On Nicholas Rescher’s Orientational Pluralism in Metaphilosophy

• Authors: Marek Gurba

Title variants

PL

O Nicholasa Reshcera orientacyjnym pluralizmie w metafilozofii

Abstracts

EN

The article discusses Nicholas Rescher’s metaphilosophical view of orientational pluralism. In his essay Philosophical Disagreement: An Essay towards Orientational Pluralism in Metaphilosophy Rescher explains a substantial difference between philosophy and science-namely, that philosophers-differently than scientists- continuously propose and undermine various solutions to the same old problems. In philosophy it is difficult to find any consensus or convergence of theories. According to Rescher, this pluralism of theoretical positions is caused by holding by philosophers different sets and hierarchies of cognitive values, i.e. methodological orientations. These orientations are chosen in virtue of some practical postulates, they are of axiological, normative, but not strictly theoretical character. Different methodological orientations yield different evaluations of philosophical theses and arguments. This article shows that Rescher’s account does not determine clearly acceptable cognitive values. If there are no clear criteria of evaluation of methodological orientations, then the described view seems to be identical to relativism adopting the everything goes rule. In addition, accepting orientational pluralism it is hard to avoid the conclusion that discussions between various philosophical schools are futile or can be reduced to non-rational persuasion.

PL

Artykuł przedstawia metafilozoficzne poglądy Nicholasa Reschera i pewne uwagi krytyczne pod adresem jego koncepcji orientacyjnego pluralizmu. W swym tekście Philosophical Disagreement: An Essay towards Orientational Pluralism in Metaphilosophy Rescher wyjaśnia istotną różnicę pomiędzy filozofią a nauką: filozofowie nieustannie proponują i odrzucają różne rozstrzygnięcia tych samych dawnych problemów. W filozofii trudno dostrzec konsens lub konwergencję teorii. Zdaniem Reschera pluralizm stanowisk jest spowodowany tym, że filozofowie przyjmują różne zbiory i hierarchie wartości poznawczych, tj. różne metodologiczne orientacje, wybierane na mocy pewnych postulatów praktycznych i mające charakter aksjologiczny, normatywny. Różne takie orientacje rozmaicie oceniają filozoficzne tezy i argumenty. W artykule pokazuję, że Rescher nie wyznacza jasno zbioru dopuszczalnych wartości poznawczych. Jeśli nie ma kryteriów oceny orientacji metodologicznych, to stanowisko Reschera wydaje się identyczne z tezą radykalnego relatywizmu: „wszystko jest dozwolone”. Ponadto, gdy akceptuje się orientacyjny pluralizm, trudno jest uniknąć konkluzji mówiącej, że dyskusje pomiędzy różnymi szkołami filozoficznymi są daremne lub redukowalne do nieracjonalnej perswazji.

Keywords

EN

metaphilosophy; Nicholas Rescher; relativism; methodology of philosophy; orientational pluralism

PL

metafilozofia; Nicholas Rescher; relatywizm; metodologia filozofii; pluralizm orientacyjny

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
• Journal: Filozofia i Nauka
• Year: 2018
• Volume: 6
• Pages: 175-180

Dates

published

2018

Contributors

author

Marek Gurba

• Institute of Philosophy, Jagiellonian University

Identifiers

Biblioteka Nauki

31343868