Przywódcy, partnerzy, przeciwnicy – wizerunek polityków w multimodalnych metaforach publicystycznych

• Authors: Bartłomiej Maliszewski

Title variants

EN

Leaders, Partners, Opponents: The Image of Politicians in Multimodal Metaphors Used by Journalists

Abstracts

EN

The selected multimodal metaphors, which reference the characters of political leaders, partners and opponents, present the world of politics as a structure (which consists of vertical aspect – the relationship between the superordinate and subordinate, and horizontal aspect – the division of the political scene into various parties and formations). In the metaphors analysed, politics is also presented as a space for action (rivalry and spectacle), whose main participants – in terms of parliamentary democracy – are the main representatives of the major parties. The discussed metaphors also show the main characteristics of press coverage, which are supposed to attract the attention of the audience by the means of text, images and a clever approach to the presented topics. The material collected for the study confirms and completes the conclusions formulated during the analysis of linguistic journalistic metaphors (as a means of attracting the viewer’s attention, as a means of capturing what is less concrete, and as an exponent of the recorded world image).

PL

Przedmiotem analizy są wizualno-werbalne przenośnie publicystyczne, które widnieją na okładkach polskich tygodników opinii. Dzięki walorowi naoczności to właśnie figury wizualno-werbalne pozwalają najłatwiej (i najszybciej) uchwycić powtarzalne sposoby ujmowania świata polityki oraz charakterystyczne cechy przenośni publicystycznych. Analizując wybrane metafory multimodalne, które odnoszą się do politycznych przywódców, partnerów i przeciwników, ukazujemy świat polityki jako pewną strukturę (na którą składa się wymiar wertykalny, czyli relacja nadrzędności i podrzędności oraz wymiar horyzontalny, czyli podział sceny politycznej na różne strony i ugrupowania). W analizowanych przenośniach polityka jest też ukazywana jako przestrzeń akcji (rywalizacji i widowiska), której głównymi uczestnikami – w warunkach demokracji parlamentarnej – są czołowi przedstawiciele najważniejszych partii. W omawianych metaforach uwidaczniają się także główne cechy przekazów prasowych, które mają przykuwać uwagę odbiorcy słowem i obrazem oraz pomysłowym ujęciem podejmowanych tematów. Zebrany materiał potwierdza i dopełnia wnioski formułowane przy analizie językowych przenośni publicystycznych (jako sposobu ujmowania tego, co mniej konkretne, środka pozyskiwania uwagi odbiorcy i kształtowania społecznych przekonań oraz wykładnika utrwalanego obrazu świata).

Keywords

EN

metaphor; journalism; politics; multimodality; innovation

PL

metafora; publicystyka; polityka; multimodalność; innowacja

• Publisher: Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
• Journal: Półrocznik Językoznawczy Tertium
• Year: 2021
• Volume: 6
• Issue: 1
• Pages: 38-66

Dates

published

2021

Contributors

author

Bartłomiej Maliszewski

• Centrum Języka i Kultury Polskiej dla Polonii i Cudzoziemców, UMCS Lublin

• https://orcid.org/0000000238133971

References

• Borkowski, Igor (1996) „A metafory trwają... Przenośnia jako środek perswazji językowej w czasie kampanii wyborczej w 1991 i 1995 r.”. Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego XXII; 159–174.
• Burzyński, Robert (2012) Metafory jako narzędzie poznania polityki i oddziaływania politycznego. Warszawa: Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych. Wydanie elektroniczne: https://depotuw.ceon.pl/handle/item/359 [data ostatniego dostępu: 10.03.2021].
• Buttler, Danuta (1961) „O metaforyce prasowej”. Poradnik Językowy 10; 440–460.
• Dobrzyńska, Teresa (1994) Mówiąc przenośnie… Studia o metaforze. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
• Frankowska, Maria (1994) „Frazeologia i metaforyka w tekstach politycznych lat 1989–1993”. [W:] Janusz Anusiewicz. Bogdan Siciński (red.) Język a kultura. Język polityki a współczesna kultura polityczna. t. 11. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej; 21–47.
• Jeziński, Marek (2005) „Wizerunek polityczny jako element strategii wyborczej”. [W:] Bogusława Dobek-Ostrowska (red.) Kampania wyborcza: marketingowe aspekty komunikowania politycznego, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego; 115–132.
• Kampka, Agnieszka (2011a) „Retoryka wizualna. Perspektywy i pytania”. Forum Ars Rhetoricae 1; 7–23.
• Kampka, Agnieszka (2011b) „Język nieuzbrojony. Metafory w prezydenckiej kampanii wyborczej”. [W:] Janusz Okrzesik. Waldemar Wojtasik (red.) Wybory prezydenckie 2010, t. 2. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego; 195–216.
• Karpman, Stephen (1968) “Fairy Tales and Script Drama Analysis”. Transactional Analysis Bulletin 7 (26); 39–43.
• Kawka, Maciej (2016) „Dyskurs multimodalny – nowa kategoria badawcza?” Zeszyty Prasoznawcze 2; 293–303.
• Kiklewicz, Aleksander, Marcin Prusak (2006) „Pragmatyczne aspekty teorii metafor pojęciowych (przy szczególnym uwzględnieniu metafor politycznych w polskich tekstach prasowych)”. Respectus Philologicus. 9 (14); 20–30.
• Kłosińska, Katarzyna (2004) „Językowe cechy politycznego ‘dyskursu zamkniętego’”. [W:] Rafał Garpiel. Katarzyna Leszczyńska (red.) Sztuka perswazji. Socjologiczne, psychologiczne i lingwistyczne aspekty komunikowania perswazyjnego. Kraków: Zakład Wydawniczy „NOMOS”; 155–170.
• Krasnowolski, Antoni (1906) Przenośnie mowy potocznej. t. 2. Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta.
• Lakoff, George, Mark Johnson ([1980] 1988) Metafory w naszym życiu. [Metaphors We Live By. Chicago: The University of Chicago Press]. (tłum.) Tomasz Paweł Krzeszowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Lakoff, George ([1991] 2003) „Metafory i wojna: system metafor użyty, by usprawiedliwić wojnę w Zatoce Perskiej”. [“Metaphor and War: The Metaphor System Used to Justify War in the Gulf”. Piece Research 23; 25–32.]. (tłum.) Aneta Wysocka. Etnolingwistyka 15; 29–48.
• Libura, Agnieszka (2012) „Teoria metafory pojęciowej wobec badań nad komunikacją multimodalną”. [W:] Monika Cichmińska. Iza Matusiak-Kempna (red.) Nowe zjawiska w języku, tekście i komunikacji IV. Metafory i amalgamaty pojęciowe. Olsztyn: Instytut Filologii Polskiej; 117–170.
• Maciuszek, Józef (2004) „Metafora jako forma komunikacji perswazyjnej”. [W:] Rafał Garpiel. Katarzyna Leszczyńska (red.) Sztuka perswazji. Socjologiczne, psychologiczne i lingwistyczne aspekty komunikowania perswazyjnego. Kraków: Zakład Wydawniczy „NOMOS”; 115–130.
• Maćkiewicz, Jolanta (2018) „Więcej niż tysiąc słów. Perswazyjne działanie zdjęć prasowych”. Media, Biznes, Kultura 1 (4); 24–34.
• Maliszewski, Bartłomiej (2018a) „Przez słowa i obrazy – o multimodalności metafory na okładkach czasopism publicystycznych”. [W:] Iwona Hofman. Danuta Kępa-Figura (red.) Współczesne media. Media multimodalne. t. 1. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej; 151–164.
• Maliszewski, Bartłomiej (2018b) “Obrazowo mówiąc. O grach wizualno-werbalnych na okładkach tygodników publicystycznych”. Półrocznik Językoznawczy Tertium 2 (2); 21–35.
• Ożóg, Kazimierz (2002) „Metafory potoczne w języku polityki”. Język Polski 1; 21–24.
• Pajdzińska, Anna (2001) „My, to znaczy... : z badań językowego obrazu świata“. Teksty Drugie 1 (66); 33–53.
• Pajdzińska, Anna (2008) „O nepotyzmie, kumoterstwie i kolesiostwie słów kilka“. Etnolingwistyka 20; 171–178.
• Piekot, Tomasz (2006) Dyskurs polskich wiadomości prasowych. Kraków: Universitas.
• Piekot, Tomasz (2016) Mediacje semiotyczne. Słowo i obraz na usługach ideologii. Warszawa: Sedno. Wydawnictwo Akademickie.
• Pisarek, Walery (2000) „Język w mediach, media w języku”. [W:] Jerzy Bralczyk. Katarzyna Mosiołek-Kłosińska (red.) Język w mediach masowych. Warszawa: Upowszechnianie Nauki – Oświata „UN-O"; 9–18.
• Połowniak-Wawrzonek, Dorota (2001) „Metafora POLITYKA TO WALKA ZBROJNA w polskiej frazeologii”. Poradnik Językowy 2; 4-21.
• Skorupka, Stanisław (1949) „Przenośnie w języku potocznym (dokończenie)”. Poradnik Językowy 2; 5–11.
• Sławek, Jolanta (2007) Czytelnik uwolniony? Perswazja w informacji prasowej. Poznań: Poznańskie Studia Polonistyczne.
• Szczęsna, Ewa (2004) „Metafora transsemiotyczna”. Pamiętnik Literacki 95 (2); 167-177.
• Szewczyk, Anna (2009) „Funkcje metafor potocznych w tekstach prasowych o polityce”. Oblicza Komunikacji 2; 119–126.
• Szkudlarek-Śmiechowicz, Ewa (2019) „Sposoby wyrażania emocji w propagandowych przekazach werbalno-wizualnych (na przykładzie okładek tygodników opinii)”. Prace Językoznawcze 21 (2); 189-209.
• Szwed, Anna (2013) „Metafora militarna jako sposób na opisanie świata polityki w tygodniku ‘Polityka’”. [W:] Iwona Hofman. Danuta Kępa-Figura (red.) Współczesne media. Język mediów. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej; 309–324.
• Ślawska, Magdalena (2018) „Perspektywa multimodalna w badaniu tekstów prasowych”. [W:] Iwona Hofman. Danuta Kępa-Figura (red.) Współczesne media. Media multimodalne. t. 1. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej; 107–118.
• Tokarski, Ryszard (1999) „Językowy obraz świata w metaforach potocznych”. [W:] Jerzy Bartmiński (red.) Językowy obraz świata. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej; 65–81.
• Wasilewski, Jacek (2006) Retoryka dominacji. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
• Wasilewski, Jacek, Adam Skibiński (2008) Prowadzeni słowami. Retoryka motywacji w komunikacji publicznej. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
• Wysłouch, Seweryna (1994) Literatura a sztuki wizualne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Zimny, Rafał, Paweł Nowak (2009) Słownik polszczyzny politycznej po 1989 roku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Identifiers

DOI

10.7592/Tertium2021.6.1.185

Biblioteka Nauki

1955639