Przejawy nielegalnej migracji w Polsce

• Authors: Monika Szulecka

Title variants

EN

Forms of Irregular Migration in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article analyses a series of in-depth expert interviews conducted in the first half of 2015 with border guards from selected units across Poland within the framework of the project CIS – Modular Multipurpose System of Foreigner Identification with a risk of trafficking analysis module. Special preparedness for intensified migration in Europe, and potentially also in Poland, observed already in the first half of 2015 when the fieldwork was conducted, indicates that although the analyzed material covers the period before the onset of the refugee crisis, its conclusions are universal and can be applied to a different migratory situation. The term “irregular migration” is used throughout the text to describe different instances of non-compliance with the law at different stages of the migration process (mainly entry, residence, and work), keeping in mind that it is an imprecise term that is increasingly replaced with expressions meant to reduce stigmatization on the one hand, and to convey the complexity of the issue on the other. The expression “irregular migration” functions in Polish law, although without a precise definition. The Border Guard, as stated in the law regulating the activities of this formation, is the primary state agency tasked with preventing and combating irregular migration. Statistics available in Poland – which allow to estimate the supposed scale of irregular migration – show it to be a very marginal phenomenon, in fact similar to immigration to Poland, in spite of an observable climb in statistics since 2014. From the viewpoint of the relevant services, it seems alarming, however, that although irregular migration levels remain relatively low (particularly compared to other EU countries), there are many (although it is not clear on what scale) violations, associated, if not with irregular migration as such, then with processes typically described as semi-legal or quasi-legal migration. The data available indicate that the number of foreigners staying in Poland illegally is somewhere between a couple to several thousand people. The picture is somewhat different when it comes to the estimated number of foreigners staying in Poland for very short periods of time without the required documents. It is impossible to determine how many such people enter and leave Poland every month or year, particularly due to Schengen arrangements which leave a large section of the state border without checks. Comparing irregular migration-related threats from a dozen years ago to those encountered in Poland today, we can describe today’s irregular migration as irregular migration in “velvet gloves,” or semi-legal migration. On the one hand, the complexity and content of Polish migration law (in terms of what is permitted, and what is not) create potential for abuses. These abuses have, however, become more and more difficult to detect and demonstrate in proceedings before other authorities (prosecutors, courts). Unauthorized movements or organized trans-border travel often have an air of legality; many elements of the migration process comply with the law, authentic documents are used and procedures are followed, yet deeper analysis reveals that the process is essentially based on activities that violate the law (for example, obtaining the attestation of false statements under false pretenses, deliberately misleading a public official, staying within the territory of Poland for purposes other than those stated when applying for a residence or entry permit). The results of the qualitative study carried out among experts show that irregular migration in Poland in the second decade of the twenty-first century is essentially a marginal problem, particularly when compared to the challenges faced by other EU countries, unless we also consider so-called semi-legal migration. The latter is a massscale phenomenon, although this mass quality is not evidenced by official figures. Two phenomena belonging to semi-legal migration, with the potential of turning into “classic” irregular migration, came to the fore in the discussion on forms of irregular migration in Poland, the possibilities of detecting them, as well as the limited means there are of preventing them. The first is unjustified recourse to refugee procedures. The second consists in abusing a procedure that experts have deemed virtually unverifiable, namely the simplified procedure for hiring foreigners based on the employer’s declaration of intent. The fact that this procedure has contributed to the growth of services linked directly to organized irregular migration was mentioned by the respondents as the most problematic aspect of the said legal instrument. The issue of abusing other procedures remained in the background, which does not however mean that these infractions are treated dismissively, however from the viewpoint of the experts interviewed, they are either too few or pose less of a problem in terms of detection and application of relevant sanctions. Taking into account the forms of irregular migration discussed in the article, including types of violations and the limited possibilities of checking them, effective enforcement of compliance with the law on entry, residence and work seems a considerable challenge, particularly given the not always consistent regulations and their interpretation. The institution with the most experience in contacts with foreigners, namely the Border Guard, has long-standing experience in protecting state borders. Currently, the Border Guard is not only a side in various administrative and penal proceedings, but also an institution controlling the legality of stay and work in the territory of Poland. This requires that migration processes be looked at in a broader context, and not merely through the lens of individual infractions. The author attempts to bring out the said broad context and to describe and explain occurring forms of irregular migration.

Keywords

PL

migracja; nielegalna migracja; kryminologia; irregular migration; migration; Poland; criminology; migracja; nielegalna migracja; kryminologia; irregular migration; migration; Poland; criminology

EN

irregular migration; migration; Poland; criminology

• Publisher: Instytut Nauk Prawnych PAN / Institute of Legal Studies PAN
• Journal: Archiwum Kryminologii
• Year: 2016
• Issue: XXXVIII
• Pages: 191-268

Dates

published

2016-01-01

Contributors

author

Monika Szulecka

References

• I. Abraham, W. van Schendel, Introduction: the making of illicitness, w: W van Schendel, I. Abraham (red.), Illicit flows and criminal things: States, borders, and the other side of globalization, Indiana University Press, Indiana 2005.
• M. Anacka, Cudzoziemcy w Polsce (2003–2014). Podstawowe statystyki z komentarzem, Warszawa 2016 (niepublikowany).
• M. Anacka, I. Grabowska-Lusińska, A. Janicka, P. Kaczmarczyk, M. Szczepański, M. Szulecka, Rynek pracy (gospodarka) jako siła napędzająca napływ imigrantów do Polski, w: A. Górny, I. Grabowska-Lusińska, M. Lesińska, M. Okólski (red.), Transformacja nieoczywista. Polska jako kraj imigracji, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2010.
• E. Balcerak, Abolicja 2003 z dzisiejszej perspektywy, „Biuletyn Migracyjny” 2012, nr 39; http://biuletynmigracyjny.uw.edu.pl/39-grudzien-2012/abolicja-2003-z-dzisiejszej-perspektywy [dostęp: 14.10.2016].
• M. Baldwin-Edwards, A. Kraler, REGINE. Regularisations in Europe. Study on practices in the area of regularisation of illegally staying third-country nationals in the Member States of the EU, ICMPD, Vienna 2009.
• J. Balicki, Migranci i uchodźcy w Unii Europejskiej. Humanizacja polityki imigracyjnej i azylowej. Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2012.
• M. Bieniecki, M. Pawlak, Strategie ukraińskich migrantów zarobkowych wobec polskiej rzeczywistości instytucjonalnej, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2010.
• J. Białas, M. Fagasiński, M. Górczyńska, M. Jaźwińska, M. Łysienia, E. Ostaszewska-Żuk, K. Rusiłowicz, D. Witko, W poszukiwaniu ochrony, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa 2014, http://www.hfhr.pl/wp-content/uploads/2014/12/HFPC_w_poszukiwaniu_ochrony.pdf [dostęp: 18.06.2015].
• D. Broeders, G. Engbersen, The Fight Against Illegal Migration Identification Policies and Immigrants' Counterstrategies, „American Behavioral Scientist” 2007, nr 50.12.
• Z. Brunarska, Ukraińscy migranci zarobkowi w Polsce – dlaczego tak trudno ich policzyć?, w: Ł. Żołądek (red.), Migracje i polityka migracyjna, „Studia BAS” 2014, nr 4.
• S. Castles, M.J. Miller, The Age of Migration. International Population Movements in the Modern World, Palgrave Macmillan, Houndmills, Basingstoke, Hampshire 2009.
• A. Chrzanowska, P. Mickiewicz, K. Słubik, J. Subko, A. Trylińska, Na granicy, Raport z monitoringu dostępu do postępowania o udzielenie ochrony międzynarodowej na przejściach granicznych w Terespolu, Medyce i na lotnisku Warszawa Okęcie, Analizy, Raporty i Ekspertyzy Nr 2/2016, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej, Warszawa 2016, http://interwencjaprawna.pl/docs/ARE-216-na-granicy.pdf [dostęp: 6.10.2016].
• I. Czerniejewska, Pracownicy bez granic. Raport krajowy – Polska, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej, Warszawa 2014; http://interwencjaprawna.pl/ebb/files/pracownicy-bez-granic.pdf [dostęp: 20.05.2016].
• M. Duszczyk, M. Lesińska, R. Stefańska, M. Szczepański, M. Szulecka, Polityka migracyjna w Polsce oraz jej wpływ na napływ i osiedlanie się imigrantów, w: A. Górny, I. Grabowska-Lusińska, M. Lesińska, M. Okólski (red.), Transformacja nieoczywista. Polska jako kraj imigracji, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2010.
• T. Dziedzina, M. Stryjek, Oni przychodzili w maskach…, „Biuletyn Migracyjny” 2013, nr 43, http://biuletynmigracyjny.uw.edu.pl/25-luty-2010/oni-przychodzili-w-maskach%E2%80%A6 [dostęp: 28.06.2015].
• M. Fagasiński, M. Górczyńska, Polska polityka i prawo migracyjne a regularyzacja pobytu cudzoziemców bez zezwoleń, w: M. Fagasiński, M. Górczyńska, M. Szczepanik, Wychodząc z cienia. Badanie prawnych, politycznych i społecznych konsekwencji programu regularyzacyjnego 2012, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa 2015.
• M. Fagasiński, Nielegalny migrant czy cudzoziemiec o nieuregulowanym statusie? Abolicja czy regularyzacja? Czyli jak pisać i mówić o programie regularyzacyjnym, w: M. Fagasiński, M. Górczyńska, M. Szczepanik, Wychodząc z cienia. Badanie prawnych, politycznych i społecznych konsekwencji programu regularyzacyjnego 2012, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa 2015, ; http://programy.hfhr.pl/uchodzcy/files/2015/03/Wychodzac_z_cienia_FIN.pdf [dostęp: 15.05.2016].
• M. Fagasiński, Tło wprowadzenia programu regularyzacyjnego 2012, w: M. Fagasiński, M. Górczyńska, M. Szczepanik, Wychodząc z cienia. Badanie prawnych, politycznych i społecznych konsekwencji programu regularyzacyjnego 2012, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa 2015.
• T. Gammeltoft-Hansen, N. Nyberg Sørensen (red.), The Migration Industry and the Commercialization of International Migration, Routledge, London 2013.
• K. Głąbicka, Przerzut migrantów do lub przez terytorium Polski, „CMR Working Papers” 1999, No 22, http://www.migracje.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2016/12/022.pdf [dostęp: 21.12.2016].
• M. Górczyńska, Analiza prawna stosowania ustawy regularyzacyjnej 2012, w: M. Fagasiński, M. Górczyńska, M. Szczepanik, Wychodząc z cienia. Badanie prawnych, politycznych i społecznych konsekwencji programu regularyzacyjnego 2012, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa 2015.
• A. Górny, I. Grabowska-Lusińska, M. Lesińska, M. Okólski (red.), Transformacja nieoczywista. Polska jako kraj imigracji, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2010.
• E. Guild, E. Brouwer, K. Groenendijk, S. Carrera, What is Happening to the Schengen Borders?, CEPS Paper in Liberty and Security in Europe, No. 86/December 2015, http://ssrn.com/abstract=2715482 [dostęp: 8.06.2016].
• A. Içduygu, The Irregular Migration Corridor between the EU and Turkey: Is it Possible to Block it with a Readmission Agreement?, RSCAS Research Project Reports 2011, http://cadmus.eui.eu/bitstream/handle/1814/17844/EU-US%20Immigration%20Systems%202011_14.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp: 16.06.2016].
• M. Kindler, A. Kordasiewicz, M. Szulecka, Care needs and migration for domestic work: Ukraine-Poland, International Labour Organisation, Geneva 2016.
• M. Kindler, M. Szulecka, The Economic Integration of Ukrainian and Vietnamese Migrant Women in the Polish Labour Market, w: L. Näre, J. Andall (red.), Gender and the Labour Market in Europe, „Journal of Ethnic and Migration Studies” 2013, nr 39.
• W. Klaus, D. Woźniakowska-Fajst, Przestępstwo nielegalnego przekroczenia granicy w ujęciu historycznym, teoretycznym i praktycznym, „Archiwum Kryminologii” 2015, t. XXXVII.
• W. Klaus (red.), Ziemia obiecana? Warunki pracy cudzoziemców w Polsce, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej, Warszawa 2011.
• W. Klaus, Zawieranie małżeństw polsko-cudzoziemskich w celu obejścia przepisów legalizacyjnych, „Archiwum Kryminologii” 2016, t. XXXVIII.
• M. Kmak, ‘The Ugly’ of EU Migration Policy: the role of the Recast Reception Directive in Fragmentation of the Refugee Subject, w: D. Gozdecka, M. Kmak (red.), Europe at the Edge of Pluralism, Intersentia, Cambridge 2015.
• T. Komornicki, Granice Polski: analiza zmian przenikalności w latach 1990–1996, „Geopolitical Studies” 1999, vol. 5.
• A. Kraler, D. Reichel, A. König, M. Baldwin-Edwards, M. Şimşek, Final Report – Feasibility Study on the Labour Market Trajectories of Regularised Immigrants within the European Union (REGANE I), ICMPD, Vienna 2014, http://research.icmpd.org/fileadmin/Research-Website/Project_material/REGANE/REGANE_Publication_Final.pdf [dostęp: 15.05.2016].
• J. Krupa, Granica państwowa a granica ludzka, niepublikowana praca dyplomowa napisana pod kierunkiem dr. hab. Z. Libery, Sanok 2009.
• K. Laskowska, Rosyjskojęzyczna przestępczość zorganizowana. Studium kryminologiczne, Temida2, Białystok 2006.
• M. Mouzourakis, ‘Wrong number?’ The Use and Misuse of Asylum Data in the European Union, CEPS Paper in Liberty and Security in Europe No. 69/December 2014, http://www.ceps.eu/system/files/Use%20and%20Misuse%20of%20Asylum%20Data.pdf [dostęp: 20.06.2015].
• A. Papadopoulou, Regularization programmes: an effective instrument of migration policy?, „Global Migration Perspectives” 2005, nr 33, http://www.iom.int/jahia/webdav/site/myjahiasite/shared/shared/ mainsite/policy_and_research/gcim/gmp/gmp33.pdf [dostęp: 11.10.2016].
• K. Pater, Przyczyny pracy nierejestrowanej, jej skala, charakter i skutki społeczne, IPISS, Warszawa 2007.
• M. Perkowska, E. Jurgielewicz, Zwalczanie nielegalnej migracji w polskim prawie karnym. Wybrane aspekty implementacji prawa Unii Europejskiej, „Białostockie Studia Prawnicze” 2014, z. 15.
• M. Perkowska, Illegal, Legal, Irregular or Regular – Who is the Incoming Foreigner?, „Studies in Logic, Grammar and Rhetoric” 2016, nr 45/1.
• D. Reichel, 'This will benefit our society'. Regularisations and Employment in Poland. REGANE Assessment Report, ICMPD, Vienna 2014, http://research.icmpd.org/fileadmin/Research-Website/Project_material/REGANE/REGANE_Assessment_Poland_Final_Sentout.pdf [dostęp: 15.05.2016].
• P. Sasnal (red.), Niekontrolowane migracje do Unii Europejskiej – implikacje dla Polski. Raport PISM, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2015.
• A. Siemaszko, Zamiast podsumowania. Czy kryminologom grozi bezrobocie?, w: A. Siemaszko, B. Gruszczyńska, M. Marczewski, Atlas przestępczości w Polsce 5, Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Oficyna Naukowa, Warszawa 2015.
• T. Sieniow (red.), Stosowanie detencji wobec cudzoziemców, Raport z monitoringu i rekomendacje, FIPP, Lublin 2013; http://panstwoprawa.org/site_media/storage/files/2013-07/stosowanie-detencji-wobec-cudzoz467471.pdf [dostęp: 18.06.2015].
• R. Stefańska, M. Szulecka, Bezpieczny status prawny jako determinanta awansu ekonomiczno-zawodowego odmiennych grup imigrantów w Polsce, Central and Eastern European Migration Review 2, Warszawa 2013.
• S. Swerdlow, Tajikistan's Fight Against Political Islam. How Fears of Terrorism Stifle Free Speech, Portal Human Rights Watch, 15 marca 2016 r., https://www.hrw.org/news/2016/03/15/tajikistans-fight-against-political-islam [dostęp: 10.10.2016].
• M. Szczepanik, Cudzoziemcy i program regularyzacyjny 2012. Badanie aspektów społecznych, w: M. Fagasiński, M. Górczyńska, M. Szczepanik, Wychodząc z cienia. Badanie prawnych, politycznych i społecznych konsekwencji programu regularyzacyjnego 2012, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa 2015.
• M. Szpala, J. Groszkowski, Bałkański szlak migracyjny po zamknięciu granicy węgiersko-chorwackiej, Analizy OSW, Warszawa 2015; http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2015-10-21/balkanski-szlak-migracyjny-po-zamknieciu-granicy-wegiersko-chorwackiej [dostęp: 16.05.2016].
• A. Triandafyllidou, T. Maroukis. Migrant smuggling: Irregular migration from Asia and Africa to Europe, Palgrave Macmillan, London 2012.
• Drugi protokół między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy zmieniający Umowę między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zasadach małego ruchu granicznego, podpisaną w Kijowie dnia 28 marca 2008 r., podpisany w Warszawie dnia 17 grudnia 2014 r., Dz.U. z 2016 r. poz. 664.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/36/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w charakterze pracownika sezonowego, Dz.U. UE L 94 z 28.03.2014.
• Konwencja dotycząca statusu uchodźców, sporządzona w Genewie dnia 28 lipca 1951 r., Dz.U. z 1991 r. Nr 119, poz. 515.
• Protokół, podpisany w Warszawie dnia 22 grudnia 2008 roku między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zmianie Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zasadach małego ruchu granicznego, podpisanej w Kijowie dnia 28 marca 2008 roku, Dz.U. z 2009 r. Nr 103, poz. 858 z późn. zm.
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 lutego 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, Dz.U. Nr 21, poz. 114.
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 lipca 2011 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, tekst jednolity Dz.U. z 2015 r. poz. 95.
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, Dz.U. poz. 588.
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 czerwca 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, Dz.U. Nr 120 poz. 824.
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 listopada 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, Dz.U. poz. 1507.
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, Dz.U. Nr 17, poz. 106.
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 sierpnia 2006 r. w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, Dz.U. Nr 156, poz. 1116 z późn. zm.
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, Dz.U. Nr 236, poz. 1559.
• Rozporządzenie Rady (WE) nr 343/2003 z dnia 18 lutego 2003 r. ustanawiające kryteria i mechanizmy określania Państwa Członkowskiego właściwego dla rozpatrywania wniosku o azyl, wniesionego w jednym z Państw Członkowskich przez obywatela państwa trzeciego, Dz.U. UE L 50 z 25.02.2003, z późn. zm.
• Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o zasadach małego ruchu granicznego, podpisana w Kijowie dnia 28 marca 2008 roku.
• Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o zasadach małego ruchu granicznego, podpisanej w Moskwie dnia 14 grudnia 2011 r., Dz.U. poz. 814.
• Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, Dz.U. poz. 1650 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej, tekst jednolity Dz.U. z 2016 r. poz. 1643 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, tekst jednolity Dz.U. z 2016 r. poz. 645 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 28 lipca 2011 r. o zalegalizowaniu pobytu niektórych cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i ustawy o cudzoziemcach, Dz.U. Nr 191, poz. 1133 z późn. zm.
• Uzasadnienie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 lipca 2016 r. do projektu ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy i niektórych innych ustaw z dnia 15 lipca 2016 r., mającego na celu wdrożenie do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/36/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w charakterze pracownika sezonowego, s. 2, http://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12284850/12350329/12350330/dokument235330.pdf [dostęp: 21.08.2016].
• Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Przestrzeganie praw cudzoziemców w Polsce, Biuletyn RPO 2012, nr 11, http://www.rpo.gov.pl/pliki/13575655150.pdf.
• Council of Europe. Commissioner for Human Rights, Criminalization of migration in Europe: human rights implication, Strasbourg, February 2010, http://www.statewatch.org/news/2010/feb/coe-hamm-criminalisation-of-migration.pdf [dostęp: 15.05.2016].
• Dane Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, http://www.mpips.gov.pl/analizy-i-raporty/cudzoziemcy-pracujacy-w-polsce-statystyki/ [dostęp: 18.09.2016].
• Dane Urzędu do Spraw Cudzoziemców, http://udsc.gov.pl/statystyki/raporty-okresowe/zestawienia-roczne/ [dostęp: 6.10.2016].
• Dane Urzędu do Spraw Cudzoziemców, komunikat „Ważne dokumenty – stan na 1.01.2016 r.”, http://udsc.gov.pl/statystyki/raporty-specjalne/wazne-dokumenty-zestawienie/ [dostęp: 3.10.2016].
• Europol-Interpol Report on Migrant Smuggling Networks, maj 2016, https://www.europol.europa.eu/category/press-release-category/reports [dostęp: 20.06.2016].
• Frontex, Annual Risk Analysis 2016, FRONTEX, Warszawa 2016, http://frontex.europa.eu/assets/Publications/Risk_Analysis/Annula_Risk_Analysis_2016.pdf [dostęp: 14.10.2016].
• Fundacja dla Somalii, http://chmielna26.fds.org.pl/migracja-przymusowa/ [dostęp: 20.06.2015].
• Główny Urząd Statystyczny, Rocznik Demograficzny 2015, Warszawa 2015, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-demograficzny-2015,3,9.html [dostęp: 9.05.2016].
• http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/File:Distribution_by_age_of_(non-EU)_first_time_asylum_applicants_in_the_EU_and_EFTA_Member_States,_2015_(%C2%B9)_(%25)_YB16.png [dostęp: 14.10.2016].
• Komunikat Rzecznika Praw Obywatelskich, https://www.rpo.gov.pl/pl/content/komunikat-o-wizytacji-kolejowego-przejscia-granicznego-w-terespolu [dostęp: 15.10.2016].
• Komunikat Urzędu do Spraw Cudzoziemców na temat sytuacji obywateli Ukrainy, http://udsc.gov.pl/statystyki/raporty-specjalne/biezaca-sytuacja-dotyczaca-ukrainy/ [dostęp: 14.10.2016].
• Krajowy Punkt Kontaktowy Europejskiej Sieci Migracyjnej w Polsce, Praktyczne aspekty zmniejszania skali nielegalnej migracji w Polsce, Departament Polityki Migracyjnej MSWiA, Warszawa 2011, https://emn.gov.pl/esm/publikacje/nasze-publikacje/praktyczne-aspekty-zmni/13161,Raport-krajowy.html [dostęp: 15.05.2016].
• Krajowy Punkt Kontaktowy Europejskiej Sieci Migracyjnej w Polsce, Raport polityczny za 2013 r., MSW, Warszawa 2014; https://www.emn.gov.pl/esm/publikacje/publikacje-krajowego-p/roczne-raporty-polityc/11893,Raport-polityczny-za-rok-2013.html [dostęp: 18.06.2015].
• „Kryzys i co dalej? Różne oblicza problemów uchodźczych i migracyjnych w Europie”, Biuletyn Migracyjny nr 53, OBM UW, Warszawa 2016, http://biuletynmigracyjny.uw.edu.pl/pliki/pdf/biuletynmigracyjny53.pdf [dostęp: 16.06.2016].
• Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Raport o stanie bezpieczeństwa państwa w 2008 r., Warszawa 2009, http://bip.mswia.gov.pl/bip/raport-o-stanie-bezpie/18405,Raport-o-stanie-bezpieczenstwa.html [dostęp: 28.05.2016].
• Najwyższa Izba Kontroli, Udzielanie przez organy administracji ochrony cudzoziemcom przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Informacje o wynikach kontroli, NIK, Warszawa 2015, https://www.nik.gov.pl/plik/id,10345,vp,12672.pdf [dostęp: 14.10.2016].
• „Polityka migracyjna Polski. Stan obecny i postulowane działania” – dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 31 lipca 2012 r., https://bip.mswia.gov.pl/bip/polityka-migracyjna-po/19529,Polityka-migracyjna-Polski.html [dostęp: 15.05.2016].
• „Pozbawienia statusu uchodźcy”, „Biuletyn Migracyjny” 2015, nr 53; http://biuletynmigracyjny.uw.edu.pl/pliki/pdf/biuletynmigracyjny53.pdf [dostęp: 27.06.2016].
• Turystyka abolicyjna, „Biuletyn Migracyjny” 2012, nr 36; http://www.biuletynmigracyjny.uw.edu.pl/36-czerwiec-2012/ turystyka-abolicyjna [dostęp: 6.10.2016].
• Wieczni uchodźcy – stały problem, „Biuletyn Migracyjny” 2012, nr 36; http://biuletynmigracyjny.uw.edu.pl/36-czerwiec-2012/wieczni-uchodzcy-staly-problem [dostęp: 18.06.2015].
• Wywiad z Szefem Urzędu do Spraw Cudzoziemców, „Biuletyn Migracyjny” 2013, nr 44, http://biuletynmigracyjny.uw.edu.pl/44-pazdziernik-2013/na-kaukazie-polnocnym-bez-zmian-a-w-statystykach-rekordy-wywiad-z-rafalem-rogala [dostęp: 20.06.2016]

Identifiers

DOI

10.7420/AK2016K