Nowa odsłona w sprawie organów w kościele pocysterskim w Lądzie nad Wartą

• Authors: Adam Konrad Bigosiński

Abstracts

EN

The organ in the former Cistercian church in Ląd on the Warta River is regarded as a valuable relic of art, not only for architectural but also for musical reasons. Its history has often appeared in academic journals, stirring considerable interest within the organology community. This article is a further exploration of that history based on the documents found, among others, in the Archdiocesan Archives in Gniezno. These records change the state of knowledge about the instrument in Ląd and confirm one of the hypotheses developed in preparation for the restoration and conservation of the Ląd instrument. In addition, the work also points out the issues of proper research in the field of history and instrumentology with regard to the organ instrument.

PL

Organy w kościele pocysterskim w Lądzie nad Wartą uznawane są za cenny zabytek sztuki, nie tylko ze względów architektonicznych, ale również muzycznych. Ich historia nieraz pojawiała się na łamach czasopism naukowych, wzbudzając niemałe poruszenie w środowisku organoznawczym. Niniejszy artykuł stanowi kolejną odsłonę tejże historii, która możliwa była do ustalenia dzięki odnalezionym dokumentom, m.in. w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie. Pisma te zmieniają stan wiedzy na temat instrumentu w Lądzie oraz potwierdzają jedną z hipotez, wypracowaną przy okazji przygotowania do zabiegów restauracyjno-konserwatorskich lądzkiego instrumentu. Dodatkowo praca wskazuje także na kwestie prawidłowego przeprowadzenia badań z zakresu historii i instrumentologii w odniesieniu do instrumentu organowego.

Keywords

PL

organy; Ląd nad Wartą; organologia; organoznawstwo; Mielczarski; Koegler; Łyjak; Dorawa

EN

organ; Ląd on the Warta River; organology; organ studies; Mielczarski; Koegler; Łyjak; Dorawa

• Publisher: Stowarzyszenie Archiwistów Kościelnych
• Journal: Archiva Ecclesiastica
• Year: 2024
• Issue: 17
• Pages: 12-31

Dates

published

2024

Contributors

author

Adam Konrad Bigosiński

References

• Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie (AAG), Muzykalia 1850-1860, b. sygn., k. nlb.
• Archiwum Państwowe w Poznaniu (APP), Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności, sygn. 14659, k. 169, 173.
• Protokół oględzin organów w Lądzie n. Wartą z dnia 1 października 1977 r.; kopia w posiadaniu autora.
• Narodowy Instytut Dziedzictwa, Karta ewidencyjna organów w kościele Najświętszej Maryi Panny w Lądzie nad Wartą, oprac. W. Łyjak, 1994.
• Jankowski Stanisław, Restauracja zabytkowych organów w Lądzie (omówienie), „Seminare. Poszukiwania naukowe”, nr 17 (2001), s. 556-558.
• Łyjak Wiktor Zygmunt, Organy cysterskiego kościoła w Lądzie nad Wartą i ich wpływ na budowane w okolicy instrumenty, [w:] Organy i muzyka organowa, t. 11, red. J. Krassowski, Gdańsk 2000, s. 225-240.
• Łyjak Wiktor Zygmunt, „Trzeba wpierw studiować historię, jeśli pragnie się dalej ją tworzyć”, [w:] Organy i muzyka organowa, t. 12, red. Janusz Krassowski, Gdańsk 2003, s. 97-112.
• Łyjak Wiktor Zygmunt, Trzy organowe odsłony Archiwum Państwowego w Kielcach, „Świętokrzyskie Studia Archiwalno-Historyczne”, t. 1 (2012), s. 161-226.
• Nowiński Janusz, Od spustoszenia i ruiny do Pomnika Historii – salezjanie w trosce o Ląd i jego zabytki w latach 1921-2011, [w:] Salezjanie w Lądzie 1921-2011, red. J. Nowiński, Warszawa–Ląd 2011, s. 54-71.
• Walder Antoni, Organy lądzkie jako przyczynek do znajomości budownictwa organowego pierwszej połowy XVIII w. w Polsce, Gdańsk 1973.
• Wąsowicz Jarosław, Inwentarz kościoła parafialnego w Lądzie z 1936 roku. Edycja źródłowa, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, nr 111 (2019), s. 393-414.

Identifiers

Biblioteka Nauki

59445142