Istota gaslightingu i jego wpływ na pamięć indywidualną, zbiorową, instytucjonalną i marketingową w aspekcie manipulowania społeczeństwem

• Authors: Janusz Dworak , Henryk A. Kretek

Title variants

EN

The essence of gaslighting and its impact on individual, collective, institutional and marketing memory in the aspect of manipulation with society

Abstracts

EN

In the article, known in psychology as a tool of psychological violence, the authors transposed social relations. They noticed that the contemporary actions of decision-makers mainly affect the change in the awareness of citizens, which is the source of many disturbing phenomena. In the text of the article, memory was distinguished: individual, collective, institutional and marketing, in which recorded events are currently being reinterpreted, which leads to the polarization of the entire society in dimensions unknown so far. The authors pay special attention to the role of history in shaping the message – including marketing – to citizens in order to achieve the particular goals of the organization. The article is a voice in the discourse on the forms of functioning of society, and is based on focus groups conducted in various environments.

PL

W artykule znane w psychologii pojęcie „gaslighting”, postrzegane jako narzędzie przemocy psychicznej, autorzy przetransponowali na ogół relacji społecznych. Zauważyli, że współczesne działania decydentów wpływają głównie na zmianę świadomości obywateli, co jest źródłem wielu niepokojących zjawisk. W treści artykułu została wyodrębniona pamięć: indywidualna, zbiorowa, instytucjonalna i marketingowa, w których zapisane zdarzenia są obecnie reinterpretowane, co prowadzi ku polaryzacji całego społeczeństwa w rozmiarach dotychczas nieznanych. Autorzy zwracają szczególną uwagę na rolę historii w kształtowaniu przekazu – w tym również i marketingowego – celem osiągania partykularnych celów organizacji. Artykuł jest głosem w dyskursie, dotyczącym form funkcjonowania społeczeństwa, a oparty jest na badaniach fokusowych prowadzonych w różnych środowiskach.

Keywords

PL

gaslighting; pamięć indywidualna; pamięć zbiorowa; pamięć marketingowa; wiedza

EN

gaslighting; individual memory; collective memory; marketing memory; knowledge

• Publisher: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Raciborzu
• Journal: Eunomia – Rozwój Zrównoważony – Sustainable Development
• Year: 2023
• Issue: 2(105)
• Pages: 155-168

Dates

published

2023

Contributors

author

Janusz Dworak

• Uniwersytet WSB Merito w Gdańsku

• https://orcid.org/0000000320244064

author

Henryk A. Kretek

• Politechnika Śląska, Wydział Organizacji i Zarządzania

• https://orcid.org/0000000188573652

References

• Czarnecki K.M. (red)., Leksykon metodologiczny, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 2007.
• Dąbrowicz E., Cenzura na gruzach. Szkice o literackich świadectwach życia w PRL-u, Wyd. Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2017.
• Durkalec K., Nieprawidłowości w funkcjonowaniu pamięci instytucjonalnej na przykładzie instytucji administracji publicznej – przegląd wybranych typów, przyczyn i sposobów diagnozowania problemu, "Kultura i Polityka" 2015, nr 18 http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-1debe42f-7032-4181-9a6b-19e8c4dc13f8?q=bwmeta1.element.desklight-a5508200-29cd-4c16-b952-8f847d8a0099;5&qt=CHILDREN-STATELESS [dostęp: 16.04.2023].
• Dworak J., Przegląd typów relacji marketingowych w kontekście generowania zjawisk emergentnych, „Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania” 2017, nr 50/2, s. 47-60, Uniwersytet Szczeciński 2017, DOI: 10.18276/sip.2017.50/2-04, https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Studia_i_Prace_Wydzialu_Nauk_Ekonomicznych_i_Zarzadzania/Studia_i_Prace_Wydziału_Nauk_Ekonomicznych_i_Zarzadzania-r2017-t50-n 2/Studia_i_Prace_Wydzialu_Nauk_Ekonomicznych_i_Zarzadzania-r2017-t50-n2-s47- 60/Studia_i_Prace_Wydzialu_Nauk_Ekonomicznych_i_Zarzadzania-r2017-t50-n2-s47- 60.pdf.
• Dysonans poznawczy, http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/3895524/dysonans-poznawczy.htm [dostęp: 16.04.2023].
• Festinger L., Teoria dysonansu poznawczego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2020.
• François E., Schulze H., Einleitung, [w:] Deutsche Erinnerungsorte, (red.) E. François, H. Schulze, Bonn 2005.
• Gadomska H., Gaslighting. Najokrutniejsza i najbardziej wyrafinowana forma przemocy, https://www.focus.pl/artykul/najsubtelniejsza-i-najokrutniejsza-forma-przemocy-gaslighting-to-pojecie-lepiej-znac [dostęp: 14.04.2023].
• Halbwachs M., Społeczne ramy pamięci, PWN, Warszawa 2022.
• Hańderek J., Wobec tradycji i jej dyskursów: wieloznaczność problemu, „Zarządzanie w kulturze”, 2014, nr 15, z. 1, s. 1-17, Doi: 10.4467/20843976ZK.14.001.2142, http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-issn-2084-3976-year-2014-volume-15-issue-1-article-4845 [dostęp: 16.04.2023].
• Kunicki-Goldfinger W., Szukanie możliwości. Ewolucja jako gra przypadków i ograniczeń, PWN, Warszawa 1989.
• Maruszewski T., Pamięć indywidualna, https://cbh.pan.pl/pl/pami%C4%99%C4%87-indywidualna [dostęp: 15.04.2023].
• Niewidzialna manipulacja. Co to jest Gaslighting?, https://mostyzamiastmurow.pl/co-tojest-gaslighting/ [dostęp: 14.04.2023].
• Pieter J., Co to jest wiedza?, Zarząd Okręgu Związku Nauczycielstwa Polskiego w Katowicach – Wydział Pedagogiczny, „Biuletyn” nr 3, Katowice 1962.
• Romańczuk-Grącka M., Gaslighting jako forma przemocy psychicznej, „Studia Prawnoustrojowe” 2021, nr 52, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/sp/article/view/6614 [dostęp: 14.04.2023].
• Siemaszko A., Granice tolerancji. O teoriach zachowań dewiacyjnych. Warszawa: PWN, 1993.
• Termin gaslighting, https://www.urbandictionary.com/define.php?term=Gaslighting [dostęp: 15.04.2023].
• Widerowska D., Pamięć, priming i efekt zakotwiczenia – czyli co zrobić, by twoja marka została zapamiętana, https://brandnewportal.pl/neuromarketing-i-perswazja/pamiec-wmarketingu/ [dostęp: 16.04.2023].
• Zarębska-Piotrowska D., Psychomanipulacja – grupy psychomanipulacyjne. Przyczyny. Mechanizmy. Skutki. Wybrane zagadnienia, ekspertyza dla MSWiA, Warszawa 1999.

Identifiers

Biblioteka Nauki

36456698