U prząśniczki siedzą jak anioł dzieweczki i ja jestem szparka, ja sekretarka, czyli tajemnice dawnej leksyki

• Authors: Maciej Malinowski
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

In the 21st century Polish language, many of the archaic words and expressions of yesteryear still function. In spite of their relative frequency (occurrences in familiar folk or pop songs), they often remain incomprehensible to the vast majority of language users. The ignorance of the lexeme’s denotational definition is usually the reason. Often, the context in which the word occurs is misleading. The lexeme prząśniczka has always meant ‘part of the reel, narrow small board to which the yarn is attached’, rather than ‘a woman spinner, a person performing the activity of spinning’. The adjective szparki is largely forgotten today, with its archaic meaning ‘quick, jaunty, perky’. In the past, people would say that ‘an old man still walked szparki’ (that is ‘fast’) or he was a szparki fellow. The adverb szparko ‘firmly, strongly, heavily’ was also used. A contemporary songwriter makes a clever use of the archaic adjective in one of the texts for Maryla Rodowicz entitled Szparka sekretarka (literally: ‘A lively, efficient secretary’). Meanwhile the lyrics were mostly misinterpreted as obscene probably due to the existence of the homonymous noun szparka (Eng. slit, gap).the author appends a comprehensive glossary of the CB language.

• Publisher: Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
• Year: 2011
• Issue: 6

Dates

published

2011-11-18

Contributors

author

Maciej Malinowski

References

• III Śpiewnik domowy, 1897, oprac. W. Rzepko, Warszawa, Wydawnictwo Gebethner i Wolff.
• Bańko M., 2003, Mały słownik wyrazów kłopotliwych PWN, Warszawa.
• Karłowicz A., Kryński A., Niedźwiedzki W., 1900–1927, Słownik języka polskiego (tzw. warszawski), t. 1–8, Warszawa.
• Kreja B., 2000–2001, Mówię, więc jestem. Rozmowy o współczesnej polszczyźnie, Gdańsk, t. 1–2.
• Słownik 100 tysięcy potrzebnych słów, 2006, red. J. Bralczyk, Warszawa.
• Słownik języka polskiego PWN, 1958–1965, red. W. Doroszewski, t. 1–11, Warszawa.
• Słownik wyrazów zapomnianych, czyli słownictwo naszych lektur, 2001, red. K. Holly, A. Żółtak, Warszawa.
• Uniwersalny słownik języka polskiego PWN, 2003, red. S. Dubisz, t. 1–4, Warszawa.
• Wielki słownik wyrazów obcych, 2003, red. M. Bańko, Warszawa.