Listopad 1918 r. na terenie okupacji niemieckiej w wybranych dokumentach Polskiej Organizacji Wojskowej z zasobów Wojskowego Biura Historycznego

• Authors: Arkadiusz Tuliński

Title variants

EN

November 1918 in the territory under the German occupation in documents of Polish Military Organization from the resource of Military Historical Biuro

RU

Ноябрь 1918 г. на территории немецкой оккупации в выбранных документах Польской военной организации из ресурсов Военно-исторического бюро

Abstracts

EN

The author made a selection of those PMO documents that in his opinion best render the character and atmosphere of the November 1918 events. The PMO documents stored in the collection of the Central Military Archives of the Military Historical Bureau of Lieutenant-General Kazimierz Sosnkowski are a valuable source for getting to know the events of the second and third decades of November 1918 in the area of German occupation. They show the course of disarming the German army, and inform on the losses suffered by both PMO members and civilians participating in the abovementioned events. They present the dangers posed by German units and Russian prisoners of war released from camps, as well as internal frictions between PMO, the soldiers of the former Royal Polish Army, and members of the Polish I Corps in Russia. They also allow to trace the process of forming the army in a reviving state.

RU

Автор сделал подборку документов Польской военной организации (ПВО), которые, по его мнению, лучше всего передают характер и атмосферу событий ноября 1918 г. Документы ПВО, хранящиеся в Центральном военном архиве – Военного исторического бюро им. генерала брони Казимежа Соснковского, являются ценным источником информации о событиях второй и третьей декады ноября 1918 г. на территории немецкой оккупации. Они отражают ход разоружения немецких войск, сообщают о жертвах – как со стороны членов ПВО, так и обычных граждан, принимавших участие в этих событиях. Эти документы отражают угрозы со стороны немецких отрядов и освобожденных из лагерей русских военнопленных, а также внутренние споры между ПВО, солдатами бывшей Polnische Wehrmacht или солдатами I Польского Корпуса. Они также позволяют проследить процесс формирования армии возрождающегося государства.

PL

Autor dokonał wyboru dokumentów POW, które w jego opinii najlepiej oddają charakter i atmosferę wydarzeń z listopada 1918 r. dokumenty POW przechowywane w zasobie Centralnego Archiwum Wojskowego – Wojskowego Biura Historycznego im. gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego stanowią cenne źródło do poznania wydarzeń z drugiej i trzeciej dekady listopada 1918 r. na terenie okupacji niemieckiej. Ukazują przebieg rozbrajania wojsk niemieckich, informują o ofiarach poniesionych zarówno przez członków POW, jak i cywilów biorących udział we wspomnianych wydarzeniach. Przedstawiają zagrożenia ze strony oddziałów niemieckich czy zwalnianych z obozów jeńców rosyjskich oraz wewnętrzne tarcia pomiędzy POW, żołnierzami byłej Polskiej Siły Zbrojnej bądź dowborczykami. Pozwalają również prześledzić proces formowania armii odradzającego się państwa.

Keywords

PL

listopad 1918 r.; POW; rozbrajanie wojsk niemieckich; organizacja armii polskiej II RP

EN

November 1918; Polish Military Organization; disarming the German army; organization of the Polish army of the Second Polish Republic

RU

ноябрь 1918 г.; ПВО; разоружение немецких войск; организация армии Второй Речи Посполитой

• Publisher: Wojskowe Biuro Historyczne
• Journal: Przegląd Historyczno-Wojskowy
• Year: 2018
• Volume: XIX (LXX)
• Issue: 1-2 (263-264)
• Pages: 245-390

Dates

published

2018

Contributors

author

Arkadiusz Tuliński

• Wojskowe Biuro Historyczne im. gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego

• https://orcid.org/0000000171617647

References

• Chromiński M. J., Działalność III/IX Okręgu Polskiej Organizacji Wojskowej (Siedlce) w latach 1914–1918 oraz jej wkład w powstanie i organizację 22 Siedleckiego Pułku Piechoty, „Rocznik Archiwalno-Historyczny Centralnego Archiwum Wojskowego” 2011, nr 4 (33).
• Cisek J., Kalendarium życia Józefa Piłsudskiego 1867–1935, t. II: 1918–1926, Wrocław–Warszawa–Kraków 1984.
• Cygan W. K., Oficerowie Legionów Polskich 1914–1917. Słownik biograficzny, t. I: A–F, Warszawa 2005.
• Cygan W. K., Oficerowie Legionów Polskich 1914–1917. Słownik biograficzny, t. II: G–K, Warszawa 2006.
• Cygan W. K., Oficerowie Legionów Polskich 1914–1917. Słownik biograficzny, t. III, Warszawa 2006.
• Gałęzowski M., Wierni Polsce. Ludzie konspiracji piłsudczykowskiej 1939–1947, Warszawa 2005.
• Geresz J., Napaść Niemców na Międzyrzec 16 XI 1918 r., „Rocznik Międzyrzecki” 1971, t. 3.
• Koc A., POW jako ognisko ruchu niepodległościowego, cyt. za: W. Lipiński, Walka zbrojna o niepodległość Polski 1905–1918, oprac. M. Gałęzowski, J. Kirszak, Łomianki 2016.
• Kopówka K., Kopówka E., Bojownikom o niepodległość Cześć! Miejsca pamięci związane z odzyskaniem niepodległości w 1918 r. wojną polsko-bolszewicką 1920 r. i Marszałkiem Józefem Piłsudskim na południowo-zachodnim Podlasiu i Wschodnim Mazowszu, Siedlce 2001.
• Kryska-Karski T., Żurakowski S., Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991.
• Księga cmentarna. Charków, Warszawa 2003.
• Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918–1920, Warszawa 1934.
• Listopad 1918 we wspomnieniach i relacjach, oprac. P. Łossowski, P. Stawecki, Warszawa 1988.
• Łossowski P., Zerwane pęta. Usunięcie okupantów z ziem polskich w listopadzie 1918 roku, Warszawa 1986.
• Łoza S., Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938.
• M. Rezler, Polska niepodległość 1918, Poznań 2018.
• Mastalski L., 7 Dywizja Piechoty w latach 1918–1939, Częstochowa 2012.
• Mastalski L., Dzieje 11 Pułku Piechoty 1918–1939, Częstochowa 2018.
• Nałęcz T., Polska Organizacja Wojskowa 1914–1918, Warszawa 1984.
• niepodległą i granice. Komunikaty oddziału III Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego 1919–1921, oprac. M. Jabłonowski, A. Koseski, Warszawa–Pułtusk 1999.
• Pestkowska M., Kazimierz Sosnkowski, Wrocław 1995.
• Piłsudski J., Pisma zbiorowe, t. V, Warszawa 1937.
• Rowiński J., Wkład Polskiej Organizacji Wojskowej w odzyskanie niepodległości [w:] U progu niepodległości Polski. Wrzesień 1918 – marzec 1919, red. S. Biegański, Londyn 1990.
• Smoliński A., Jazda Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od 12 X 1918 r. do 25 IV 1920 r., Toruń 2000.
• Stawecki P., Oficerowie dyplomowani wojska Drugiej Rzeczypospolitej, Wrocław–Warszawa–Kraków 1997.
• Stawecki P., Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa 1994.
• Wojciechowska B., Ku wolnej Polsce. Z dziejów słupeckiego obwodu POW, Poznań 1997.
• Wrobel P., Listopadowe dni – 1918. Kalendarium narodzin II Rzeczypospolitej, Warszawa 1988.
• Z krwawych dni. Echa wydarzeń listopadowych 1918 r. podczas rozbrojenia Niemców w Międzyrzecu, Międzyrzec Podlaski 1930.

Identifiers

Biblioteka Nauki

1925868