Tutoring nauczycielski – tutoring rówieśniczy: aspekty etyczne

• Authors: Anna Izabela Brzezińska , Karolina Appelt

Title variants

EN

Traditional Tutoring and Peer Tutoring: Ethical Aspects

Abstracts

EN

The authors of the article indicate a variety of ethical issues concerning the functions of tutoring in education, both the traditional as well as peer tutoring. They claim that, the basic condition for ethical, and yet effective, tutoring relationships lie in the accordance to the concept of self-determination by Deci and Ryan – meeting the basic and universal needs by both partners of this interaction, namely the needs of relatedness and security, autonomy as well as competence. Becoming aware of, and taking into account these aspects may contribute to more effective and more ethical usage of tutoring in educational practice. The authors encourage detecting risk areas and factors in tutoring relationships (e.g. the risk of manipulating one’s partner) in order to minimize their impact on the relationship between a tutor and a tutee, which seems beneficial to the development of both parts of tutorial interaction.

PL

W artykule autorki wskazują na różnorodne aspekty etyczne stosowania w edukacji metody tutoringu zarówno nauczycielskiego, jak i rówieśniczego. Podstawowym wg nich warunkiem etycznej, a zarazem efektywnej relacji tutorskiej jest – zgodnie z koncepcją samostanowienia Ryana i Deci’ego – zaspokojenie podstawowych, uniwersalnych potrzeb wszystkich partnerów interakcji: potrzeby więzi i bezpieczeństwa, potrzeby autonomii i potrzeby kompetencji. Uświadomienie sobie i uwzględnienie w działaniu tych aspektów przyczynić się może do bardziej efektywnego i etycznego korzystania z tutoringu w praktyce edukacyjnej. Autorki zachęcają do zwrócenia uwagi na obszary i czynniki ryzyka w relacji tutorskiej, m.in. ryzyko manipulacji partnerem, aby minimalizować ich wpływ na korzystną dla rozwoju obu stron relację między tutorem a jego uczniem/podopiecznym.

Keywords

PL

aspekty etyczne; czynniki ryzyka w relacji tutorskiej; etyczność i efektywność tutoringu; tutoring nauczycielski; tutoring rówieśniczy

EN

ethical aspects; ethics and efficiency of tutoring; peer tutoring; risk factors in tutoring relationships; traditional tutoring

• Publisher: Uniwersytet Dolnośląski DSW. Wydawnictwo Naukowe DSW
• Journal: Forum Oświatowe
• Year: 2013
• Volume: 25
• Issue: 2(49)
• Pages: 13-29

Dates

published

2013

Contributors

author

Anna Izabela Brzezińska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Psychologii

author

Karolina Appelt

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Instytut Psychologii

References

• Arystoteles (wyd. 1982). Etyka nikomachejska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Bauman, Z. (2012). O edukacji: rozmowy z Riccardo Mazzeo. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
• Brockbank, A., McGill, I. (2007). Facilitating reflective learning in higher education. New York, NY: Open University Press, McGraw-Hill.
• Brown, A. L., Ferrara, R. A. (2000). Poznawanie stref najbliższego rozwoju. W: A. Brzezińska, G. Lutomski (red.), Dziecko w świecie ludzi i przedmiotów (wyd. 2, s. 217-258). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
• Brzezińska, A. (1997). Refleksja w działalności nauczyciela. Studia Edukacyjne, 3, 113-131.
• Brzezińska, A. (2000a). Psychologia wychowania. W: J. Strelau (red.), Psychologia: podręcznik akademicki (Tom 3, s. 223-253). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Brzezińska, A. (2000b). Interakcyjny model edukacji w szkole wyższej. W: A. Brzezińska, J. Brzeziński (red.), Ewaluacja procesu kształcenia w szkole wyższej (s. 55-92). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Brzezińska, A. (2007). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Brzezińska, A. I. (2012). Tutoring w edukacji: kaprys, konieczność czy szansa rozwoju dla ucznia i nauczyciela? W: J. Iwański (red.), Tutoring młodych uchodźców (s. 39-63). Warszawa: Wydawca Stowarzyszenie Praktyków Kultury.
• Brzezińska, A., Appelt, K. (2000). Tożsamość zawodowa psychologa. W: J. Brzeziński, M. Toeplitz-Winiewska (red.), Etyczne dylematy psychologii (s. 13-44). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Brzezińska, A. I., Appelt, K., Ziółkowska, B. (2010). Psychologia rozwoju człowieka. W: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (s. 95-292). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Brzezińska, A. I., Rycielska, L. (2009). Tutoring jako czynnik rozwoju ucznia i nauczyciela. W: P. Czekierda, M. Budzyński, J. Traczyński, Z. Zalewski, A. Zembrzuska (red.), Tutoring w szkole: między teorią a praktyką zmiany edukacyjnej (s. 19-30). Wrocław: Towarzystwo Edukacji Otwartej.
• Budzyński, M. (2009). Tutoring w ALA Autorskich Liceach Artystycznych i Akademickich. W: P. Czekierda, M. Budzyński, J. Traczyński, Z. Zalewski, A. Zembrzuska (red.), Tutoring w szkole: między teorią a praktyką zmiany edukacyjnej (s. 63-69). Wrocław: Towarzystwo Edukacji Otwartej.
• Cole, M. (2000). Strefa najbliższego rozwoju: tam, gdzie kultura i poznanie współtworzą się wzajemnie. W: A. Brzezińska, G. Lutomski, B. Smykowski (red.), Dziecko wśród rówieśników i dorosłych (wyd. 2, s. 15-38). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
• Czekierda, P. (2009). Co możemy zyskać w perspektywie społecznej wprowadzając tutoring do szkoły? W: P. Czekierda, M. Budzyński, J. Traczyński, Z. Zalewski, A. Zembrzuska (red.), Tutoring w szkole: między teorią a praktyką zmiany edukacyjnej (s. 15-18). Wrocław: Towarzystwo Edukacji Otwartej.
• Feuerstein, R., Feuerstein, S. (1994). Mediated learning experience: a theoretical review. W: R. Feuerstein, P. S. Klein, A. J. Tannenbaum, Mediated learning experience (MLE). Theoretical, psychosocial and learning implications (s. 3-51). London: Freund Publishing House Ltd.
• Fogel, A., King, B., Shanker, S. (red.). (2008). Human development in the twenty-first century. Visionary ideas from systems scientists. Cambridge: Cambridge University Press.
• Pełczyński, Z. (2006). Tutoring wart zachodu Z doświadczeń tutora oksfordzkiego. W: Tutoring w poszukiwaniu metody kształcenia liderów (s. 31-34). Warszawa: Stowarzyszenia Szkoła Liderów.
• Rorty, R. (1993). Edukacja i wyzwanie postnowoczesności. W: Z. Kwieciński, L. Witkowski (red.), Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach (s. 96-102). Warszawa - Toruń: IBE/Edytor.
• Ryan, R. M., Deci, E. L. (2000a). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55, 68-78.
• Ryan, R. M., Deci, E. L. (2000b). The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11, 227-268.
• Ryan, R. M., Deci, E. L. (2008). Facilitating optimal motivation and psychological well-being across life’s domains. Canadian Psychology, 49, 14-23.
• Schaffer, H. R. (2000a). Społeczny kontekst rozwoju psychobiologicznego. W: A. Brzezińska, G. Lutomski (red.), Dziecko w świecie ludzi i przedmiotów (wyd. 2, s. 72-95). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
• Schaffer, H. R. (2000b). Epizody wspólnego zaangażowania jako kontekst rozwoju poznawczego. W: A. Brzezińska, G. Lutomski (red.), Dziecko w świecie ludzi i przedmiotów (2 wyd., s. 150-188). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
• Sęk, H. (2001). O wieloznacznych funkcjach wsparcia społecznego. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna i psychologia zdrowia: wybrane zagadnienia (s. 5-19). Poznań. Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Sęk, H., Brzezińska, A. I. (2008). Podstawy pomocy psychologicznej. W: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Thelen, E. (2005). Dynamic systems theory and the complexity of change. Psychoanalytic Dialogues, 15(2), 255-283.
• van Geert, P. L. C. (1994). Dynamic systems of development: change between complexity and chaos. New York, NY: Prentice Hall/Harvester Wheatsheaf.
• Wood, D. (2000). Społeczne interakcje jako tutoring. W: A. Brzezińska, G. Lutomski, B. Smykowski (red.), Dziecko wśród rówieśników i dorosłych (s. 214-245). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
• Wygotski, L. S. (1971). Wybrane prace psychologiczne. Warszawa: PWN.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2138023