Dzieje kościoła Bożego Ciała w Elblągu do 1945 roku

• Authors: Wojciech Zawadzki

Title variants

EN

History of the Corpus Christi Church in Elbląg until 1945

Abstracts

EN

At the end of the 13th century a hospital and a wooden chapel dedicated to St George were built in the northern suburb of Elbląg and replaced by a brick church in 1386. This temple burned down in 1400. In its ruins an intact Host was found, which was considered a Eucharistic miracle. Rebuilt in 1405, the church received the invocation of Corpus Christi and became a shrine known throughout Teutonic Prussia. From the middle of the 16th century until 1945, the Corpus Christi church was owned by Evangelicals from Elbląg. Inside,its Gothic and modern furnishings have been preserved. When the Red Army entered Elbląg in January/February 1945, the church was destroyed and lay in ruins.

PL

U schyłku XIII w. zbudowano na północnym przedmieściu Elbląga szpital i drewnianą kaplicę pod wezwaniem św. Jerzego, którą w 1386 r. zastąpiono murowanym kościołem. Świątynia ta spłonęła doszczętnie w 1400 roku. W jej zgliszczach odnaleziono nietkniętą Hostię, co uznano za cud eucharystyczny. Odbudowany w 1405 r. kościół otrzymał wezwanie Bożego Ciała i stał się sanktuarium znanym w całych Prusach krzyżackich. Od połowy XVI w. do 1945 r. kościół Bożego Ciała był własnością elbląskich ewangelików. W jego wnętrzu zachowało się wyposażenie gotyckie i nowożytne. W związku z wkroczeniem do Elbląga Armii Czerwonej, na przełomie stycznia i lutego 1945 roku kościół został zniszczony i legł w gruzach.

Keywords

PL

Elbląg; kościół Bożego Ciała; architektura; wyposażenie; luteranie

EN

Elbląg; Corpus Christi church; architecture; equipment; Lutherans

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
• Journal: Studia Elbląskie
• Year: 2021
• Volume: 22
• Pages: 21-32

Dates

published

2021

Contributors

author

Wojciech Zawadzki

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• Carstenn E., Geschichte der Hansestadt Elbing, Elbing 1937.
• Czaja R., Nawrolski T., Pierwotny Elbląg, w: Historia Elbląga, t. I (do 1466 r.), red. S. Gierszewski, A. Groth, Gdańsk 1993, s. 60 – 130.
• Czaja R., Urzędnicy miejscy Elbląga do 1524 roku, Elbląg 2010. Das Elbinger Stadtbuch, Bd. 1: 1330 – 1360 (1393), hrsg. H.W. Hoppe, ZGAE Beiheft 3/1976.
• Długokęcki W., Abriß der Geschichte der Spitäler und Spitalwesens von Elbing vom 13. bis 17. Jahrhundert, w: 750 Jahre Historische Kommission für Ost- und Westpreussische Landesforschung, hrsg. B. Jähnig, Lüneburg 1999, s. 317 – 322.
• Domino J., Architektura Elbląga, w: Historia Elbląga, t. III, cz. 2 (1851 – 1920), red. A. Groth, Gdańsk 2001, s. 257 – 290.
• Domino J., Architektura Elbląga przełomu XIX i XX w., w: 750 lat praw miejskich Elbląga, red. A. Groth, Gdańsk 1996, s. 229 – 248.
• Fuchs M. G., Beschreibung der Stadt Elbing und ihres Gebietes, Bd. 3/1, Elbing 1826.
• Grundmann F., Elbinger Heimatbuch, Breslau 1924. Hipler F., Die ältesten Schatzverzeichnisse der ermländischen Kirchen, ZGAE 8(1886), s. 494 – 598.
• Józefczyk M., Elbląg i okolice 1937 – 1956. Chrześcijaństwo w tyglu dwu totalitaryzmów, Elbląg 1998.
• Józefczyk M., Stosunki społeczne, w: Historia Elbląga, t. IV (1818 – 1945), red. M. Andrzejewski, Gdańsk 2002, s. 114 – 128.
• Józefczyk M., Średniowiecze Elbląga. Z problematyki społeczno-religijnej, Elbląg 1996.
• Józefczyk M., Z problematyki religijnej Elbląga, w:Historia Elbląga, t.III, cz. 1 (1772 – 1850), red. A. Groth, Gdańsk 2000, s. 211 – 236.
• Józefczyk M., Życie religijne, w: Historia Elbląga, t. IV (1818 – 1945), red. M. Andrzejewski, Gdańsk 2002, s. 160 – 179.
• Jurkowlaniec T., Nagrobki średniowieczne w Prusach, Warszawa 2015.
• Kaczor D., Dyscyplinowanie społeczne w szpitalach elbląskich w XVII w., „Studia Historica Gedanensia” XI(2020), s. 189 – 214.
• Klein H. J., Die Straßen Elbings. Von der Gründung der Stadt 1237 bis 1945, Münster 2011.
• Kubicki R., Testamenty elbląskie. Studium z dziejów miasta i jego mieszkańców w późnym średniowieczu, Gdańsk 2020.
• Morgenblatt für gebildete Stände, 20 października 1823, s. 336.
• Pawlak M., Reformacja i kontrreformacja w Elblągu w XVI – XVIII wieku, Bydgoszcz 1994.
• Pawlak M., Reformacja i kontrreformacja. Kościoły i wyznania, w: Historia Elbląga, t. II, cz. 1 (1466 – 1626), red. A. Groth, Gdańsk 1996, s. 173 – 194.
• Rhode Ch.E., Presbyterologia elbingensis. Die evangelischen Geistlichen im Kirchenkreis Elbing von 1555 – 1883 nebst Ergänzungen und Nachträgen bis 1945, hrsg. W. Hubatsch, Hamburg 1970, passim.
• Rynkiewicz-Domino W., Budownictwo, architektura i kultura artystyczna, w: Historia Elbląga, t. II, cz. 1 (1466 – 1626), red. A. Groth, Gdańsk 1996, s. 231 – 275.
• Rynkiewicz-Domino W., Sztuka, literatura, muzyka, teatr, w: Historia Elbląga, t. II, cz. 2 (1626 – 1772), red. A. Groth, Gdańsk 1997, s. 177 – 220.
• Toeppen M., Elbinger Antiquitäten. Ein Beitrag zur Geschichte des städtischen Lebens im Mittelalter, H. 2, Danzig 1872.
• Zawadzki W., Życie religijne w Elblągu w latach 1850 – 1918, w: Historia Elbląga, t. III, cz. 2 (1851 – 1920), red. A. Groth, Gdańsk 2001, s. 190 – 230.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2144358