O najnowszej monografii Aleksego Awdiejewa i Grażyny Habrajskiej (Gramatyka sensu. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2020)

• Authors: Krzysztof Ozga

Abstracts

EN

The article presents the concept of the “grammar of sense” proposed by A. Awdiejew and G. Habrajska in their latest monograph. The article addresses the following issues: redefinition of text as a paraphrase, natural and analytical approach in communication studies, relations between discourse and interpretative mechanisms, procedures of sense transcription, the structure of a “communicative dictionary”, methods of journalistic text analysis, the question of non-lexical linguistic units as entities indicating meaning. The author of the article criticizes the idea of negating the conceptual vertex of the semiotic triangle put forward in the monograph, points out the need to consider confabulatory processes in the interpretation of paraphrasing experiments, and draws attention to the necessity to consistently separate the plane of content from the plane of expression in the procedure of sense transcription, for example by means of A. Kiklewicz and M. Korystkowska’s explicative syntax.

PL

Artykuł prezentuje koncepcję tzw. gramatyki sensu zaproponowanej przez A. Awdiejewa i G. Habrajską w ich najnowszej monografii. Artykuł porusza m.in. takie zagadnienia jak: redefinicja tekstu jako parafrazy, postawa naturalna i analityczna w badaniach nad komunikacją, zależności pomiędzy dyskursem a mechanizmami interpretacyjnymi, procedury transkrypcji sensu, struktura słownika komunikacyjnego, metody analizy tekstów publicystycznych, nieleksykalne środki językowe wskazujące na komponenty sensu. Autor artykułu polemizuje z zawartą w monografii propozycją zanegowania konceptualnego wierzchołka trójkąta semiotycznego, wskazuje na potrzebę uwzględnienia procesów konfabulacyjnych w interpretacji eksperymentów z zakresu parafrazownia i zwraca uwagę na konieczność konsekwentnego oddzielenia planu treści od planu wyrażenia w procedurze transkrypcji sensu, np. z wykorzystaniem założeń modelu składni eksplikacyjnej A. Kiklewicza i M. Korystkowskiej.  

Keywords

PL

sens; transkrypcja sensu; tekst; dyskurs; gramatyka komunikacyjna

EN

sense; sense transcription; text; discourse; communicative grammar

• Publisher: Krakowskie Towarzystwo TERTIUM
• Journal: Półrocznik Językoznawczy Tertium
• Year: 2021
• Volume: 6
• Issue: 1
• Pages: 318-327

Dates

published

2021

Contributors

author

Krzysztof Ozga

• Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000256338954

References

• Awdiejew, Aleksy (red.) (1999) Gramatyka komunikacyjna. Warszawa/Kraków: PWN.
• Dik, Simon C. (1978) Functional Grammar. North-Holland Linguistic Series 37. Amsterdam: North-Holland Publishing Company.
• Halliday, Michael, Alexander Kirkwood (1985) An Introduction to Functional Grammar. London: Arnold.
• Heaton, Pamela, Gregory L. Wallace (2004) „Annotation: The savant syndrome”. The Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45 (5); 899-911. DOI: 10.1111/j.1469-7610.2004.t01-1-00284.x.
• Karolak, Stanisław (2002) Podstawowe struktury składniowe języka polskiego. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
• Kiklewicz, Aleksander, Małgorzata Korytkowska (2012) „Modelowanie płaszczyzny syntaktycznej a segmentacja hasła słownikowego (na przykładzie języków słowiańskich)”. Biuletyn Polskiego To¬warzystwa Językoznawczego, 68; 49–68.
• Kiklewicz, Aleksander, Małgorzata Korytkowska, Julia Mazurkiewicz-Sułkowska, Agnieszka Zatorska (2019) Zintegrowany opis semantyczno-syntaktyczny czasowników bułgarskich, polskich i rosyjskich (verba cogitandi i verba sentiendi). Seria: Prace Slawistyczne. Slavica 145. Warszawa: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk. Fundacja Slawistyczna.
• Lewiński, Piotr (2012) Neosofistyka. Argumentacja retoryczna w komunikacji potocznej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Radzicki, Bogdan (2013) „‘Fakt moralny’ – ‘macierzysta sytuacja moralna’”. Humanistyka i przyrodoznawstwo, 19; 295–314.
• Reuter, Magdalena (2012) „Kognitywistyczne ujęcia konfabulacji: podejście pamięciowe vs. epistemiczne”. Studia z Kognitywistyki i Filozofii Umysłu, 6 (1); 121–142.
• Skowronek, Bogusław, Katarzyna Skowronek (2007) „Szkolny ‘świat odwrócony’. Analiza lingwistyczno-kulturowa uczniowskich taśm video (na materiale filmu z Torunia)”. [W:] Paweł Nowak, Ryszard Tokarski (red.) Kreowanie światów w języku mediów. Lublin: Wydawnictwo UMCS; 37–52.
• Sperber, Dan, Deidre Wilson (1986) Relevance. Communication and Cognition. Oxford: Blackwell.
• Szumska, Dorota (2006) Przymiotnik jako przyłączone wyrażenie predykatywne. Analiza formalizacji struktur propozycjonalnych w warunkach predykacji niezdaniotwórczej. Kraków: Universitas.
• Szumska, Dorota (2012) „Struktura (nie)obecna. Głos w dyskusji o metodzie poszukiwania znaczeń niewyrażonych”. LingVaria, 7 (1/13); 37–45.
• Topolińska, Zuzanna (red.) (1984) Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Vetulani, Grażyna (2000) Rzeczowniki predykatywne języka polskiego. W kierunku syntaktycznego słownika rzeczowników predykatywnych na tle porównawczym. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Witosz, Bożena (2009) Dyskurs i stylistyka. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Identifiers

DOI

10.7592/Tertium2021.6.1.186

Biblioteka Nauki

2027883