O granicach andragogiki i granicach w andragogice

• Authors: Mieczysław Malewski

Title variants

EN

On the External and Internal Boundaries in Adult Education Studies

Abstracts

EN

The transition from teaching to learning in adult education can be treated as a paradigmatic change. Its consequence is the restructuring of the research scope of andragogy. Adult learning “slips” from the institutional system of the “teacher–learner”, becomes informal and situates itself in numerous cultural practices of the knowledge society. American andragogues call it a public pedagogy. The author of the article attempts to specify changes that take place in adult education and analyses their epistemological consequences for andragogy as a scientific discipline. He pays a special attention to the possibilities of interdisciplinary cooperation which currently become available for researchers of adult education as a result of extending the research scope.

PL

Przejście od nauczania do uczenia się w edukacji dorosłych można traktować jako paradygmatyczną zmianę. Jej następstwem jest restrukturyzacja pola badań andragogiki. Uczenie się ludzi dorosłych „wymyka się” z instytucjonalnego układu „nauczyciel–uczeń”, przyjmuje charakter nieformalny i sytuuje się w rozlicznych praktykach kulturowych społeczeństwa wiedzy. Andragodzy amerykańscy nazywają je pedagogią publiczną. Autor artykułu stara się ustalić przyczyny zmian zachodzących w edukacji dorosłych i analizuje ich epistemologiczne konsekwencje dla andragogiki jako dyscypliny naukowej. Szczególną uwagę zwraca na możliwości interdyscyplinarnej kooperacji, jakie na skutek poszerzania się pola badań otwierają się obecnie przed badaczami edukacji dorosłych.

Keywords

PL

edukacja dorosłych; zmiana paradygmatyczna; pedagogia publiczna; modernizm; ponowoczesność; aksjomaty kulturowe; badania interdyscyplinarne

EN

adult education; paradigmatic change; public pedagogy; modernism; postmodernism; cultural axioms; interdisciplinary research

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
• Journal: Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
• Year: 2016
• Volume: 19
• Issue: 3(75)
• Pages: 9-39

Dates

published

2016

Contributors

author

Mieczysław Malewski

• Dolnośląska Szkoła Wyższa, Wrocław

References

• ALEKSANDER T., 2001, Ewolucja nazewnictwa oświaty dorosłych i trendy w tworzeniu jej teoretycznych podstaw, [w:] E. Przybylska (red.), Andragogiczne wątki, poszukiwania, fascynacje, Wydawnictwo UMK, Toruń.
• ALEKSANDER T., BARWIŃSKA D., 2007, Stan I perspektywy rozwoju refleksji nad edukacją dorosłych, Uniwersytet Jagielloński, Instytut Technologii Eksploatacji, Kraków–Radom.
• ALHEIT P., 1995, Biographical learning. Theoretical outline, challenges and contradictions of a new approach in adult education, [in] P. Alheit et al. (eds.), The biographical approach in European adult education, Verband Wiener Volksbildung/ESREA, Wien.
• ARBISZEWSKI K., 2006, Pogranicze, wykluczanie, krzyżowanie, emigrowanie, [w:] J. Kowalewski, W. Piasek, M. Śliwa (red.), Colloquia Humaniorum, Olsztyn.
• BAL M., 2012, Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych. Krótki przewodnik, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
• BAUMAN Z., 1994, Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Instytut Kultury, Warszawa.
• BAUER W., 2004, Tożsamość i przemiany społeczne – przegląd teoretycznych stanowisk, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 1(25).
• BECK U., 2002, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• BECK U., 2009, Ponowne odkrycie polityki: przyczynek do teorii modernizacji refleksywnej, [w:] U. Beck, A. Giddens, S. Lash (red.), Modernizacja refleksyjna. Polityka, tradycja i estetyka w porządku społecznym nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• BIESTA G., 2012, Becoming public: public pedagogy, citizenship and the public sphere, Social and Cultural Geography, Vol. 13, No. 7.
• BIESTA G., 2013, Od kultur uczenia się do kultur edukacyjnych. Wartości i sądy w badaniach pedagogicznych oraz w pracy nad postępami w kształceniu, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 1(61).
• BOKSZAŃSKI Z., 2007, Indywidualizm a zmiana społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• BORG C., MAYO P., 2010, Museums: Adult Education as Cultural Politics, New Directions for Adult and Continuing Education, Vol. 127.
• BOUCOUVALAS M., KRUPP J.-A., 1989, Adult Development and Learning, [in:] S.B. Merriam, P.M. Cunningham (eds.), Handbook of Adult and Continuing Education, Jossey-Bass, San Francisco–London.
• BROOKFIELD S.D., 1986, Media power and the development of media literacy: An adult educational interpretation, Harvard Educational Review, 56.
• BRUNER J., 2006, Kultura edukacji, Wydawnictwo UNIVERSITAS, Kraków.
• ČERVINKOVÁ H., GOŁĘBNIAK D.B. (red.), 2010, Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane, Wydawnictwo Naukowe DSW, Wrocław.
• CZERNIAWSKA O., 1996, Trendy rozwojowe w zachowaniu ludzi dorosłych, [w:] T. Wujek (red.), Wprowadzenie do andragogiki, Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji, Warszawa.
• DEAKIN CRICK R.D., JOLDERSMA C.W., 2006, Habermas, lifelong learning and citizenship education, Studies in Philosophy and Education, 2 (Vol. 26).
• DELLA PORTA D., DIANI M., 2009, Ruchy społeczne. Wprowadzenie, Wydawnictwo UJ, Kraków.
• DUBAS E., 2001, Zmieniająca się dorosłość. Od dorosłości konwencjonalnej do dorosłości subiektywnej, [w:] E. Przybylska E. (red.), Andragogiczne wątki, poszukiwania, fascynacje, Wydawnictwo UMK, Toruń.
• EDWARDS R., REASON S., STRAIN M., 2002, Reflexivity: toward a theory of lifelong learning, International Journal of Lifelong Education, 21(6).
• FEYERABEND P.K., (1996), Przeciw metodzie, Siedmioróg, Wrocław.
• FILEK J., 2003, Filozofia odpowiedzialności XX wieku, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• GERGEN K.J., 2009, Nasycone Ja. Dylematy tożsamości w życiu współczesnym, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• GIDDENS A., 2001, Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• GIROUX H.A., 2004, Cultural Studies, Public Pedagogy and the Responsibility of Intellectuals, Communication and Critical/Cultural Studies, No. 1 (Vol. 1).
• GOUTHRO P., HOLLOWAY S., 2013, Reclaiming the radical: Using fiction to explore adult learning connected to citizenship, Studies in the Education of Adults, 1 (Vol. 45).
• GREENWOOD D., J., LEVIN M., 2009, Reforma nauk społecznych i uniwersytetów przez badania interwencyjne, [w:] N.K. Denzin, Y.S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, t. 1.
• GUY T.C., 2007, Learning Who We (and They) Are: Popular Culture as Pedagogy, [in:] New Directions For Adult and Continuing Education, No. 115.
• HABERMAS J., 2007, Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• HOFSTEDE G., HOFSTEDE G.J., 2007, Kultura i organizacje: zaprogramowanie umysłu, PWE, Warszawa.
• JAKUBOWSKI W., 2006, Edukacja w świecie kultury popularnej, „Impuls”, Kraków.
• JARVIS P., 2004, Adult Education and Lifelong Learning. Theory and Practice, Routlege-Falmer, London–New York.
• JARVIS P., 2012, Globalizacja, wiedza i uczenie się przez całe życie, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 2(58).
• JOHNSTON R., 2010, Etyka, badania emancypacyjne i bezrobocie, [w:] H. Červinková, B.D. Gołębniak (red.), Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane, Wydawnictwo Naukowe DSW, Wrocław.
• JONAS H., 2004, Teoria odpowiedzialności: podstawowe rozróżnienia, [w:] J. Filek (red.), Filozofia odpowiedzialności XX wieku. Teksty źródłowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• JURGIEL A., 2007, Nauczyciele dorosłych w społeczeństwie obywatelskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• KARGUL J., 2005, Przesłanki pozaformalnej i nieformalnej edukacji dorosłych. Przesłanki do budowy teorii edukacji całożyciowej, Wydawnictwo Naukowe DSWE TWP, Wrocław.
• KNOWLES M.S., 1972, The Modern Practice of Adult Education. Andragogy versus Pedagogy, Association Press, New York.
• KNOX A.B., 1985, Adult Learning and Proficiency, [in:] D.A. Kleiber, M.L. Maehr (eds.), Motivation and Adulthood, Jai Press, Inc., Greenwich–London.
• KOLB D., 1992, The process of experiential learning, [in:] R. Edwards, A. Hanson, M. Thorpe (eds.), Culture and processes of adult learning, Routledge, London.
• KRASNODĘBSKI Z., 1986, Rozumienie ludzkiego zachowania. Rozważania o filozoficznych podstawach nauk humanistycznych i społecznych, PIW, Warszawa.
• KURANTOWICZ E., 2007, O uczących się społecznościach. Wybrane praktyki edukacyjne ludzi dorosłych, Wydawnictwo Naukowe DSW TWP, Wrocław.
• LASSITER L.C., 2005, The Chicago Guide to Collaborative Ethnography, University of Chicago Press, Chicago.
• MALEWSKI M., 2010, Od nauczania do uczenia się. O paradygmatycznej zmianie w andragogice, Wydawnictwo Naukowe DSW, Wrocław.
• MALEWSKI M., 2012, Metodologia badań społecznych – ortodoksja i refleksyjność, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 4(60).
• MALEWSKI M., 2013, Dorosłość – kłopotliwa kategoria andragogiki, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 3(63).
• MARTIN I., 2003, Adult education, lifelong learning and citizenship: some ifs and buts, International Journal of Lifelong Education, 22 (Vol. 6).
• MELOSIK Z., 1996, Tożsamość, ciało i władza. Teksty kulturowe jako (kon)teksty pedagogiczne, Wydawnictwo Edytor, Poznań–Toruń.
• MĘCZKOWSKA A., 2006, Podmiot i pedagogika. Od oświeceniowej utopii ku podkrytycznej rekonstrukcji, Wydawnictwo Naukowe DSWE TWP, Wrocław.
• NOWAK A.W., 2011, Podmiot, system, nowoczesność, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM, Poznań.
• OSTROWICKA K., 2013, Dyskurs pedagogiczny jako element urządzania młodzieży, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 2(62).
• PIERŚCIENIAK K., 2009, Nieformalna edukacja dorosłych. Wokół zakresów i znaczeń, Rocznik Andragogiczny.
• POCZOBUT R., 2012, Interdyscyplinarność i pojęcia pokrewne, [w:] A. Chmielewski, M. Dudzikowa, A. Grobler (red.), Interdyscyplinarnie o interdyscyplinarności. Między ideą a praktyką, Impuls, Kraków.
• PÓŁTURZYCKI J., 1997, Dydaktyka dla nauczycieli, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• RADCLIFFE D.J., COLETTA N.J., 1989, Nonformal Education, [in:] C.J. Titmus (ed.), Lifelong Learning for Adults. An International Handbook, Pergamon Press, Oxford.
• REASON P., TORBERT W.R., 2010, Zwrot działaniowy. Ku transformacyjnej nauce społecznej, [w:] H. Červinková B.D. Gołębniak, (red.), Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane, Wydawnictwo Naukowe DSW, Wrocław.
• RORTY R., 1994, Filozofia a zwierciadło natury, Spacja, Warszawa.
• SANDLIN J.A., O’MALEY M.P., BURDICK J., 2011, Mapping the Complexity of Public Pedagogy Scholarship: 1894–2010, Review of Educational Research, 3 (Vol. 81).
• SANDLIN J.A., WRIGHT R.R., CLARK C., 2011, Reexamining Theories of Adult Learning and Adult Development Through the Lenses of Public Pedagogy, Adult Education Quarterly, 1 (Vol. 63).
• SARTORI G., 1994, Teoria demokracji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• SHUTZ A., 1989, Fenomenologia i nauki społeczne, [w:] Z. Krasnodębski (red.), Fenomenologia i socjologia, PWN, Warszawa.
• SZAHAJ A., 2004, Zniewalająca moc kultury. Artykuły i szkice z filozofii kultury, poznania i polityki, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• SZTOMPKA P., 1989, Socjologiczna teoria podmiotowości, [w:] P. Buczkowski, R. Cichocki (red.), Podmiotowość: możliwość, rzeczywistość, konieczność, Poznań.
• TAYLOR E.W., 2010, Cultural Institutions and Adult Education, New Directions for Adult and Continuing Education, Vol. 127.
• URBAŃCZYK F., 1973, Dydaktyka dorosłych, Ossolineum, Wrocław.
• VATTIMO G., 2004, Ponowoczesność: społeczeństwo przejrzyste?, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 3(27).
• WIELECKI K., 2003, Podmiotowość w dobie kryzysu postindustrializmu. Między indywidualizmem a kolektywizmem, Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• WIEVIORKA M., 2011, Dziewięć wykładów z socjologii, Zakład Wydawniczy „NOMOS”, Kraków.
• WUJEK T., 1996, Andragogika i jej związki interdyscyplinarne, [w:] T. Wujek (red.), Wprowadzenie do andragogiki, Instytut Technologii Eksploatacji, Radom.
• ZIERKIEWICZ E., 2001, Jaką płeć ma poradnikowy dyskurs?, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 1(13).
• ZYBERTOWICZ A., 1995, Poznanie i przemoc. Studium z nieklasycznej socjologii wiedzy, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2140709