Legitymizowanie etykiety demoralizacji ucznia. Doświadczenia biograficzne dorosłych przestępców powrotnych

• Authors: Renata Szczepanik

Title variants

EN

Legitimizing the Student Demoralization Label. Biographical Experiences of (Adult) Habitual Offenders

Abstracts

EN

The aim of the article is to analyze the process of confirming and perpetuating the demoralization of students. Moreover, its aim is also to show the possibilities offered by the theoretical and methodological perspective adopted in studying the problems of demoralization of minors. The starting point for the analysis undertaken in the article are the following questions: What meaning do habitual offenders ascribe to the school’s actions to legitimize their status as a “minor offender”? What are the tactics of autopresentation in the interactions with teachers for students with the demoralization label? And finally: how do teachers relate to the demoralized students? The participants of the study were recidivists who experienced staying in social rehabilitation centers during their adolescence. The empirical material were the records of autobiographical narrative interviews and in-depth interviews with elements of a narrative. The adoption of the cognitive perspective going beyond the individual biographies and giving the conditions for discovering general patterns and mechanisms shaping the sense of action of students and teachers, were made possible with the pocedures of the grounded theory methodology. Actions taken by the teachers to legitimize the status of the demoralized student through the placement in a social rehabilitation facility were defined as the strategy of the “second-chance rule”. In addition to the description of meanings that this rule adopts for demoralized students, the article proposes a typology of teachers whose activities create specific conditions for the self-presentation of students – candidates for correctional institutions’ inmates. Relying on the interpretative trend and following the assumptions of symbolic interactionism creates the opportunity to analyze and interpret mutual interactions (teachers–marked students) and undertaken actions (by both sides). The adopted cognitive perspective is useful for describing the dynamics of confirming the label of students’ demoralization. It also enables understanding of the conditions of the negotiation process of the character and scope of its deviation, as well as the way in which the demoralized student defines the commitment of teachers to solving their problems.

PL

Celem artykułu jest analiza procesu potwierdzania etykiety i utrwalania naznaczenia demoralizacją ucznia. Ponadto celem jest również pokazanie możliwości, jakie daje przyjęta perspektywa teoretyczno-metodologiczna w badaniu problemów demoralizacji nieletnich. Punktem wyjścia analiz podjętych w artykule są następujące pytania: jakie znaczenia nadają recydywiści działaniom szkoły na rzecz legitymizacji ich statusu zdemoralizowanego nieletniego? Po jakie taktyki autoprezentacji w interakcjach z nauczycielami sięgają uczniowie z etykietą demoralizacji? I w końcu: w jakie relacje ze zdemoralizowanymi uczniami wchodzą nauczyciele? Uczestnikami badań byli recydywiści, którzy w okresie dorastania mieli doświadczenie pobytu w placówkach resocjalizacyjnych. Materiał empiryczny stanowiły zapisy autobiograficznych wywiadów narracyjnych i pogłębionych z elementami narracji. Przyjęcie perspektywy poznania wykraczającej poza indywidualne biografie jednostek i dającej warunki odkrywania ogólnych wzorów i mechanizmów kształtujących sens działaniauczniów i nauczycieli umożliwiły procedury metodologii teorii ugruntowanej. Działania podejmowane przez nauczycieli na rzecz legitymizacji statusu ucznia zdemoralizowanego poprzez umieszczenie w placówce resocjalizacyjnej określono jako strategię „reguły drugiej szansy”. Oprócz opisu znaczeń, jakie przyjmuje dla zdemoralizowanych uczniów ta reguła, zaproponowano także typologięnauczycieli, których działania tworzą określone warunki autoprezentacji uczniów – kandydatów na wychowanków placówek resocjalizacyjnych. Badania w nurcie interpretatywnym oraz kierowanie się założeniami symbolicznego interakcjonizmu stwarza możliwość analizy i interpretacji wzajemnych interakcji (nauczyciele – naznaczeni uczniowie) i podejmowanych działań (przez obie strony). Przyjęta perspektywa poznawcza jest przydatna dla opisu dynamiki etykietowania ucznia. Umożliwia również zrozumienie warunków procesu negocjacji charakteru i zakresu jego dewiacji, a także sposobu definiowania przez ucznia zdemoralizowanego zaangażowania nauczycieli w rozwiązywanie jego problemów.

Keywords

PL

badania biograficzne; teoria ugruntowana; naznaczenie społeczne; autoprezentacja; relacje nauczycieli z uczniami

EN

biographical study; grounded theory; labeling theory; presentation of self; teacher–student relationship

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
• Journal: Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
• Year: 2019
• Volume: 22
• Issue: 1(85)
• Pages: 65-87

Dates

published

2019

Contributors

author

Renata Szczepanik

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000274430463

References

• BECKER H., 2009, Outsiderzy: studia z socjologii dewiacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• BERNASIEWICZ M., 2011, Interakcjonizm symboliczny w teorii i praktyce resocjalizacyjnej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
• CHOMCZYŃSKI P., 2014, Działania wychowanków schronisk dla nieletnich i zakładów poprawczych. Socjologiczna analiza interakcji grupowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• CZYŻEWSKI M., 1998, Goffman, [w:] Encyklopedia socjologii, t. I, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• DYMARCZYK W., 2012, Działanie społeczne, [w:] K. Konecki, P. Chomczyński (red.), Słownik socjologii jakościowej, Difin, Warszawa.
• EMERSON R.M., 1969, Judging delinquents: Context and process in juvenile court, Chicago, Aldine Publishing Company.
• FISCHHOFF B., 1975, Hindsight is not equal to foresight: The effect of outcome knowledge on judgment under uncertainty, Journal of Experimental Psychology: Human perception and performance, Vol. 1 (3).
• GLASER B., STRAUSS A.L., 2016, Świadomość umierania, Nomos, Kraków.
• GOFFMAN E., 2006, Rytuał interakcyjny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• GOFFMAN E., 2008a, Człowiek w teatrze życia codziennego, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
• GOFFMAN E., 2008b, Zachowanie w miejscach publicznych: o społecznej organizacji zgromadzeń, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• GOFFMAN E., 2010, Spotkania. Dwa studia z socjologii interakcji, Nomos, Kraków.
• GULCZYŃSKA A., 2013, „Chłopaki z dzielnicy”. Studium społeczno-pedagogiczne z perspektywy interakcyjnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• HAŁAS E., 2006, Interakcjonizm symboliczny. Społeczny kontekst znaczeń, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• KACPERCZYK A., 2012, Świat społeczny, [w:] K. Konecki, P. Chomczyński (red.), Słownik socjologii jakościowej, Difin, Warszawa.
• KOJDER A., 1980, Co to jest teoria naznaczenia społecznego?, Studia Socjologiczne, nr 3. Legitymizowanie etykiety demoralizacji ucznia. Doświadczenia biograficzne... 87
• KONECKI K., 2000, Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• KRAJEWSKI K., 1083, Podstawowe tezy teorii naznaczania społecznego, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, R. XLV, z. 1.
• LEMERT E.M., 1974, Beyond Mead: The societal reaction to deviance, Social Problems, Vol. 21 (4).
• MICHEL M., 2016, Gry uliczne w wykluczenie społeczne w przestrzeni miejskiej: perspektywa resocjalizacyjna, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• SCHOEPFLIN T.A., 2009, On being degraded in public space: An autoethnography, The Qualitative Report, Vol. 14 (2).
• SNYDER M., SWANN W.B., 1978, Behavioral confirmation in social interaction: From social perception to social reality, Journal of Experimental Social Psychology, Vol. 14 (2).
• SZCZEPANIK R., 2015, Stawanie się recydywistą. Kariery instytucjonalne osób powracających do przestępczości, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich.
• WYKA A., 1993, Badacz społeczny wobec doświadczenia, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2140158