Wykonywanie środków izolacyjnych orzeczonych wobec nieletnich. Analiza wyników badania

• Authors: Justyna Włodarczyk-Madejska

Title variants

Wykonywanie środków izolacyjnych orzeczonych wobec nieletnich. Analiza wyników badania

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy wykonywania środków izolacyjnych orzeczonych wobec nieletnich w postaci umieszczenia w młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub w zakładzie poprawczym. Zwykle jest to ostatni etap reakcji formalnej kontroli społecznej na zachowania niezgodne z prawem dzieci i młodzieży, ponieważ – z uwagi na wiek, w jakim opuszczają te placówki – za kolejne popełniane przez siebie czyny będą ponosili odpowiedzialność karną jako osoby dorosłe. Stąd niezwykle istotna wydaje się praca, jaką podejmują wychowawcy placówek izolacyjnych wobec swoich podopiecznych. O tym, jak ona wygląda, co jest w niej trudne, jak wychowawcy postrzegają swoich wychowanków (typowych, trudnych, wymagających leczenia, współczesnych i tych sprzed 10 lat), jak oceniają efekty i sukces swojej pracy, opowiedzieli sami wychowawcy tych placówek podczas badania zrealizowanego w Zakładzie Kryminologii Instytutu Nauk Prawnych PAN w 2018 r. Wyniki badania zostały przedstawione w artykule.

EN

The article is about the implementation of isolation measures applied to juveniles, such as a placement in a youth educational centre or a correctional facility. Usually, this is the final stage of formal social control for the unlawful behaviour of children and young people because – due to the age in which they leave these institutions – they will be criminally liable as adults for any subsequent crimes they commit. Hence, work undertaken by educators in isolation institutions for their pupils seems extremely important. The educators of these institutions described how it looks, what is difficult about it, how they perceive their pupils (typical, difficult, or requiring treatment, currently versus ten years ago), and how they evaluate the effects and success of their work in research carried out at the Department of Criminology of the Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences in 2018. The results of this study are presented in the article.

Keywords

PL

nieletni; młodzieżowy ośrodek wychowawczy; zakład poprawczy; wychowawcy placówek izolacyjnych dla nieletnich; wykonywanie środków wobec nieletnich; kryminologia; juveniles; youth educational centre; correctional facility; implementation of the isolation measures; criminology; nieletni; młodzieżowy ośrodek wychowawczy; zakład poprawczy; wychowawcy placówek izolacyjnych dla nieletnich; wykonywanie środków wobec nieletnich; kryminologia; juveniles; youth educational centre; correctional facility; implementation of the isolation measures; criminology

EN

juveniles; youth educational center; correctional facility; implementation of the isolation measures; criminology

• Publisher: Instytut Nauk Prawnych PAN / Institute of Legal Studies PAN
• Journal: Archiwum Kryminologii
• Year: 2020
• Issue: XLII/2
• Pages: 239-312

Dates

published

2021-02-02

Contributors

author

Justyna Włodarczyk-Madejska

• Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences, Department of Criminology

• https://orcid.org/0000-0003-0734-6293

References

• Bartkowicz Z. (1987). Efektywność resocjalizowania nieletnich w zakładzie poprawczym i wychowawczym [Effectiveness of Juveniles’ Resocialization in Correctional and Educational Institutions]. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Batawia S., Kołakowska H., Strzembosz A. i Szelhaus S. (1965). ‘Wyniki badań dalszych losów nieletnich i młodocianych recydywistów (katamnezy w 443 przypadkach)’ [The results of research on the life-course of juveniles and youthful recidivists (follow-up on 443 cases)]. Państwo i Prawo 4, s. 556–574.
• Błachut J., Gaberle A. i Krajewski K. (2007). Kryminologia [Criminology]. Gdańsk: Arche.
• Bojarski T. (2007–2008). ‘Nieletni przed sądem. Uwagi o niektórych założeniach ogólnych oraz praktyce’ [Juveniles before courts: On some general principles and practice]. Archiwum Kryminologii 29–30, s. 269–296.
• Czarnecka-Dzialuk B. (1993). Nieletni sprawcy czynów karalnych przed sądem rodzinnym. Zagadnienia procesowe [Juvenile Perpetrators of Criminal Acts Before a Family Court: Procedural Issues]. Warszawa: Agencja Scholar.
• Drapała K. i Kulma R. (2014). ‘Powrotność do przestępstwa nieletnich opuszczających zakłady poprawcze (raport z badań)’ [Reoffending rates for minors leaving reformatory establishments (research report)]. Prawo w Działaniu 19, s. 204–246.
• Drwal R.Ł. (1981). Osobowość wychowanków zakładów poprawczych [The Character Traits of Juveniles in Correctional Facilities]. Warszawa: Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Europejska Konwencja Praw Człowieka sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2, Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 z późn. zm. [Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, Journal of Laws, 1993, No. 61, item 284, as amended].
• Gaś Z. (2008). Efektywność instytucjonalnych form pomocy na rzecz młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym [The Effectiveness of Institutional Forms of Assistancemfor Youths at Risk of Social Exclusion]. Lublin: Pracownia Wydawnicza Fundacji „Masz Szansę”.
• Główny Urząd Statystyczny [GUS] (2019). Rocznik Demograficzny [Demographic Yearbook]. Dostęp online: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-demograficzny-2019,3,13.html [14.11.2019].
• Granosik M., Gulczyńska A. i Szczepanik R. (2014). ‘Klimat społeczny instytucji wychowawczych i jego uwarunkowania. Perspektywa pracowników i wychowawców młodzieżowych ośrodków wychowawczych (MOW) i socjoterapii (MOS)’ [Social atmosphere and conditions of educational institutions: The perspective of employees and educators of youth educational and sociotherapy centres]. W J.E. Kowalska (red.) Zapobieganie wykluczeniu z systemu edukacji dzieci i młodzieży nieprzystosowanej społecznie. Perspektywa pedagogiczna [Preventing Children’s and Socially Maladjusted Juveniles’ Exclusion from the Educational System: A Pedagogical Perspective]. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 13–71.
• Gruszczyńska B. i Włodarczyk-Madejska J. (2019). Przestępczość nieletnich w Polsce w statystykach policyjnych i sądowych [Juvenile delinquency in Poland in police and court statistics]. W M. Libiszowska-Źółtkowska i K. Ostrowska (red.) Agresja w szkole [Aggression in Schools]. Wyd. 2. Warszawa: Difin, s. 33–52.
• Grześkowiak K. (1986). Nieletni przed sądem [Juveniles Before the Court]. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
• Jedlewski S. (1962). Nieletni w zakładach poprawczych [Juveniles in Correctional Facilities]. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Kalinowski M. (1991). Europejskie systemy resocjalizacji nieletnich [European Systems of Juvenile Resocialization]. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Kancelaria Sejmu (1993). Obraz zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich w świetle opinii wychowanków i personelu wychowawczo-pedagogicznego oraz analizy obowiązującego systemu organizacyjno-prawnego [An image of correctional facilities and detention centres for juveniles in the opinion of the residents and educational and pedagogical staff and an analysis of the organisational and legal system in force]. Warszawa: Kancelaria Sejmu.
• Klaus W. (2009). Dziecko przed sądem. Wymiar sprawiedliwości wobec przestępczości młodszych nieletnich [Children Before the Court: The Justice System and Crime Committed by Younger Juveniles]. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Klaus W., Rzeplińska I., Woźniakowska D. i Wójcik D. (2008). Reakcja formalna na czyny zabronione nieletnich [Formal reaction to crime committed by juveniles]. W C. Nowak, J. Jakubowska-Hara i J. Skupiński (red.) Reforma prawa karnego. Propozycje i komentarze. Księga pamiątkowa Profesor Barbary Kunickiej-Michalskiej [Reform of Penal Law – Suggestions and Comments: A Memorial Book of Professor Barbara Kunicka-Michalska]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 516–553.
• Kołakowska-Przełomiec H. i Wójcik D. (1990). Selekcja nieletnich przestępców w sądach rodzinnych [Selection of Juveniles in Family Courts]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Konaszewski K. (2016). Tożsamość wychowanków młodzieżowych ośrodków wychowawczych [The Identity of Pupils in Youth Educational Centres]. Gdańsk: Katedra.
• Kozłowski P. (2019). Wartości, cele i plany życiowe młodzieży nieprzystosowanej społecznie [Values, Aims, and Plans of Maladjusted Youths]. Kraków: Impuls.
• Krajowy Rejestr Karny [KRK] (b.d.). Dane statystyczne Krajowego Rejestru Karnego [State Crime Register’s Statistical Data].
• Kulesza J. (2013). Raport na temat zapotrzebowania na miejsca w placówkach MOW i MOS resortu edukacji w roku szkolnym 2013/2014 [Report on the need for beds in Ministry of Education youth educational and sociotherapy centres in the 2013–14 school year]. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji. Dostęp online: https://docplayer.pl/45363710-Joanna-kulesza-raport-nt-zapotrzebowania-na-miejsca-w-mow-i-mosw-r-szk-2013-2014-warszawa-15-kwietnia-2013-r.html [31.01.2020].
• Łukasiewicz M. (2016). ‘Funkcjonowanie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich oraz młodzieżowych ośrodków wychowawczych w perspektywie potrzeb polityki państwa i aktualnym zmian prawno-organizacyjnych’ [The functioning of correctional facilities, detention centres for juveniles, and youth educational centres in terms of the needs of state policy and the current legal and organizational changes]. W G. Kudlak (red.) Instytucjonalna resocjalizacja nieletnich. Wyzwania i perspektywy rozwoju [The Institutional Resocialization of Juveniles: Challenges and Prospects for Development]. Warszawa: Difin, s. 39–53.
• Ministerstwo Sprawiedliwości (2015). Informacja dotycząca wykonywania miernika tzw. powrotność wychowanków zakładów poprawczych na drogę przestępstwa dla zadania 18.5. Przeciwdziałanie demoralizacji i przestępczości wśród nieletnich i stworzenie warunków do powrotu nieletnich do normalnego życia [Information on creating an indicator for inmates of correctional facilities’ return to ‘a life of crime’ for task 18.5 Counteracting moral corruption and crime among minors and creating conditions for them to return to normal life]. Warszawa: Departament Wykonywania Orzeczeń i Probacji Ministerstwa Sprawiedliwości.
• Muskała M. (2016). „Odstąpienie od przestępczości” w teorii i praktyce resocjalizacyjnej [“Desistance from Crime” in Resocialization Theory and Practice]. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Najwyższa Izba Kontroli [NIK] (2017). Informacja o wynikach kontroli. Działalność resocjalizacyjna młodzieżowych ośrodków wychowawczych [Inspection results: Resocialisation activities of youth educational centres]. Dostęp online: https://www.nik.gov.pl/plik/id,15816,vp,18331.pdf [30.12.2019].
• Ostrihanska Z. (1975). ‘Prognoza recydywy nieletnich’ [Predicting juvenile recidivism]. W A. Krukowski (red.) Prognozowanie kryminologiczne. Wybrane zagadnienia [Criminological Predicting: Selected Issues]. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, s. 129–154.
• Paszkowska A. (1992). Efektywność i uwarunkowania wykonywanego nadzoru kuratora przy orzekanych wobec nieletnich środkach poprawczych. Fakty i artefakty [Effectiveness and Conditions of the Supervision of a Probation Officers Applied with Correctional Mesaures: Facts and Artefacts]. Białystok: Filia Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku.
• Pytka L. (1986). ‘Sukces i porażka w resocjalizacji nieletnich (analiza pedagogiczna wypowiedzi wychowawców)’ [Success and failure in the resocialisation of juveniles (A pedagogical analysis of educators’ statements)]. Szkoła Specjalna 1(132), s. 14–24.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletnich w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, Dz.U. z 2001 r. Nr 296, poz. 1755 [Regulation of the Minister of National Education, dated 27 December 2011, on detailed rules for the management, admission, transfer, release, and residency of minors in youth detention centres, Journal of Laws, 2001, No. 296, item 1755].
• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2001 r. w sprawie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich, t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 487 [Regulation of the Minister of Justice, dated 17 October 2001, on correctional facilities and detention centres for juveniles, Journal of Laws, 2017, item 487].
• Rządowe Centrum Legislacji [RCL] (2019). Projekt Ustawy o nieletnich z dnia 8 marca 2019 r. [Draft bill on minors, dated 8 March 2019]. Dostęp online: https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12321373/12577437/12577438/dokument385846.pdf [13.11.2019].
• Rzeplińska I. (2007–2008). ‘Obraz przestępczości nieletnich w Polsce w badaniach kryminologicznych – przed i po transformacji’ [The picture of juvenile delinquency in Poland in criminological research – before and after transformation]. Archiwum Kryminologii 28, s. 331–343.
• Siemionow J. (2011). Niedostosowanie społeczne nieletnich: działania, zmiana, efektywność [The Social Maladjustment of Juveniles: Actions, Change, Effectiveness]. Warszawa: Difin.
• Simons L.G. (2009). ‘Families and crime’. W J.M. Miller (red.) 21st Century Criminology: A Reference Handbook. Los Angeles: Sage, s. 67–75.
• Skuza A. (2012). ‘Klimat społeczny polskiego zakładu poprawczego (pedagogiczna analiza czynników kreujących)’ [Social climate of a Polish youth detention centre (pedagogical analysis of creating factors)]. Resocjalizacja Polska 3, s. 361–382.
• Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1507 z późn. zm. [Act of 12 March 2004 on social assistance, Journal of Laws, 2019, item 1507, as amended].
• Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich, t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 969 [Act of 26 October 1982 on proceedings in juvenile cases, Journal of Laws, 2018, item 969].
• Walczak-Żochowska A. (1988). Systemy postępowania z nieletnimi w państwach europejskich. Studium prawno-porównawcze [Systems of Juveniles Proceedings in European Countries: A Comparative Law Study]. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
• Włodarczyk-Madejska J. (2016). Stosowanie środka wychowawczego w postaci umieszczenia w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych oraz środka poprawczego przez sądy rodzinne i nieletnich w świetle danych statystycznych i badań aktowych [Application of Educational Measures in the Form of Placement in Youth Educational Centres and Corrective Measures by Family Courts According to Statistical Data and Case Studies]. Warszawa: Instytut Wymiaru Sprawiedliwości. Dostęp online: https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2018/08/W%C5%82odarczyk-Madejska-J_Stosowanie-%C5%9Brodka-wychowawczego.pdf [30.12.2019].
• Włodarczyk-Madejska J. (2017). ‘Przestępczość nieletnich i sądowa reakcja na nią w świetle danych statystycznych’ [Juvenile delinquency and court reactions to it according to statistical data]. W K. Buczkowski, W. Klaus, P. Wiktorska i D. Woźniakowska-Fajst (red.) Zmiana i kontrola. Społeczeństwo wobec przestępczości [Change and Control: Society against Crime]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 161–188.
• Włodarczyk-Madejska J. (2019). Skazani na wychowanie. Stosowanie środków izolacyjnych wobec nieletnich [Condemned to Education: The Application of Isolation Measures to Juveniles]. Warszawa: Wydawnictwo INP PAN.
• Włodarczyk-Madejska J. (2020). ‘Efektywność środków izolacyjnych orzekanych wobec nieletnich’ [Effectiveness of isolation measures applied to juveniles]. Prawo w Działaniu (w druku).
• Wolny M. i Kładoczny P. (2018). Reintegracja wychowanków placówek resocjalizacyjnych. Uwagi o charakterze systemowym [Reintegration of Pupils of Resocialization Institutions: Notes on the System], Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Dostęp online: http://www.hfhr.pl/wp-content/uploads/2018/12/raport-reintegracja.pdf [30.12.2019].
• Woźniakowska-Fajst D. (2010). Nieletnie. Niebezpieczne, niegrzeczne, niegroźne? [Juveniles: Dangerous, Rude, Harmless?]. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Woźniakowska-Fajst D. (2011). ‘Nieletnie dziewczęta 10 lat później – badania katamnestyczne’ [Juvenile girls 10 years later – a catamnestic study]. Archiwum Kryminologii 33, s. 163–195.

Identifiers

DOI

10.7420/AK2020G