PL
Artykuł ten ukazuje prace i walki mieszkańców Węgrowa oraz otaczających go ziem na rzecz niepodległości Polski na tle tego rodzaju aktywności Polaków w całym Królestwie Polskim i Generalnym Gubernatorstwie Warszawskim. Unaocznia, że odzyskanie niepodległości w listopadzie 1918 roku i jej przygotowywanie w okresie Pierwszej wojny Światowej , nie było w żadnym razie dziełem przypadku. Zaistniało nie tylko w wyniku gwałtownych, tragicznych, krwawych i bohaterskich polskich działań zbrojnych, ale mogło nastąpić jako rezultat długotrwałej, mozolnej, mało efektownej, a jakże potrzebnej aktywności obywatelskowspólnotowej Polaków - pracy oświatowo-wychowawczej, samopomocowej i charytatywnej oraz organizacyjnej czy wreszcie administracyjno-zarządczej.
EN
The article shows work and struggles of citizens of Węgrów and the surrounding lands for the independence of Poland against the background of this kind of activities of Poles in the Kingdom of Poland and General Government of Warsaw. It makes evident that regaining the independence in November 1918 and its preparing during the First Word War was not a coincidence. It come into being not only due to violent, tragic, bloody and heroic Polish military actions. It could have happened as a result of long-lasting, arduous, not glamorous but very needed civic and community- based activities of Poles – educational, self-help, charitable, organizational, administrative and managerial.