Opowieść wspólnoty. Na przykładzie wybranych gatunków prozy folklorystycznej

• Authors: Agnieszka Przybyła-Dumin

Title variants

EN

The Story of a Community. A Case Study Based on the Selected Genres of Folk Prose

Abstracts

PL

Jednym ze sposobów analizy funkcjonowania wspólnoty jest badanie generowanych przez nią opowieści. Niezrozumiałe zjawiska i zdarzenia, wojny, katastrofy i inne niebezpieczeństwa, które dotykają społeczność, powołują do życia teksty informujące, mitologizujące osoby i fakty, mające na celu usensownienie wydarzeń oraz przywrócenie poczucia bezpieczeństwa. Wydarzenia znacznej rangi powodują, że wiele różnych grup odczuwa potrzebę wygłoszenia opinii, obaw, oczekiwań, jak każdy kryzys zmusza społeczność do wyrażenia wyobrażeń o rzeczywistości i sobie w formie opowieści. W artykule analizie poddane zostaną teksty: integrujące, informujące, kompensujące, ostrzegające, zapisane przez autorkę podczas badań terenowych w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1999-2004.

EN

One way to analyse the functioning of a community is to study the stories generated by it. Incomprehensible phenomena and events, wars, disasters and other threats that affect a community result in the creation of informative texts that mythologise people and facts. Such texts are aimed at giving sense to the occurring events and restoring the community’s sense of security. Confronted with events of considerable importance, many different groups feel the need to express their opinions, share fears and expectations, as each crisis forces the community to express ideas about the reality and about the community itself in the form of stories. This article analyses texts of different character: integrating, informative, compensatory or cautionary, gathered by the author during her field research in Zagłębie Dąbrowskie (Eng. Dąbrowa Basin) between 1999 and 2004.

Keywords

EN

folklore prose; functions of folklore; traditional folklore; contemporary folklore

PL

proza folklorystyczna; funkcje folkloru; folklor tradycyjny; folklor współczesny

• Publisher: Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
• Journal: Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
• Year: 2013
• Volume: 1
• Issue: 1
• Pages: 9-24

Dates

published

2013

Contributors

author

Agnieszka Przybyła-Dumin

• Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”
• Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej

References

• Contemporary Legend. A Folklore Bibliography, red. G. Bennett, P. Smith, G. Publishing, New York & London 1993.
• Czubala D., Nasze mity współczesne, Katowice 1996.
• Czubala D., Opowieści z życia. Z badań nad folklorem współczesnym, Katowice 1985.
• Czubala D., Wokół legendy miejskiej, Bielsko-Biała 2005.
• Czubala D., Współczesne legendy miejskie, Katowice 1993.
• Folklor Górnego Śląska, red. D. Simonides, Katowice 1989.
• Folklorystyczne i antropologiczne opisanie świata. Księga ofiarowana Profesor Dorocie Simonides, red. T. Smolińska, Opole 1999.
• Hajduk-Nijakowska J., Temat śpiącego wojska w folklorze polskim. Próba typologii, Opole 1980.
• Hajduk-Nijakowska J., Z badań nad opowieścią wspomnieniową, „Literatura Ludowa” 1976.
• Jak starka swego Zeflika na powstanie wysłała. Ludowe opowieści powstańcze, oprac. J. Hajduk-Nijakowska i T. Smolińska, Katowice 1989.
• Kaczmarek M., Genologia pamięci: od wspomnienia prostego do wspomnienia literackiego (z problemów mnemologii Vincenza), „Literatura Ludowa” 2006, nr 2.
• Kowalski P., Współczesny folklor i folklorystyka, Wrocław 1990.
• Life history as cultural construction/performarce. Proceedings of the IIIrd American-Hungarian Folklore Conference, held in Budapest, 16-22 August, 1987, red. T. Hofer, P. Niedermüller, Budapest 1988.
• Ligęza J., Ludowa literatura górnicza, Opole 1958.
• Literatura popularna – folklor – język, t. 2, red. W. Nawrocki, M. Waliński, Katowice 1981.
• Ługowska J., W świecie ludowych opowiadań, Wrocław 1993.
• Łysiak W., Folklor jako źródło historyczne, „Literatura Ludowa” 1992, nr 3.
• Mianecki A., Kilka uwag o genologii podań wierzeniowych, „Literatura Ludowa” 1999, nr 2.
• Nie wszystko bajka. Polskie ludowe podania historyczne, oprac. J. Hajduk-Nijakowska, Warszawa 1983.
• Podania i opowieści z Zagłębia Dąbrowskiego. Sto lat temu i dzisiaj, oprac. M. i D. Czubalowie, Katowice 1984.
• Proza folklorystyczna u progu XXI wieku. Podanie, opowieść wspomnieniowa, legenda współczesna. Materiały, oprac. A. Przybyła-Dumin, Chorzów-Katowice 2013.
• Rosnow R. L., O pogłosce, przeł. H. Walińska de Hackbeil, „Literatura Ludowa” 1976, nr 2.
• Simonides D., Śląski horror. O diabłach, skarbnikach, utopcach i innych strachach, Katowice 1984.
• Simonides D., Współczesna śląska proza ludowa, Opole 1969.
• Słownik etnologiczny. Terminy ogólne, red. Z. Staszczak, Warszawa-Poznań 1987.
• Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka, M. Puchalska, M. Semczuk, A. Sobolewska, E. Szary-Matywiecka, Wrocław 1992.
• Śląskie miscellanea. Literatura – folklor, red. D. Simonides, J. Zaremba, Wrocław 1980.
• Thiele-Dohrman K., Psychologia plotki, przeł. A. Krzemiński, Warszawa 1980.
• Z zagadnień twórczości ludowej. Studia folklorystyczne, red. R. Górski, J. Krzyżanowski, Wrocław 1972.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2051713