Obszary rozbieżności między dyskursem podręcznikowym a dziecięcym (na przykładzie mikrosystemu „dom”)

• Authors: Monika Wiśniewska-Kin

Title variants

EN

The Areas of Discrepancies between the Discourse of the Textbook and the Discourse of Children (Based on the Example of the Home Microsystem)

Abstracts

EN

In order to describe in detail the differences between the discourse of a textbook and the discourse of children I used categories – applied in the area of cognitive considerations – concerning the language image of the world and the text image of the world, as well as selected sub-categories: the point of view and perspective, type of rationality, method of categorizing, stereotypical and axiological overview of the reality. I assumed that the choice of categories and subcategories will not only allow to investigate the imposed meanings of the textbook discourse, but – above all – will make it possible to notice the very process of formation, the emergence of the image of the world from the perspective of children. The adopted analysis model launches reflection on the necessary changes, exposes the oppressiveness of the language of the textbook and encourages exploring the conditions to initiate the language of children.

PL

Aby szczegółowo opisać różnice w dyskursie podręcznikowym i dziecięcym, posłużyłam się, stosowanymi na gruncie dociekań kognitywistycznych kategoriami językowego obrazu świata i tekstowego obrazu świata oraz wybranymi podkategoriami: punktu widzenia i perspektywy, typu racjonalności, sposobu kategoryzowania, stereotypowego i aksjologicznego oglądu rzeczywistości. Założyłam, że wybór kategorii i podkategorii nie tylko umożliwi zbadanie narzuconych znaczeń dyskursu podręcznikowego, ale przede wszystkim pozwoli dostrzec sam proces powstawania, wyłaniania się obrazu świata z perspektywy dzieci. Przyjęty model analizy uruchamia refleksję o koniecznych zmianach, demaskuje opresywność języka podręcznikowego, a także zachęca do poszukiwania warunków do inicjowania wypowiedzi dzieci.

Keywords

PL

dyskurs podręcznikowy; dyskurs dziecięcy; kognitywizm; językowy obraz świata; tekstowy obraz świata; punkt widzenia i perspektywa; typ racjonalności; sposób kategoryzowania; stereotypowy i aksjologiczny ogląd rzeczywistości

EN

discourse of a textbook; discourse of children; cognitive science; language image of the world; text image of the world; point of view and perspective; type of rationality; method of categorizing; stereotypical and axiological overview of the reality

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
• Journal: Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
• Year: 2014
• Volume: 17
• Issue: 3(67)
• Pages: 89-100

Dates

published

2014

Contributors

author

Monika Wiśniewska-Kin

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000263008435

References

• BARTMIŃSKI J., 1993, O profilowaniu i profilach raz jeszcze, [w:] J. Bartmiński, R. Tokarski (red.), O definicjach i definiowaniu, Lublin.
• BARTMIŃSKI J., NIEBRZEGOWSKA-BARTMIŃSKA S., NYCZ R., (red.), 2004, Punkt widzenia w języku i w kulturze, Lublin.
• BARTMIŃSKI J., NIEBRZEGOWSKA-BARTMIŃSKA S., NYCZ R., (red.), 2004, Punkt widzenia w tekście i w dyskursie, Lublin.
• BARTMIŃSKI J., TOKARSKI R., 1986, Językowy obraz świata a spójność tekstu, [w:] T. Dobrzyńska (red.), Teoria tekstu. Zbiór studiów, Wrocław.
• BRONFENBRENNER U., 1979, The Ecology of Human Development, Cambridge, Mass.
• GRZEGORCZYKOWA R., PAJDZIŃSKA A. (red.), 1996, Językowa kategoryzacja świata, Lublin.
• KLUS-STAŃSKA D., 2002, Narracje w szkole, [w:] J. Trzebiński (red.), Narracja jako sposób rozumienia świata, Gdańsk.
• KLUS-STAŃSKA D., 2004, Treści wychowawcze w nauczaniu początkowym – edukacja pozorów, [w:] A. Klim-Klimaszewska (red.), Mity dzieciństwa – dramaty socjalizacji, Siedlce.
• KLUS-STAŃSKA D., 2007, Text for reading in early education in Poland and Great Britain: between didactic transmission and constructing of social meanings, [in:] R. Rinkevica (ed.), Literatura un kultura: proceess, mijedarbiba, problemas, Daugavpilis.
• KLUS-STAŃSKA D., 2009, Język pedagogiki wczesnej edukacji – ryzyko konkretyzacji profesjonalnego myślenia nauczycieli. Z perspektywy koncepcji kodów językowych Basila Bernsteina, [w:] E. Smak (red.), Nauczyciel wczesnej edukacji, Opole.
• KLUS-STAŃSKA D., 2010, Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń, Warszawa.
• NOWAKOWSKA-KEMPNA I., 1995, Zastosowanie analizy kognitywnej do badania języka dzieci i młodzieży, [w:] J. Ożdżyński (red.), Językowy obraz świata dzieci i młodzieży, Kraków.
• OŻDŻYŃSKI J., 1995, Kreatywne aspekty profilowania pojęć w wypowiedziach dziecka, [w:] J. Ożdżyński (red.), Językowy obraz świata dzieci i młodzieży, Kraków.
• OŻDŻYŃSKI J., 1995, Perspektywa kognitywna w badaniach nad językiem dzieci i młodzieży, [w:] J. Ożdżyński (red.), Językowy obraz świata dzieci i młodzieży, Kraków.
• TABAKOWSKA E., 2004, Kognitywizm po polsku – wczoraj i dziś, Kraków.
• TAYLOR J.R., 2001, Kategoryzacja w języku. Prototypy w teorii językoznawczej, tłum. A. Skucińska, Kraków.
• WIŚNIEWSKA-KIN M., 2013, Dominacja a wyzwolenie. Wczesnoszkolny dyskurs podręcznikowy i dziecięcy, Łódź.
• ZALEWSKA E., 2006, Autorskie programy kształcenia dla klas I–III jako przyczynek do dezintegracji w edukacji zintegrowanej, [w:] D. Klus-Stańska, E. Szatan, D. Bronk (red.), Wczesna edukacja między schematem a poszukiwaniem nowych ujęć teoretyczno-badawczych, Gdańsk.
• ZALEWSKA E., 2009, Programy i podręczniki szkolne w edukacji początkowej jako „wybór z kultury”, [w:] D. Klus-Stańska, M. Szczepska-Pustkowska (red.), Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania, Warszawa.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2142433