pdf (dostęp: 1.07.2023).
• Chojnicki, Z., Czyż, T. (2000). Nowa organizacja terytorialna Polski i układ regionalny. Czasopismo Geograficzne, 71(3–4), 261–277, http://igsegp.amu.edu.pl/wp-content/uploads/2018/05/Chojnicki_Czy%C5%BC_2000a.pdf (dostęp: 1.07.2023).
• Dylewski, M., Filipiak, B., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M. (2011). Analiza finansowa budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Municipium.
• Filipiak, B. (red.) (2009). Metodyka kompleksowej oceny gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego. Difin.
• Filipiak, B.Z., Tarczyńska-Łuniewska, M., (2020). Socio-Economic Potential of Regions – Theory and Practise. Folia Oeconomica Stetinensia, 20(1), 95–116. https://www.researchgate.net/publication/343959773_Socio-Economic_Potential_of_Regions_-_Theory_and_Practice (dostęp: 30.06.2023).
• Firlej, K. (2013). Innowacyjność jako instrument podnoszenia konkurencyjności regionów. Roczniki Ekonomiczne KPSW w Bydgoszczy, 6, 211–221. http://www.kpsw.edu.pl/pobierz/wydawnictwo/re-6/k_firlej.pdf (dostęp: 30.06.2023).
• Głuszczuk, D. (2011). Istota rozwoju regionalnego i jego determinanty. Ekonomia, 17(5), 68–80. https://dbc.wroc.pl/Content/25998/PDF/Gluszczuk_Istota_rozwoju_regionalnego_i_jego.pdf (dostęp: 28.06.2023).
• Golejewska, A. (2016). A Comparative Analysis of the Socio-economic Potential of Polish Regions. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 30(2), 7–22. https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-47e3eae7-97da-46e7-b32b-7d6b435d-2f5a (dostęp: 28.06.2023).
• Gorshenina, E.V. (2018). The Economic Potential of the Region: Methodical and Practical Aspects of Evaluation. Advances in Economics, Business and Management Research, 47, 448–451, https://www.atlantis-press.com/proceedings/iscfec-18/55912437 (dostęp: 01.07.2023).
• Gudz, P., Oliinyk, Y., Shkurupska, I., Ivanchenkov, V., Petrenko, O., Vlasenko, Y. (2020). Formation of Foreign Economic Potential of the Region as a Factor of Competitive Development of the Territory. International Journal of Management, 11(5), 590–601. https://ssrn.com/abstract=3630819 (dostęp: 30.06.2023).
• Kańduła S., Kotlińska, J. (2007). Powiązania finansowe budżetu państwa z budżetami jednostek samorządowych w Polsce w latach 1999–2006. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Prace Instytutu Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw, 455(50), 523–533.
• Klonowska-Matynia, M., Czerwińska-Jaśkiewicz, M., Zarębski P.M., Sasin M. (2021). Diversity of social potential in a peripheral area – an example of Middle Pomerania communes. Annals PAAAE, 23(4), 76–95. https://rnseria.com/resources/html/article/details?id=225845&language=en (dostęp: 1.07.2023).
• Kopyściański, T., Rólczyński, T. (2014). Analiza wskaźników opisujących sytuację finansową powiatów w województwie dolnośląskim w latach 2006–2012. Studia Ekonomiczne, 206, 61–73. https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/170712/edition/160577/content (dostęp: 22.06.2023).
• Kotlińska, J. (2023). Dotacje z budżetu państwa w budżetach województw w Polsce w latach 1999–2021. Finanse Komunalne, 5, 14–29.
• Kotowska E. (2016). Przesłanki racjonalnej polityki budżetowej w jednostkach samorządu terytorialnego. W: A. Gołębiowska, P.B. Zientarski (red.), Funkcjonowanie samorządu terytorialnego – uwarunkowania prawne i społeczne. Kancelaria Senatu RP.
• Kowalczyk, L. (2002). Znaczenie potencjału społecznego w strategiach rozwoju terytorialnego. Zeszyty Naukowe WWSZiP, 1, 23–34. http://www.pracenaukowe.wwszip.pl/prace/zeszyty-naukowe-1.pdf#page=23 (dostęp: 30.06.2023).
• Koza, I. (2015). Współczesne wyzwania rozwoju regionalnego, a potencjał społeczno-gospodarczy miast grodzkich makroregionu północno-zachodniego. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 73, 889–911.
• Krakowiak-Bal, A. (2006). Potencjał gospodarczy gmin przygranicznych Polski Południowej. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 2/2, 149–158. http://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-bfc59e39-9f02-40df-8c38-13bd83f03a38 (dostęp: 1.07.2023).
• Krzysztofiak, M., Luszniewicz, A. (1979). Statystyka. Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Kuciński, A. (2018). Analiza finansowa jako narzędzie oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa. W: M. Trocka, Z. Głodek, A. Kuciński (red.), Wybrane aspekty rachunkowości i finansów (s. 129–142). Wydawnictwo Naukowe Akademii im. Jakuba z Paradyża.
• Malina, A. (2020). Analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego województw Polski w latach 2005–2017. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 61(1), 138–155. https://repozytorium.ur.edu.pl/server/api/core/bitstreams/fb881d58-626d-4b07-84dde023f136a0ab/content (dostęp: 30.06.2023).
• Markowski, T., Ciołek, D., Kotlińska, J., Żak-Skwierczyńska, M., Nowak, M.J., Blaszke, M. (2023). Wybrane wyzwania związane z funkcjonowaniem samorządów województw. Wymiar finansowy, społeczny i przestrzenny. Samorząd Terytorialny, 7–8, 28–40.
• Melecky, L. (2018). State-of-the-art on current methods and practices for evaluation the potential of regional development. W: V. Klímová, V. Žítek (red.), 21st International Colloquium on Regional Sciences. Conference Proceedings (s. 28–36). Masarykova Univerzita. https://www.econ.muni.cz/do/econ/soubory/katedry/kres/4884317/proceedings2018-articles/2018-003.pdf (dostęp: 30.06.2023).
• Myadzelets, A.V. (2009). Modeling of the socio-economic potential of the Siberian regions with consideration for their economic-geographical position in the national economic system of the Russian Federation. Mathematical Modeling of Natural Phenomena, 4(5), 158–175. https://www.mmnp-journal.org/articles/mmnp/pdf/2009/05/mmnp20095p158.pdf (dostęp: 25.06.2023).
• Natrini, N.D., Taufiq Ritonga, I. (2017). Design and Analysis of Financial Condition Local Government Java and Bali (2013–2014). SHS Web of Conferences, 34, 03003. https://doi.org/10.1051/shsconf/20173403003
• Niedźwiedzki, A. (2007). Potencjał gospodarczy regionu i jego struktura. W: K. Meredyk (red.), Mechanizm rozwoju gospodarczego obszarów peryferyjnych (s. 24–46). Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Norova, S., Ochilov, S., Nizamov, A. (2020). Potential of economic growth in the region. European Journal of Molecular & Clinical Medicine, 7(2), 334–341. https://ejmcm.com/uploads/paper/27bf8ddb8bbc8f58ee70933ee816cc00.pdf (dostęp: 28.06.2023).
• Ociepa-Kicińska, E. (2020). Ocena poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego województwa zachodniopomorskiego na tle pozostałych regionów Polski. W: E. Sobczak (red.), Regionalne i lokalne uwarunkowania rozwoju gospodarki Polski (s. 35–48). Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
• Ogiy, O.G., Kuzin, V.I., Harin, A.G., (2021). Contribution of human capital to the economic potential of the region. IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science, 689, 012009. https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1755-1315/689/1/012009/pdf (dostęp: 28.06.2023).
• Ritonga, I.T. (2014). Modelling Local Government Financial Conditions in Indonesia. Praca doktorska. Victoria University, Melbourne, Australia.
• Rusmita, S. (2019). Effect of regional government characteristics of financial performance. International Research in Economics and Finance, 3(2), 29–35. http://journal.julypress.com/index.php/iref/article/view/703/530 (dostęp: 28.06.2023).
• Stanny, M., Strzelczyk, W. (2017). Pomiar kondycji finansowej jednostek samorządu lokalnego – kwerenda międzynarodowa. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 49(1), 69–92. https://repozytorium.ur.edu.pl/server/api/core/bitstreams/05ecb6b9-53e1-43ae-9d7f-37f276493821/content (dostęp: 22.06.2023).
• Szymańska, D., Domin, D.J., Kwiatkowski, G., Rogatka, K. (2011). Ranking miast w Polsce na podstawie warunków życia w świetle różnych metod pomiaru. W: L. Mierzejewska, M. Wdowicka (red.), Współczesne problemy rozwoju miast i regionów (s. 121–134). Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Ustawa (1998). Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa, t.j. Dz.U. 2022, poz. 2094.
• Ustawa (2009). Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Dz.U. 2023, poz. 1270.
• Wang, X., Dennis, L.M., Tu, Y.S.J. (2007). Measuring financial condition: A study of US states. Public Budgeting & Finance, 27(2), 1–21. https://dx.doi.org./10.1111/j.1540-5850.2007.00872.x.
• Wiśniewski, M. (2011). Wyznaczniki sytuacji finansowej gminy. Ocena istotności za pomocą analizy skupień. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Nauki o Finansach, 4(9), 110–119. https://dbc.wroc.pl/Content/71254/Wisniewski_Wyznaczniki_Sytuacji_Finansowanej_Gminy_Ocena.pdf (dostęp: 1.07.2023).
• Zawieja-Żurowska, K., Zimny, A. (2015). Local public sector finance. A comparative study of Central and Eastern European Countries. W: J. Polcyn, P. Głowski (red.), Rozwój regionalny i jego determinanty. T. II (s. 29–43). Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Stanisława Staszica.
• Zeliaś, A. (red.) (2002). Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu życia w Polsce w ujęciu dynamicznym. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej.

Identifiers

DOI

10.7366/1509499549404

Biblioteka Nauki

30098220