Wojenny exodus archiwaliów warszawskich na Jasną Górę

• Authors: Jan Bańbor , Janusz Zbudniewek

Title variants

EN

War Exodus of Archives from the city of Warsaw to The Monastery of Jasna Góra

Abstracts

EN

In 1942 occupation authorities of the General Government took a decision on transfer of the archives outside the municipal buildings of the city of Warsaw. The most valuable records were deposited at the Sokolnicki’s Stronghold in Zoliborz district. Meanwhile, facing the impending offensive against the Soviet army, Dr. Hans Branig decided on deportation of the most valuable archives to the Pauline Monastery of Jasna Góra in Częstochowa. Responsible for preparing storage for them was Dr. Kazimierz Kaczmarczyk, former director of the State Archives in Poznań. List of archives that were transferred was drawn up on July 4th, 1944. Items were packed in 43 chests. Among them were The Crown Metric from The Central Archives of Historical Records and the oldest records from the Municipal Archives and Archives of Historical Records. Transportation could not take place due to threat of uprising in August 1944. This was only possible on November 25th–27th, 1944, when the Soviet offensive was already a fact. Then 59 packs of parchments (279 boxes), 84 packets with the cartographic acts and 117 boxes of the Crown Registers and the oldest land and municipal registers as well as records of guilds from the holdings of The Central Archives of Historical Records were with high probability transported via three cars. Archival materials were deposited in the confessors of the Church. Holder of the keys was Kaczmarczyk, who along with Stanislaw Stojanowski arranged records for the last days of German occupation and after the arrival of the Russians. The archives returned to Warsaw city probably in the late summer of 1946. Then records were deposited temporarily at one of Warsaw’s Palaces (Pod Blachą Palace).

Keywords

PL

archiwa warszawskie; Jasna Góra; ewakuacja; zniszczenia wojenne; dziedzictwo archiwalne

• Publisher: Archiwum Główne Akt Dawnych
• Journal: Miscellanea Historico-Archivistica
• Year: 2011
• Volume: 18
• Issue: 18
• Pages: 245-365

Dates

published

2011

Contributors

author

Jan Bańbor

• Archiwum Akt Nowych w Warszawie

author

Janusz Zbudniewek

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• Archiwum Akt Nowych, Akta Zarządu Archiwów Rzeszy, mkfm 1; Ministerstwo Oświaty, sygn. 8465.
• Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Informator o zasobie archiwalnym, red. D. Lewandowska, Warszawa 2008.
• Archiwum Paulinów na Jasnej Górze, sygn. 2324, 2604, 2950, 3128, 3306.
• Archiwum Paulinów na Skałce w Krakowie, sygn. 307, 532.
• Bal I., Oleś Aleksander Zygmunt [w:] Słownik artystów polskich, t. 6, Warszawa 1998.
• Bazydło J., Jachimowski Tadeusz Julian [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 7, Lublin 1997, kol. 645–646.
• Bieńkowski W., Semkowicz Władysław [w:] Polski słownik biograficzny, t. 36, Warszawa–Kraków 1995–1996, s. 234–242.
• Biuletyn Informacyjny Instytutu Teologicznego Paulinów, 1944, nr 1.
• Encyklopedia Warszawy, red. E. Chmielarz, A. Chodkiewicz, M. Witwińska, Warszawa 1994.
• Flis M., Bachulski Aleksy Ftanciszek [w:] Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. 1, Warszawa–Łódź 1988, s. 26–28.
• Frankiewicz B., Tuhan–Taurogiński Bolesław [w:] Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. 1, Warszawa–Łódź 1988, s. 216.
• Grządzielski Z., Pietrzykowski J., Polentumsträger. Dzieje nauczycieli na ziemi częstochowskiej 1939–1945, Katowice 1988.
• Jena K. v., Austausch und Abgabe von Archivalien, „Mitteilungen aus dem Bimdesarchiv”, 2, 1997, s. 31–32.
• Kaczmarczyk K., Archiwum OO. Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie, „Archeion”, t. 6, 1930, s. 1–39.
• Kamiński A., Budka Włodzimierz [w:] Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. 1, Warszawa–Łódź 1988, s. 41–43.
• Kamiński A., Diariusz podręczny 1939–1945, Warszawa 2001.
• Kolankowski Z., Suchodolski Witold [w:] Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. 1, Warszawa–Łódź 1988, s. 209–210.
• Konarski S., Mendys Michał Teodor [w:] Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. 1, Warszawa–Łódź 1988, s. 142–143.
• Konarski S., Skotnicki Jan, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 38, Warszawa–Kraków 1997–1998, s. 302–305.
• Kowalenko W., Tajny Uniwersytet Ziem Zachodnich. Uniwersytet Poznański 1940–1945, Poznań 1961.
• Kubaszewska H., Gosieniecki Wiktor [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających: malarze, rzeźbiarze, graficy, red. J. Maurin–Białostocka, t. 2, Wrocław 1975, s. 412–415.
• Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, t. 33, 1944, z. 3–4.
• Maciejewska W., Konarski Kazimierz Bogdan [w:] Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. 1, Warszawa–Łódź 1988, s. 104–106.
• Maciejewska W., Mickiewiczowa Józefa [w:] Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. 1, Warszawa–Łódź 1988, s. 143–144.
• Matelski D., Polityka okupanta niemieckiego wobec polskich dóbr kultury (1939–1945), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, t. 80, 2003.
• Pełka B., Warężak Jan, Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. 1, Warszawa–Łódź 1988, s. 222–223.
• Penkala T., Prof. Tadeusz Wojno (1884–1971), „Chrześcijanie”, R. 7, 1982, s. 129–133.
• Radoń S., Dr Erich Randt w opinii archiwistów polskich, „Krakowski Rocznik Archiwalny”, t. 1, 1995.
• Radtke I., Kaczmarczyk Kazimierz [w:] Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. 1, Warszawa–Łódź 1988, t. 1 s. 93–95.
• Randt E., Die Archive des Generalgouvernements [w:] Die Burg. Vierteljahresschrift des Instituts für Deutsche Ostarbeit Krakau. Krakau April 1941, z. 2.
• Roszkowski W., Radziwiłł Hieronim [w:] Polski słownik biograficzny, t. 30, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1987, s. 190–191.
• Rybicki S., Pod znakiem lwa i kruka. Fragmenty wspomnień z lat okupacji, Warszawa 1965 (wyd. II – 1990).
• Skopowski C., Kazimierz Kaczmarczyk 3 II 1878 – 6 IV 1966, „Archeion”, t. 47, 1967. s. 277–282.
• Skopowski C., Kazimierz Kaczmarczyk 3 II 1878 – 6 IV 1966, „Archeion”, t. 47, 1967, s. 277–282.
• Stebelski A., Dzieje zniszczenia Archiwum Główne Akt Dawnych [w:] Straty bibliotek i archiwów warszawskich w zakresie rękopiśmiennych źródeł historycznych, t. 1, Archiwum Główne Akt Dawnych, Warszawa 1955.
• Suchodolski Witold, Ze wspomnień archiwisty [w:] S. Lorenz, Walka o dobra kultury Warszawy 1939–1945, t. 1, Warszawa 1970.
• Szafraniec S., Jasna Góra. Studium z dziejów kultu Matki Boskiej Częstochowskiej, Rzym 1957.
• Tomczak A., Stebelski Adam [w:] Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. 1, Warszawa–Łódź 1988, s. 204–207.
• Tomziński J., Profesor Tadeusz Wojno w listach na Jasną Górę, „Chrześcijanie”, R. 7, 1982, s. 133–141.
• Wojciechowska R., Stojanowski Józef [w:] Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. 1, Warszawa–Łódź 1988, t. 1, s. 208–209.
• Wojciechowska R., Stojanowski Józef [w:] Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. 1, Warszawa–Łódź 1988, s. 208.
• Wolny J., Kubina Teodor [w:] Polski słownik biograficzny, t. 16, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1971, s. 28–30.
• Zbudniewek J., Jasna Góra w latach okupacji hitlerowskiej, Częstochowa 1991.

Identifiers

Biblioteka Nauki

23051043