Co tłumaczy tłumacz? Myśl, język, kultura

• Authors: Elżbieta Tabakowska

Title variants

EN

What Does the Translator Translate? Thought, Language and Culture

Abstracts

EN

The paper addresses the issue of untranslatability as the resultant of three basic factors, which constitute the content of a translated message and which are interconnected in various proportions: thought originating in the mind, culture as the background for human thinking, and language as a tool for expression. The illustrative material is constituted by four messages: the verbal (textual) layer of the first three is accompanied by the context in the form of a drawing, while the context in the last message is evoked by means of a grammatical structure. In describing the message interpretation mechanisms in the context provided, the author avails of the theory of mental spaces by Fauconnier (1985).

PL

Artykuł podejmuje problem nieprzekładalności jako wypadkowej działania łączących się ze sobą w rozmaitych proporcjach trzech podstawowych czynników budujących przekaz przekładanego komunikatu: myśli zrodzonej w umyśle, kultury stanowiącej tło ludzkiego myślenia oraz języka jako narzędzia ekspresji. Jako ilustracja służą cztery przykłady komunikatów; w trzech pierwszych warstwie werbalnej (tekstowej) towarzyszy kontekst w postaci rysunku; w ostatnim kontekst przywoływany jest za pomocą struktury gramatycznej. Opisując mechanizmy interpretacji komunikatu w towarzyszącym mu kontekście, autorka odwołuje się do teorii przestrzeni mentalnych, stworzonej przez Fauconniera (1985).

Keywords

PL

nieprzekładalność; komunikat; teoria przestrzeni mentalnych; mechanizmy; interpretacji

EN

untranslatability; message; mental spaces theory; interpretation mechanisms

• Publisher: Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
• Journal: Półrocznik Językoznawczy Tertium
• Year: 2016
• Volume: 1
• Issue: 1&2
• Pages: 180-191

Dates

published

2016

Contributors

author

Elżbieta Tabakowska

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

References

• Balcerzan, Edward, [nieopublikowany manuskrypt]. „Sprzecznościowa” koncepcja literackości.
• Barańczak, Stanisław (2004) Ocalone w tłumaczeniu, Kraków.
• Catford, J.C. Ian C. (1967). A Linguistic Theory of Translation. Londyn: Oxford: Oxford University Press.
• Długosz-Kurczabowa, Krystyna (2008). Wielki słownik etymologiczno-historyczny języka polskiego. Warszawa: PWN.
• Jakobson, Roman ([1959] 1975) „Językowe aspekty tłumaczenia”. (tłum. Zofia Sroczyńska). [W: ] Przekład artystyczny. O sztuce tłumaczenia: księga druga. (red.), Seweryn Pollak, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk; 109–115.
• Fauconnier, Gilles (1985) Mental Spaces. Cambridge, Mass: MIT Press.
• Tabakowska, Elżbieta (2012) „What’s in a Title? “ [W:] Adam Głaz, Hubert Kowalewski i Anna Weremczuk (red.), What’s in a text? Inquiries into the Textual Cornuciopia. Newcastle: Cambridge Scholars Publishing; 20–30.
• Vermeer, Hans Josef (1996). A skopos Theory of Translation (Some Arguments for and against). Heidelberg: TEXTconTEXT.
• Wilson, Deirdre, Dan Sperber ([1995]2011) Relewancja. Komunikacja i poznanie (przeł. Zespół). Kraków: Kraków: Tertium.
• „Nadaj parytet priorytetem!” facebook.com/event.php?eid=194092458122&ref=mf, 21.04.2010
• „Pośle/posłanko: wyjmij parytety z zamrażarki” www.causes.com/causes/407713-popieram-parytety...na.../1105145, 25.03.2010
• „Parytet nie priorytet” www.wyborcza.pl/1,76842,7665250,Parytet_nie_priorytet.html, 16.03.2010

Identifiers

DOI

10.7592/Tertium2016.1.2.Tabakowska

Biblioteka Nauki

1192100