Wstęp: niepewność - normalność ponowoczesnego świata

• Authors: Iwona Taranowicz

Title variants

EN

Introduction: Uncertainty - the Normality of the Postmodern World

Abstracts

EN

Analyses of contemporary society emphasize the decreasing stability and predictability of social conditions and the increasing uncertainty accompanying individuals. According to the tradition that exists in the social sciences, uncertainty is related to the risk of making decisions and the impossibility of predicting their consequences. Risk is now conceptualized differently in society than in traditional societies. Knowledge about risk and how to deal with it is unrelated to an individual's everyday life and the individual's subjective perception of the world. In an attempt to manage risk, individuals have to resort to expert knowledge that is alien to their experience. Describing the conditions of functioning of individuals in post-modernity, some authors propose the concept of ontological uncertainty. This concept refers to the situation of the presence of many schemes of action in the absence of clear indications as to which of them is the correct one. An individual forced to take control over his own biography and identity is deprived of clear guidelines telling him how to do it. This creates a sense of confusion and uncertainty.

PL

W analizach współczesnego społeczeństwa podkreśla się zmniejszającą się stabilność i przewidywalność warunków społecznych i zwiększającą się niepewność towarzyszącą jednostkom. Zgodnie z tradycją istniejącą w naukach społecznych niepewność związana jest z ryzykiem, jakie niesie podejmowanie decyzji i niemożność przewidzenia ich konsekwencji. Współcześnie ryzyko inaczej jest społecznie konceptualizowane niż w społeczeństwach tradycyjnych. Wiedza na jego temat i sposobów radzenia sobie nie ma związku z codziennym życiem jednostki i jej subiektywnie postrzeganym światem. Starając się zapanować nad ryzykiem  musi ona sięgnąć do wiedzy eksperckiej obcej jej doświadczeniu. Opisując warunki funkcjonowania jednostek w ponowoczesności niektórzy autorzy proponują pojęcie niepewności ontologicznej. Odnosi się ono do sytuacji obecności wielu schematów działania przy braku jednoznacznych wskazań, które z nich są tymi właściwymi. Jednostka zmuszona do przejęcia kontroli nad własną biografią i tożsamością pozbawiona jest jasnych wytycznych podpowiadających jej, jak powinna to robić. Rodzi to poczucie zagubienia  i niepewności.

Keywords

EN

uncertainty; risk; ontological uncertainty; individual in post-modernity

PL

niepewność; ryzyko; ontologiczna niepewność; jednostka w ponowoczesności

• Publisher: Instytut Studiów Politycznych PAN
• Journal: Kultura i Społeczeństwo
• Year: 2023
• Volume: 67
• Issue: 2
• Pages: 3-10

Dates

published

2023

Contributors

author

Iwona Taranowicz

• Uniwersytet Wrocławski

• https://orcid.org/0000000318259144

References

• Archer Margaret S., 2013, Człowieczeństwo. Problem sprawstwa, tłum. Agata Dziuban, Nomos, Warszawa.
• Bauman Zygmunt, 2000, Globalizacja, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Beck Urlich, 2002, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, tłum. Stanisław Cieśla, Scholar, Warszawa.
• Berger Peter L., Luckmann Thomas, 1983, Społeczne tworzenie rzeczywistości, tłum. Józef Niżnik, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Foucault Michel, 1998, Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, tłum. Tadeusz Komendant, Fundacja Aletheia, Warszawa.
• Giddens Anthony, 2001, Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, tłum. Alina Szulżycka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Giza-Poleszczuk Anna, Marody Mirosława, 2004, Przemiany więzi społecznych, Scholar, Warszawa.
• Illouz Eva, 2010, Uczucia w dobie kapitalizmu, tłum. Zygmunt Simbierowicz, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Kaufmann Jean-Claude, 2004, Ego, socjologia jednostki. Inna wizja człowieka i konstrukcji podmiotu, tłum. Krzysztof Wakar, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Konecki Krzysztof T., 2018, The Problem of Ontological Insecurity. What Can We Learn from Sociology Today? Some Zen Buddhist Inspirations, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 14, nr 2, s. 50–83.
• Latour Bruno, 2011, Nigdy nie byliśmy nowocześni. Studium z antropologii symetrycznej, tłum. Maciej Gdula, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Marody Mirosława, 2015, Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna, Scholar, Warszawa.
• Molm Linda D., Schaefer David R., Collet Jessica L., 2009, Fragile and Resilient Trust: Risk and Uncertainty in Negotiated and Reciprocal Exchange, „Sociological Theory”, t. 27(1 ), s. 1–32.
• Southerton Dale, 2013, Habits, Routines and Temporalities of Consumption: From Individual Behaviours to the Reproduction of Everyday Practices, „Time & Society”, t. 22(3), s. 335–355.
• Spagnola Mary, Fiese Barbara H., 2007, Family Routines and Rituals: A Context for Development in the Lives of Young Children, „Infants & Young Children”, t. 20(4), s. 284–299.

Identifiers

Biblioteka Nauki

13925578