Historia Spółdzielni Mieszkaniowej w Wadowicach

• Authors: Andrzej Kotowiecki

Title variants

EN

History of the Housing Cooperative in Wadowice

Abstracts

PL

Po 1945 r. zasady działania spółdzielczości zostały diametralnie zmienione i całkowicie podporządkowano ją polityce państwa. W ciągu kilkunastu lat po wojnie działalność ta została poddana odgórnym procesom, jak to określono, etatyzacji, centralizacji i biurokratyzacji. Należy podkreślić, iż spółdzielczość obejmowała ogromną liczbę dziedzin handlu, produkcji, bankowości itp. działalności. W Polsce wykształciły się w szczególności takie spółdzielnie, jak: pracy, rolnicze spółdzielnie produkcyjne, inwalidów, kółek rolniczych, mleczarskie, mieszkaniowe, ogrodniczo-pszczelarskie, socjalne, wojskowe, wydawnicze, rolników, producentów rolniczych, banki, kasy oszczędnościowo-kredytowe, zaopatrzenia i zbytu „Samopomoc Chłopska”, a także spożywców. Tuż przed wybuchem II wojny światowej spółdzielnie mieszkaniowe zrzeszały około 10 tysięcy członków. Najgorszym czasem dla spółdzielni mieszkaniowych był okres powojenny – ze 192 spółdzielni pozostały jedynie 73. Spółdzielnie nie miały praw do zarządzania mieszkaniami spółdzielczymi, nie mogły także zaciągać kredytów i kupować materiałów w hurtowych cenach. Przełom nastąpił w 1956 r., kiedy powstały Spółdzielczy Fundusz Budowlany, Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane oraz Bank Spółdzielczy. Wtedy też zmieniła się polityka państwa w stosunku do spółdzielni mieszkaniowych. Ustalono zasady budowy oraz normy powierzchni mieszkań. Wprowadzono wiele rozwiązań, które ułatwiały funkcjonowanie spółdzielni i doprowadziły do ich rozwoju. W związku z tym pod koniec lat 60. liczba spółdzielni mieszkaniowych w Polsce wzrosła do 1130 i stale się zwiększała. Obecnie jest ich ponad 2000 (dane GUS na rok 2016).

EN

After 1945, the principles of operation of the cooperative movement were radically changed and it was completely subordinated to state policy. In the dozen or so years after the war, this activity was subjected to top-down processes, as it was defined, of etatyzacja, centralizacja and biurokratyzacja. It should be emphasized that the cooperative movement encompassed a huge number of areas of trade, production, banking, etc. In Poland, such cooperatives have developed as: labor, agricultural production cooperatives, the disabled, agricultural circles, dairy, housing, horticulture and beekeeping, social, military, publishing, farmers, agricultural producers, banks, savings and credit unions, supplies and sales of "Samopomoc Chłopska", as well as consumers. Just before the outbreak of World War II, housing cooperatives had approximately 10,000 members. The worst time for housing cooperatives was the post-war period - out of 192 cooperatives, only 73 remained. Cooperatives did not have the right to manage cooperative housing, they could not also take out loans and buy materials at wholesale prices. The breakthrough came in 1956, when the Spółdzielczy Fundusz Budowlany, Społeczne Przedsiębiorstwo Budowlane and Bank Spółdzielczy were established. It was then that the state's policy towards housing cooperatives changed. Principles of construction and apartment area standards have been established. Many solutions were introduced that facilitated the functioning of the cooperative and led to their development. As a result, at the end of the 1960s, the number of housing cooperatives in Poland increased to 1,130 and continued to increase. Currently, there are over 2,000 of them (data from the Central Statistical Office for 2016).

Keywords

EN

Cooperative; Housing Coopertive; Wadowice

PL

Spółdzielnia; Spółdzielnia Mieszkaniowa; Wadowice

• Publisher: Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity
• Journal: Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny
• Year: 2021
• Issue: 24
• Pages: 153-170

Dates

published

2021

Contributors

author

Andrzej Kotowiecki

References

• Cieślewska J., Wąsowski A., Prezenty od „Cioci Unry”, t. 1: 1944-1945, Warszawa 2009.
• Kotowiecki A., Spółdzielnia „Społem” PSS Wadowice – zarys historii, „Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny”, 2020, nr 23, s. 150-166.
• Krajowa Rada Spółdzielcza – Historia, https://krs.org.pl/spoldzielczosc/historia [dostęp: 8 IX 2021].
• Kronika Spółdzielni Mieszkaniowej w Wadowicach za lata 1958 do 1990.
• Kulbacka E., Czterdziestolecie Ogniska TKKF „Leskowiec” w Wadowicach 1966-2006, mps.
• Kulbacka H., Nowakowski A., Trzydziestolecie Ogniska TKKF „Leskowiec” w Wadowicach 1966-1996, Wadowice 1997.
• Najstarsze Polskie Spółdzielnie – wczoraj i dziś, Portal Polskiej Spółdzielczości, http://xn--spdzielczo-hbb2w40agl.pl/najstarsze-polskie-spoldzielnie-wczoraj-i-dzis/ [dostęp: 8 IX 2021].
• Ognisko TKKF Leskowiec – Wadowice, https://www.facebook.com/Ognisko-TKKF-Leskowiec-Wadowice-1055127221285482 [dostęp: 19 IX 2021].
• Raport o stanie gminy Wadowice, https://wadowice.pl/assets/pdf_file/0024/162357/RAPORT-O-STANIE-GMINY-WADOWICE-ZA-2018.pdf [dostęp: 17 IX 2021].
• Rys historyczny ogniska TKKF „Leskowiec” w Wadowicach 1966-2016, http://www.tkkf-wadowice.pl/wp-content/uploads/2016/11/Rys-historyczny-ogniska-1966-2016.pdf [dostęp: 16 IX 2021].
• Stankiewicz A., Spółdzielczość w Polsce – czym się charakteryzuje i czy się opłaca?, https://wspieramrozwoj.pl/artykul/97/spoldzielczosc-w-Polsce [dostęp: 8 IX 2021].
• Statut Spółdzielni Mieszkaniowej w Wadowicach, file:///C:/Users/Win7/Downloads/Statut%202018r.%20%20(1).pdf [dostęp: 8 IX 2021].
• Strona internetowa Spółdzielni Mieszkaniowej w Wadowicach, http://smwadowice.pl/About [dostęp: 8 IX 2021].Towarzystwo Miłośników Ziemi Wadowickiej, http://www.tmzwadowice.pl/ [dostęp: 1 IX 2021].

Identifiers

Biblioteka Nauki

2053033