Koncepcja przekopania Mierzei Wiślanej a sprawa elbląska podczas rokowań oliwskich w 1660 r.

• Authors: Dariusz Maikiłła

Title variants

EN

The Elbing question and conception of Vistula Peninsula excavation during Oliva negotiations in 1660

Abstracts

EN

During the negotiations opened in January 1660 in Oliva having to finish the war between Sweden and the Commonwealth lasted from 1655 one of the topic of negotiation was the Elblag question, the Town that in accordance with treaty of Bydgoszcz, 6th November 1657 should be transferred by the Commonwealth to the Frederic William, the Elector of Brandenburg. Frederic William participated as a party to a negotiations in Oliwa decided to include into a proceedings of debates a two-sided Polish-Brandenburg agreement in order to take up this agreement a general peace treaty. This idea met the resistance of Swedish side because they acknowledged this agreement as a switched against the Sweden. The contestation by the Swedes of Polish-Brandenburg agreements brought to make the realization of resolutions of this agreement concerning the Elblag impossible for this town from 1655 was under the Swedish occupation. This problem became a matter of heated discussion that further wasembittered with the conception of Vistula Peninsula excavation. This second idea would increase the weight of Elblag, but it was also switched against the Brandenburg affairs. And in fact it so occurred while the Elector of Brandenburg could only indirect obtained the recognition of the treatises with Poland through the acceptance of the words of assumption in general peace treaty all the agreements concluded during the war of 1655-1660. Elblag was really taken in August 1660 by the Polish forces from the Swedish hands what caused that Frederic William, the Elector of Brandenburg didn’t receive the town contenting himself only a verbal assurance that once to the transference of Elblag for him will come.

PL

Podczas rozpoczętych w styczniu 1660 roku w Oliwie negocjacji mających na celu zakończenie trwającej od 1655 roku wojny pomiędzy Szwecją a Rzecząpospolitą jednym z tematów rozmów była kwestia Elbląga, miasta, które zgodnie z traktatem bydgoskim z 6 listopada 1657 roku powinno zostać przekazane przez Rzeczpospolitą Fryderykowi Wilhelmowi, elektorowi brandenburskiemu. Fryderyk Wilhelm uczestnicząc jako strona w rokowaniach w Oliwie postanowił włączyć do obrad dwustronny układ polsko-brandenburski w celu podjęcia tego układu jako ogólnego traktatu pokojowego. Pomysł ten spotkał się z oporem strony szwedzkiej, która uznała ten układ za skierowany przeciwko Szwecji. Kontestacja przez Szwedów układów polsko-brandenburskich spowodowała, że realizacja postanowień tego układu dotyczących Elbląga stała się niemożliwa, gdyż miasto to od 1655 roku znajdowało się pod okupacją szwedzką. Problem ten stał się przedmiotem ożywionej dyskusji, do której dołączyła koncepcja przekopu na Mierzei Wiślanej. Ten drugi pomysł zwiększyłby wagę Elbląga, ale był też przestawiony przeciwko sprawom brandenburskim. I faktycznie tak się stało, a elektor brandenburski mógł jedynie pośrednio uzyskać uznanie traktatów z Polską poprzez przyjęcie słów o przejęciu w ogólnym traktacie pokojowym wszystkich umów zawartych w czasie wojny 1655-1660. Elbląg rzeczywiście został zajęty w sierpniu 1660 roku przez wojska polskie z rąk szwedzkich, co spowodowało, że elektor brandenburski Fryderyk Wilhelm nie otrzymał miasta zadowalając się jedynie słownym zapewnieniem, że kiedyś dojdzie do przekazania mu Elbląga.

Keywords

PL

Elbląg; pokój w Oliwie 1660 r.; traktaty welawsko-bydgoskie 1657 r.; Polska; Brandenburgia-Prusy; Szwecja; wojna północna 1655-1660

EN

Elbląg; Peace of Oliva 1660; Treaties of Welaw and Bydgoszcz 1657; Poland; Brandenburg-Prussia; Sweden; Northern War 1655-1660

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
• Journal: Studia Elbląskie
• Year: 2016
• Volume: 17
• Pages: 71-78

Dates

published

2016

Contributors

author

Dariusz Maikiłła

• Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie

• https://orcid.org/0000000307754617

References

• Edén N., Grunderna för Karl Gustafs anfall på Polen, Historisk tidskrift, Bd. 26, 1906.
• Karl X Gustaf i Polen. Krigsmålet och alianserna, Karolinska Förbundets Ǻrsbok, 1920.
• Kentrschynskyj B., Karl X Gustaf inför krisen i öster 1654 – 1655, KFǺ, 1956.
• Kubala L., Wojna szwecka w roku 1655 i 1657, Lwów 1913.
• Nowak T., Geneza agresji szwedzkiej, Polska w okresie Drugiej Wojny Połnocnej, t. 1, Warszawa 1957.
• Szymczak B., Stosunki Rzeczypospolitej z Brandenburgią i Prusami książęcymi w latach 1648 – 1658 w opinii i działaniach szlachty koronnej, Warszawa 2002.
• Szymczak B., Współpraca polityczna i wojskowa Prus Królewskich z elektorem brandenburskim Fryderykiem Wilhelmem w pierwszych miesiącach „potopu” szwedzkiego (do 12 listopada 1655), PH, t. 92, 2001, z. 2, s. 187 – 206.
• Urkunden und Actenstücke zur Geschichte des Kurfürsten Friedrich Wilhelm von Brandenburg, Bd. 8, Hrsg. von B. Erdmannsdörffer, Berlin 1884.
• Wendt E., Det svenska licentvsäendet i Preussen 1627 – 1635, Uppsala 1933.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2150918