Stan języka ukraińskiego po odzyskaniu przez Ukrainę niepodległości w sierpniu 1991 roku

• Authors: Bożena Zinkiewicz-Tomanek

Title variants

EN

The State of Ukrainian after the Regaining of Independence by Ukraine in August 1991

Abstracts

EN

The article discusses changes in Ukrainian after Ukraine had regained independence. Prior to 1991, the Soviet authorities – apart from various prohibitions known from the time of Russian tsars – had created a system of interfering in internal laws of language, prohibiting certain words, syntactic constructions or orthographic rules, and propagating others, closer to Russian, which had a virtually dominating position in nearly all fields. This led to an abnormal linguistic situation, the unconscious fusing of Ukrainian and Russian, both at the level of phonetics and morphology as well as syntactic norms and collocations. That is why, after 1991 – apart from changes in the lexical system, associated with developments in science, technology and political and economic transformations – we can observe the tendency to depart from Russified forms, which violate the norms of Ukrainian literary language, and to return to old native linguistic traditions.

PL

W artykule przedstawiono zmiany w języku ukraińskim po odzyskaniu przez Ukrainę niepodległości. Przed 1991 rokiem władza radziecka – prócz znanych z czasów Rosji carskiej różnego rodzaju zakazów ‒ stworzyła system ingerencji w wewnętrzne prawa językowe, zabraniając jednych wyrazów, konstrukcji syntaktycznych czy zasad ortograficznych, a propagując inne, bliższe językowi rosyjskiemu, który de facto posiadał pozycję dominującą w każdej prawie dziedzinie. Doprowadziło to do nienormalnej sytuacji językowej, nieświadomego mieszania języka ukraińskiego i rosyjskiego, do „rozchwiania” norm języka ukraińskiego zarówno fonetycznych, jak i morfologicznych, a także norm syntaktycznych oraz łączliwości leksykalnej. Dlatego też po 1991 roku ‒ prócz zmian w systemie leksykalnym, związanych z rozwojem nauki, techniki oraz przekształceniami politycznymi i ekonomicznymi ‒ obserwujemy dążenie do odejścia od form zrusyfikowanych, naruszających normy ukraińskiego języka literackiego i powrót do starych rodzimych tradycji językowych.

Keywords

PL

polityka językowa; język urzędowy; język oficjalny; normy języka; ukraińskiego; aktualizacja form rodzimych

EN

language politics; official language; standard language; norms of Ukrainian; updating of native forms

• Publisher: Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
• Journal: Półrocznik Językoznawczy Tertium
• Year: 2016
• Volume: 1
• Issue: 1&2
• Pages: 224-233

Dates

published

2016

Contributors

author

Bożena Zinkiewicz-Tomanek

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

References

• Чак, Євгенія [Czak, Ewgenia] (1997) Чи правильно ми говоримо. Київ: Освіта.
• Довженко, Олександр [Dowżenko, Ołeksandr] (1995) Щоденник. Київ.
• Damm, Krystyna, Aldona Mikusińska (red.), (2000) Ludy i języki świata. Leksykon PWN. Warszawa: PWN.
• ORF-1994, Орфографічний словник української мови. Київ: Довіра.
• Пономарів, Олександр [Ponomariw, Ołeksandr] (1999) Kультура слова. Мовностилістичні поради. Київ: Либідь.
• Radzijewska, T. (1999) „Процес текстотворення у білінгвістичній мовній ситуації (лінгвокультурологічний аспект)”. Slavia Orientalis, 3; 449-461.
• SBur-1995, Бурячок, Андрій, А. [Buriaczok, Andrij] Орфографчний словник. Київ: Наукова думка.
• Сербенська Олександра [Serbeńska, Oleksandra] (red.) (1994) Антисуржик. Львів: Свiт.
• Serczyk, Władysław, A. (1990) Historia Ukrainy. Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Славутич, Яр [Sławutycz, Jar] (1996) „У яких словах писати Ґ”. Moвoзнавство, 1; 63-69.
• Styszow, O. (1999) „Особливості розвитку лексичного складу української мови кінця ХХ ст.”. Мовознавство, 1;7-21.
• Шевельов, Юрій [Szewelow, Jurij] (1987) Українська мова у першій половині двадцятого століття (1900-1941). Стан і статус. [The Ukrainiane language in the First Half of the 20th Century (1900-1941): State and Status. Nowy Jork: Cучасність] (tłum.) Оксана Соловей [Oksana Sołowiej]. Nowy Jork: Cучасність.
• Wieczorek, Diana (1999) „Новационные процессы в современном украинском языке”. Slavia Orientalis, 3; 435-441.

Identifiers

DOI

10.7592/Tertium2016.1.2.Zinkiewicz

Biblioteka Nauki

1192160