Idea wolności w filozofii grecko-rzymskiej

• Authors: Stanisław Kowalczyk

Title variants

EN

Ideas of Freedom in Greco-Roman Philosophy

Abstracts

EN

Ancient philosophy distinguished three meanings of the notion of freedom: an individual man's freedom of choice and decision, freedom of social-political life and freedom (sovereignty) of the state. This latter meaning was considered the most important form of freedom. In his conception of an “ideal state” Plato advised abolition of private property and monogamy for the political élite (the so called “guards”), which is a feature of a totalitarian state. He distinguished three models of state: monarchic, aristocratic and democratic. He accepted the latter model, but he warned against maximising individual freedom, as it leads to anarchy in social life, which in turn is a source of tyranny. Aristotle appreciated democracy more, as it best puts into effect the postulates of freedom, equality and justice. The other form of freedom, according to his approach, is freedom understood as enabling a man to choose rationally, which should be preceded by reflection. His conception of man's existential freedom (proaíresis) is close to the theory of free will (liberum arbitrium) in the Christian thought. The Stoics concentrated their attention on inner-moral freedom that they identified with the attitude of keeping a distance to man's existential vicissitudes. Some of them (Marcus Aurelius) joined the idea of inner freedom with philosophy of naturalistic pantheism, others (Epictetus) considered God as the source of moral freedom. Plotinus was also mainly interested in man's inner freedom, which he explained in the context of the pantheistic conception of the absolute.

Keywords

PL

anarchia; człowiek; demokracja; dyktatura; wolność; wolność woli; wolność społeczno-polityczna; państwo; państwo totalitarne

EN

anarchy; man; democracy; dictatorship; freedom; freedom of will; socio--political freedom; State; totalitarian State

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Społecznych
• Year: 1999
• Volume: 27
• Issue: 1
• Pages: 17-31

Dates

published

1999

Contributors

author

Stanisław Kowalczyk

• Katolicki Uniwersytet Lubelski

References

• Arystoteles: Etyka eudemejska. Tłum.W.Wróblewski. W: Arystoteles. Dzieła wszystkie. T.5. Warszawa 1996.
• Arystoteles: Etyka nikomachejska. Tłum. D.Gromska. Warszawa 1956.
• Arystoteles: Etyka wielka. Tłum.W.Wróblewski. W: Arysto teles. Dzieła wszystkie. T.5. Warszawa 1996.
• Arystoteles: Polityka. Tłum. L.Piotrowicz. Warszawa 1964.
• Arendt H.: Wola. Tłum.R.Piłat. Warszawa 1996.
• Barth H.: Die Bedeutung der Freiheit bei Epiktet und Augustin. W: Das Menschenbild im Lichte zum 60. Geburtstag von Prof. D.Emil Brunner. Zürich 1950.
• Epiktet:Diatryby. Tłum. L.Joachimowicz. Warszawa 1961.
• Gigon O.: Der Begriff der Freiheit in der Antike. „Gymnasium” 80:1973 s.3 nn.
• Gilson E.: Duch filozofii średniowiecznej. Tłum. J.Rybałt. Warszawa 1958.
• Gomperz H.: Die Lebensauffassung der griechischen Philosophen und das Ideal der inneren Freiheit. Jena 1927.
• Kasia A.: Platona idea wolności ascetycznej. W: Antynomie wolności. Warszawa 1966.
• Kasia A.: Plotyn: indywiduum wobec absolutu. W: Antynomie wolności. Warszawa 1966.
• Kasia A.: Stoicka koncepcja wolności jako zrozumiałej konieczności. W: Antynomie wolności. Warszawa 1966.
• KrämerH.: Die Grundlegung des Freiheitsbegriff in der Antike. W: J.Simon (Hrsg.). Freiheit. Theoretische und praktische Aspekte des Problems. Freiburg−München 1977.
• MarekAureliusz: Rozmyślania. Tłum. M.Reiter. Warszawa 1988.
• Nestle D.: Eleutheria. Studien zum Wesen der Freiheit bei den Griechen und im Neuen Testament. T.1. Tübingen 1967.
• Platon: Państwo. Tłum.W.Witwicki. T.1-2. Warszawa 1958.
• Platon: Prawa. Tłum. M.Maykowska. Warszawa 1960.
• Plotyn: Enneady. Tłum. A.Krokiewicz. T.1-2. Warszawa 1959.
• Popper K. R.: Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie. Tłum. H.Krahelska. T.1. Warszawa 1993.
• Schmitz O.: Der Freiheitsgedanke bei Epiktet und das Freiheitszeugnis des Paulus. Gütersloh 1923.
• Wahrnach W.: Freiheit. W: Wörterbuch der Philosophie. T.2. Basel–Stuttgart 1972 kol.1065-1066.
• Witwicki W.: Objaśnienia tłumacza. W: Platon. Państwo. Tłum. W.Witwicki. T.2. Warszawa 1958.

Identifiers

Biblioteka Nauki

1858031